Hoofdzin en bijzin

• NT2
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 5

Samengestelde zinnen

Concept

Samengestelde zin 

= een zin die uit meerdere zinnen bestaat. Je hebt een soms een voegwoord.

Voegwoord 

= een woord dat twee zinnen samenvoegt.

Voorbeelden: en, want, ook, omdat, als, daarom. tenzij etc.

Voegwoorden

Zinnen worden aan elkaar 'geplakt' met voegwoorden.

Er zijn onderschikkende voegwoorden en nevenschikkende. 

De nevenschikkende zijn: en, of, maar, want en dus. 

Er zijn een heleboel onderschikkende voegwoorden: omdat, zodat, toen, als, zodra, terwijl, enz...

In een hoofdzin:

is de persoonsvorm (direct verb) het eerste of tweede deel van de zin.

staat de persoonsvorm (direct verb) naast het subject van de zin.

In een bijzin:

staat de persoonsvorm (direct verb) NIET naast het subject, maar staat achteraan in de zin.

De bijzin zegt iets over de hoofdzin.

Je kan ook twee hoofdzinnen hebben in een samengestelde zin!

Dave zet de fiets op slot en hij gaat de winkel binnen.

Hoofdzin + hoofdzin

Hoofdzin - nevenschikkend voegwoord - Hoofdzin

Hoofdzin - en, want, maar, of , dus- Hoofdzin

Deze voegwoorden ( en, want, maar, of, dus ) verbinden vaak twee hoofdzinnen aan elkaar.

Nevenschikkende voegwoorden

Nevenschikkende voegwoorden = verbinden gelijkwaardige delen. 

Deze delen kunnen los van elkaar een zin vormen, zonder dat de woordvolgorde verandert. 

Nevenschikkende voegwoorden = en, want, maar, of , dus

Voorbeeld: Het kamp lijkt me niet leuk, maar ik ga er toch naartoe. 

Nevenschikkende voegwoorden

Nevenschikkende voegwoorden koppelen twee hoofdzinnen of twee bijzinnen aan elkaar. De nevenschikkende voegwoorden die we kennen zijn: en, dus, maar, of en want.

Deze metselen twee hoofdzinnen aan elkaar. 

De nevenschikkende voegwoorden : 

want, of, dus, en, maar (WODEM)

Nevenschikkende voegwoorden 

Nevenschikkende voegwoorden kun je uit je hoofd leren!

dus, en, maar, of, want

Onderschikkende voegwoorden

- Verbinden twee ongelijkwaardige delen (je kunt de beide delen niet allebei los gebruiken zonder de woordvolgorde te veranderen)

- dat en woorden waarvan dat de tweede lettergreep is (zodat, omdat, totdat)

- aangezien, daarom, als, hoewel, indien, mits etc.

- of (kan soms ook een nevenschikkend voegwoord zijn)

Zijn de voegwoorden nevenschikkend of onderschikkend?

nevenschikkende voegwoorden

onderschikkende voegwoorden

en

terwijl

maar

doordat

dus

als

toen

want

hoewel

omdat

Sleep de  persoonsvormen en het voegwoord naar de zwarte vakken. Let op: je hoeft niet alle woorden te verslepen. Druk op 'klaar' als je klaar bent.

Persoonsvormen:

Voegwoord

Muhammed

kan 

niet meer

pinnen

want

hij 

is

zijn pincode

vergeten.

Sleep de 2 persoonsvormen en het voegwoord naar de zwarte vakken. Let op: je hoeft niet alle woorden te verslepen. Druk op 'klaar' als je klaar bent.

Persoonsvormen:

Voegwoord

In de stortregen

zoeken

de scholieren

een bushokje

zodat

ze

kunnen

schuilen.

Uitleg alle vormen van samengestelde zinnen:

Hoofdzin + hoofdzin

1. Ik ben ziek, dus ik blijf thuis. (zin 1: Ik ben ziek. zin 2: Ik blijf thuis.)

Hoofdzin + bijzin 

2. Ik ga naar school, hoewel ik me niet fit voel. (zin 1: Ik ga naar school. zin 2: Ik voel me niet fit.)

Bijzin + hoofdzin

3. Als ik goed voor mijn toets leer, krijg ik zeker een hoog cijfer. (zin 1: Ik leer goed voor mijn toets. Zin 2: Ik krijg zeker een hoog cijfer.)

Een samengestelde zin met een nevenschikkend voegwoord.

Hoofdzin + hoofdzin (nevenschikkend voegwoord)

zin 1: Ik ben ziek. 

zin 2: Ik blijf thuis.

Voegwoord: dus

Samengestelde zin: Ik ben ziek, dus ik blijf thuis. 

Schrijf alle stappen op in je schrift.

1. Kopieer zin 1

2. Plaats een komma.

3. Schrijf het voegwoord.

4. Kopieer zin 2, maar verander de hoofdletter in een kleine letter.

5. Eindig met een punt.

Nu jij!
zin 1: Mijn antwoord is goed.
zin 2: Ik participeer goed in de les.
Voegwoord: want
Samengestelde zin: ........................................................................................................

Een samengestelde zin met een nevenschikkend voegwoord.

Hoofdzin + bijzin (onderschikkend)

zin 1: Ik ga naar school. 

zin 2: Ik voel me niet fit.

voegwoord: hoewel

Samengestelde zin: Ik ga naar school, hoewel ik me niet fit voel. 

Schrijf alle stappen op in je schrift.

1. Kopieer zin 1

2. Plaats een komma.

3. Schrijf het voegwoord.

4. Kopieer zin 2, maar verander de hoofdletter in een kleine letter en plaats de persoonsvorm aan het einde van de zin.

5. Eindig met een punt.

Nu jij!
zin 1: Mijn antwoord is goed.
zin 2: Ik participeer goed in de les.
Voegwoord: omdat
Samengestelde zin: ........................................................................................................

Een samengestelde zin met een nevenschikkend voegwoord.

Bijzin + hoofdzin (onderschikkend)

zin 1: Ik leer goed voor mijn toets. 

zin 2: Ik krijg zeker een hoog cijfer.

voegwoord: Als

Samengestelde zin: 3. Als ik goed voor mijn toets leer, krijg ik zeker een hoog cijfer.

Schrijf alle stappen op in je schrift.

1. Begin je zin met het voegwoord

2. Kopieer zin 1, maar verander de hoofdletter in een kleine letter en plaats de persoonsvorm aan het einde van zin 1.

3. Plaats een komma, want je moet altijd een komma plaatsen tussen 2 werkwoorden!

4. Kopieer zin 2, maar verander de hoofdletter in een kleine letter en verwissel het subject en de persoonsvorm van plek (inversie!) en kopieer de rest.

5. Eindig met een punt.

Nu jij!
zin 1: Ik participeer goed in de les.
zin 2: Mijn antwoord is goed.
Voegwoord: Als
Samengestelde zin: ........................................................................................................

Voegwoord bij 2 hoofdzinnen

(nevenschikkend)

Voegwoord bij hoofdzin en bijzin

(onderschikkend)

en

maar

want

omdat

terwijl

dat

Welke combinaties zijn dus mogelijk?

1. Hoofdzin + Hoofdzin

2. Hoofdzin + bijzin

Bijzin + hoofdzin

docs.google.com

Maak een samengestelde zin die uit twee hoofdzinnen bestaat.

Maak een samengestelde zin die uit een hoofdzin en een bijzin bestaat.

Maak een samengestelde zin die uit een bijzin en een hoofdzin bestaat.