Gauguin & Laval op Martinique

Gauguin & Laval op

Martinique


1 / 20
volgende
Slide 1: Tekstslide
ckvMiddelbare schoolvmbo t, mavo, havo, vwoLeerjaar 3-6

In deze les zitten 20 slides, met interactieve quizzen en tekstslides.

time-iconLesduur is: 30 min

Introductie

Op een interactieve wijze krijgen de leerlingen een beeld van de werkwijze van Gauguin en Laval op Martinique en de inspiratie die ze er opdeden. Deze les kunnen leerlingen zelfstandig met een computer doen.

Instructies

Algemene leerdoelen

  • Leerlingen maken kennis met het werk dat Gauguin en Laval op Martinique maakten.
  • Leerlingen kunnen uitleggen hoe Gauguin en Laval op Martinique te werk gingen.
  • Leerlingen ontdekken hoe het droombeeld van Gauguin en Laval van Martinique afweek van de werkelijke situatie.

Aansluiting op het curriculum

- Kunst Algemeen: Romantiek en realisme (intercultureel)

- CKV: lokaal en globaal; feit en fictie; traditie en innovatie

Benodigde materialen

- Eventueel mobiele telefoons

Differentiatie

Om tijd te besparen kunnen er één of meerdere vragen worden overgeslagen.

Onderdelen in deze les

Gauguin & Laval op

Martinique


Slide 1 - Tekstslide

Naar de tropen...
Paul Gauguin en Charles Laval wilde hun kunst vernieuwen. Ze wilde zich onderscheiden van de rest van de 19de eeuwse westerse kunstwereld. In Frankrijk, waar zij woonden, lukte dat niet. Voor nieuwe ideeën gingen ze daarom via Panama naar de Franse kolonie Martinique.
Extra info
Op 11 juni 1887 kwamen de twee Franse kunstenaars per boot aan op het eiland Martinique. Vlakbij de toenmalige hoofdstad Saint-Pierre vonden ze een arbeidershut om in te leven (vergelijkbaar met de woning op de afbeelding hieronder). 

Afbeelding boven: De Canada, stoomboot van de Compagnie générale transatlantique, Le Havre, z.d. Archieves French Lines, Le Havre.

Afbeelding onder: Cases van plantagearbeiders, Martinique, z.d. Musée régional d'etnographie de Martinique, Fort-de-France.

Slide 2 - Tekstslide

Maar, wie waren deze mannen eigenlijk? Even voorstellen:


Paul Gauguin
  • Groeide op in Peru;
  • werkte als jongeman in de scheepvaart en op de beurs;
  • was liever op reis dan thuis;
  • is tegenwoordig in de kunstwereld een erg bekende schilder. In 2015 werd zijn werk Nafea faa ipoipo (Tahitiaans voor Wanneer ga je trouwen?) geveild voor 264 miljoen euro.
Schilderij: Paul Gauguin, Zelfportret met portret van Emile Bernard, 1888, Van Gogh Museum. 
Charles Laval
  • Geboren in Frankrijk;
  • wist al jong dat hij schilder wilde worden;
  • exposeerde op dé salon toen hij nog maar 19 was;
  • was bescheiden;
  • stierf op 34 jarige leeftijd aan tuberculose.
Schilderij: Charles Laval, Zelfportret, 1888, Van Gogh Museum. 

Slide 3 - Tekstslide

Wat weet jij al over het eiland? Vul het hier in.
Op de volgende slide kun je via googlemaps zien waar Martinique precies ligt. 
Martinique

Slide 4 - Woordweb

Slide 5 - Kaart

Info over Martinique in 1887

Martinique (toen Gauguin & Laval er waren)

  • Afmetingen: ongeveer 70 km lang en 30 km breed
  • Hoogste punt: vulkaan Mont Pelée (1397m)
  • Aantal inwoners: 177.000
  • Hoofdstad: Saint-Pierre
  • Belangrijkste product: suiker
  • Aantal suikerplantages: 456
  • Gemiddelde temperatuur: 23-29 C

Franse kolonie: sinds 1635
Officiële afschaffing slavernij: 1848
Sinds 1946 een Frans departement

Afbeelding: Het uitzicht op Saint-Pierre voor de vulkaanuitbarsting van 1902, Martinique, ca 1901, Archives département de la Martinique, Fort-de-France.

Gauguin schreef na aankomst:
'Het is een paradijs... onder ons de zee omzoomd door kokospalmen, boven ons allerlei soorten fruitbomen.'

Slide 6 - Tekstslide

Schetsen en schilderen

Schets jij weleens? Tegenwoordig pakken we meestal onze telefoon als we iets vast willen leggen.

Laval en Gauguin gebruikten hun schetsboek. De schilders schetsten alles wat nieuw voor hen was: bladeren van bomen, planten, maar vooral de lokale bevolking.


Als je op het oogje hiernaast klikt, zie je een voorbeeld.

Schets
Schilderij: Paul Gauguin, De mangobomen, 1887, Van Gogh Museum.
Schets: Paul Gauguin, Martinikaanse vrouwen, 1887, privecollectie. 

Slide 7 - Tekstslide

Van Gauguin hebben we heel wat schetsen. Veel getekende mensen,  dieren, planten en bloemen zijn terug te vinden in zijn schilderijen. Hierdoor kun je zien dat Gauguin zijn schilderijen zorgvuldig samenstelde.


Van Laval zijn minder schetsen bekend.

Schets
Schilderij: Paul Gauguin, Martinikaanse weide, 1887, privecollectie.
Schets: Paul Gauguin, Vooroverbuigende Martinikaanse vrouw, 1887, privecollectie. 

Slide 8 - Tekstslide

Opdracht: match de schets

Gauguin en Laval gebruikten hun schetsen dus om schilderijen te maken. Welke schets hoort bij welk schilderij? Zet de juiste schets onder het passende schilderij.

Links: Paul Gauguin, De kleine wasvrouw, 1887, Privecollectie.
Midden: Paul Gauguin, Weg onder de palmen, 1887, Privecollectie.
Rechts: Paul Gauguin, De mangobomen, 1887, Van Gogh Museum.

Slide 9 - Sleepvraag

Martinique geschilderd door Gauguin
Foto
Linksboven: Martinikaans landschap, 1887, National Galleries of Scotland, Edinburgh.
Linksonder: Fruitdraagsters op het strand van Anse Turin, 1887, privecollectie.
Midden: Kustlandschap van Martinique, 1887, Ny Carlsberg Glyptotek, Kopenhagen.
Rechts: Bij de hutten, 1887, privecollectie.
Opdracht
Bekijk deze schilderijen goed. Er komt straks een vraag over. Klik ook eens op het icoon met 'foto' hieronder. Dan kun je het werkelijke landschap met het schilderij vergelijken. 

Slide 10 - Tekstslide

Martinique geschilderd door Laval
Foto
Linksboven: Twee ruiters op het strand, 1888, Staatliche Museen zu Berlin.
Linksonder: Fruitdraagsters, 1887, privecollectie.
Midden: Landschap op Martinique, 1887-1888, Van Gogh Museum.
Rechtsboven: Twee mandendraagsters op Martinique, 1889, Van Gogh Museum.
Rechtsonder: Vrouwen aan de kust, 1889, Van Gogh Museum.
Opdracht
Bekijk deze schilderijen goed. Er komt straks een vraag over. Klik ook eens op het icoon met 'foto' hieronder. Dan kun je het werkelijke landschap met het schilderij vergelijken. 

Slide 11 - Tekstslide

Welk beeld van Martinique krijg jij op basis van het werk van Gauguin en Laval?

Slide 12 - Open vraag

Hier zie je 19de eeuwse foto's van Martinique.
Opdracht
Kijk goed naar de foto's op deze en de volgende slide. Daar gaat de volgende vraag over.

Slide 13 - Tekstslide

Hier zie je nog meer 19de eeuwse foto's van Martinique.

Slide 14 - Tekstslide

Welk beeld krijg jij van Martinique via deze selectie 19de eeuwse foto's?

Slide 15 - Open vraag

Welke Martinikaanse onderwerpen hebben Gauguin en Laval volgens jou niet geschilderd?

Slide 16 - Open vraag

Buiten beeld
  • Gauguin en Laval schilderden weinig mannen.
  • In hun werk zie je ook niet dat de Caraïbische bevolking zeer gemengd was. De schilders hebben bijvoorbeeld geen witte, Indiase en Chinese mensen afgebeeld.
  • Ten slotte schilderden de twee kunstenaars de stad niet.
James Johnston, Rijke oogst, ca. 1903, Privecollectie. 

Slide 17 - Tekstslide

Buiten beeld
Het leven op Martinique zag er in het echt dus anders uit dan op het werk van Gauguin en Laval, en dan op de selectie 19de-eeuwse foto's. 
De culturele gebruiken van de verschillende bevolkingsgroepen, het koloniale leven van de witte overheerser, de gruwelijke leef-omstandigheden van een groot deel van de bevolking, de ruige natuur en het harde werk bleven buiten beeld. 
Schilderij: Paul Gauguin, Landschap met een paard, 1889, Saint Louis Art Museum.

Slide 18 - Tekstslide

Vernieuwing
Het doel van Gauguin en Laval was niet om een realistisch beeld van alle facetten van Martinique weer te geven, maar om hun kunst te vernieuwen. Dat deden ze daar.
Ze experimenteerde met sterke lijnvoering, vereenvoudigde kleurvlakken, complexe composities en nieuwe onderwerpen. Dit leverde vernieuwende werken op.  
Laval schreef:
'Er zijn hier zoveel nieuwe dingen te zien en te maken, op een manier die nog nooit is gedaan, genoeg voor meerdere kunstenaarslevens.'
Schilderij: Paul Gauguin, Tropische conversatie 1887, Privecollectie.

Slide 19 - Tekstslide


Zou jij iets willen toevoegen aan het werk van Gauguin of Laval? Zo ja wat? Zo nee, waarom niet?

Slide 20 - Open vraag