No Bullshit Paddenstoelen Lezing & Workshop

• Biologie
• HBO
• WO
• Studiejaar 4

FUNGI FASCINATIE

LEZING & WORKSHOP

Dennenvoetzwam(Phaeolus schweinitzii)

Kussenvormige houtzwam (Hapalopilus rutilans)

https://namyco.org/interests/education/dyes-and-papermaking/a-short-selection-of-the-best-mushrooms-for-color/

Antibiotica: Penicillium chrysogenum

Cyclosporine (Immuunsuppressiva):  Tolypocladium inflatum

 Cholesterolsyntheseremmer

Antischimmelmiddelen

Fingolimod onderdrukt de lichaamsafweer en remt ontstekingen (MS)

Bouw van schimmels

Schimmels hebben een celwand en een celkern. Dus géén bladgroenkorrels. 

In schimmels kan dus geen fotosynthese plaatsvinden.

DOEL

- Inzicht geven in het schimmelrijk
- Inzicht geven in inhoudsstoffen en extractie
- Bewustzijn over de supplementenindustrie
- Praktische toepassingen

HET SCHIMMELRIJK

INDELING

HOOFDGROEPEN FUNGI

Dikarya

Schimmels behoren tot de micro-organismen samen met bacteriën, virussen, protozoën (eencellige).

Wijze van voortplanting en moleculaire gegevens.

KENMERKEN SCHIMMELCEL

Schimmelcellen hebben een

• Celmembraan
• Celwand
• Kern
• Vacuole

Schimmelcellen kunnen een- of meercellig zijn

Meercellige schimmel 

Paddestoelen

Eencellige schimmels 

Zoals gisten

MEERCELLIGE SCHIMMELS

Meercellige schimmels: bestaan uit schimmeldraden.

Ze planten zich voort met sporen die groeien aan het einde van een schimmeldraad of in een speciaal voortplantingsorgaan: de paddenstoel.

Penseelschimmel: sporen aan uiteinde schimmeldraden

 

Communicatie

ROL IN DE NATUUR

Afbrekers: Het recyclen van organisch materiaal door

aen nutriëntenterugwinning.

- Enzymen breken complexe organische stoffen af in eenvoudigere moleculen.

- Opname voedingsstoffen in hyfen.

- Mineralisatie: schimmels zetten organische stoffen om in anorganische voedingsstoffen, zoals stikstof (NH₄⁺) en fosfaten (PO₄³⁻). Deze stoffen komen beschikbaar voor planten en andere organismen in de bodem.
Symbiose
Mycorrhiza met plantenwortels 

SCHADE

- Voedselbedervers

- Gifstoffen (mycotoxinen)

- Allergische reacties

- Schimmelinfecties: Huid, nagels, slijmvliezen

- Schade aan gebouwen

- Invasieve exoten (landbouw)

UNIEK IN VOEDING?

Eiwitsamenstelling Complete eiwitten: alle 9 essentiële aminozuren. Vrij uniek en meer vergelijkbaar met dierlijke producten. 

Vitamines Vitamine D en B-vitamines: Zoals B2, B3 en foliumzuur, terwijl veel planten doorgaans minder B3 bevatten en geen riboflavine (B2)

Unieke antioxidanten Ergothioneïne & Glutathion: celbescherming

Vezelsoorten Beta-glucanen: oplosbare vezels 

Planten bevatten cellulose en andere onoplosbare vezels die bijdragen aan een goede spijsvertering, maar ze hebben niet de specifieke immuunversterkende eigenschappen.

Mineralen

Hogere concentraties selenium en koper.

Medicinale paddenstoelen?

Waarom zijn schimmels
zo populair geworden?

INHOUDSSTOFFEN

Populaire toepassingen:

Immuun ondersteuning

Antioxidanten (celbescherming) en ontstekingsremmers

Stressreductie & cognitieve ondersteuning

OPLOSBAARHEID EN EXTRACTIE

Voedselbereiding (vetzuren en olie, verhitting, etc)

Speeksel & Enzymen

Maagzuur 

Kan je lichaam alle stoffen opnemen?

- Duur

- Afmetingen/verzadiging

POLYSACHARIDEN

Complexe koolhydraten die bestaan uit lange ketens van monosachariden (suikermoleculen) die door glycosidische bindingen met elkaar verbonden zijn. 

Voorbeelden:

Zetmeel: Een opslagvorm van energie in planten, bestaande uit glucosemoleculen.

Cellulose: Het belangrijkste structurele bestanddeel in de celwanden van planten, wat zorgt voor stevigheid.

Glycogeen: Een energieopslagvorm in dieren, voornamelijk in de lever en spieren.

Chitine: Dit is een structureel polysacharide, vergelijkbaar met cellulose, en vormt een belangrijk bestanddeel van de celwanden van paddenstoelen. Het geeft de cellen stevigheid en beschermt ze tegen externe invloeden.

Beta-glucanen: Dit zijn polysachariden die vooral bekend staan om hun immunologische voordelen. Beta-glucanen worden vaak geassocieerd met de versterking van het immuunsysteem, omdat ze het lichaam helpen om zich beter te verdedigen tegen infecties. 

Mannanen: Een polysacharide die voornamelijk voorkomt in de celwanden van sommige paddenstoelen, zoals in de paddenstoel Ganoderma lucidum (reishi).

Beta-glucanen, een type polysacharide, zijn de belangrijkste component die verantwoordelijk is voor veel van de medicinale eigenschappen van paddenstoelen. Ze zijn al aardig goed gedocumenteerd in wetenschappelijk onderzoek vanwege hun vermogen om het immuunsysteem te versterken, door de activiteit van witte bloedcellen (zoals macrofagen en neutrofielen) te stimuleren. 

- Verschillende soorten polysachariden en andere stoffen

- Unieke combinatie

Bijvoorbeeld:

- Reishi: Beta-glucanen + triterpenen

- Shiitake: Lentinan, een type beta-glucaan

- Maitake: D-fraction/MT-1, een polysacharide die de werking van beta-glucanen versterkt.

OPNAME

- Geabsorbeerd in de darm

- Binden zich aan receptoren op het oppervlak van immuuncellen (zoals macrofagen en dendritische cellen)

- Dit activeert een reactie die de immuuncellen stimuleert

- Ontstekingsremmende reacties

- Reguleren van de bloedsuikerspiegel

- Prebiotica, die de groei van gezonde darmbacteriën bevorderen.

- Alfa-glucanen en beta-glucanen zijn beide polysachariden

Alfa-glucanen: energieopslag in organismen

Beta-glucanen: biologisch actiever

TERPENEN

- Terpenen in etherische oliën --> verantwoordelijk voor geur&smaak.

- Antioxidante werking: neutraliseren van vrije radicalen, celbescherming

- Ontstekingsremmende effecten

- Antimicrobiële werking

- Psychoactieve effecten

STEROLEN

- Sterolen: groep lipiden (vetachtige stoffen) vergelijkbaar met cholesterol

- Bijdrage aan de stabiliteit en fluiditeit van de membranen --> essentieel voor celfunctie

Ergosterol

FENOLEN

- Fenolische verbindingen: bescherming oxidatieve stress en microben. 

- Antioxidant: Ze neutraliseren vrije radicalen

- Antimicrobieel: Ze remmen de groei van bacteriën, virussen en schimmels

- Ontstekingsremmend

- Kunnen de groei van kankercellen remmen

- Neuroprotectief: Ze beschermen de hersenen tegen degeneratieve ziekten

MEDICINALE PADDENSTOELEN

Polysachariden

Triterpenen

Fenolische verbindingen

Oplosbaarheid? Komt later

DISCLAIMER

Veel nieuwe onderzoeken

Variabiliteit in extracten

Behoefte gestandaardiseerde klinische proeven

GESTEELDE LAKZWAM - REISHI

Ganoderma lucidum

- β-1,3-glucanen: Scavenger-cellen vernietigen indringers of ziekteverwekkers of activeren andere afweercellen zoals B- en T-cellen en dendritische cellen. Bèta-(1,3)-(1,6)-D-glucanen prikkelen en trainen zo het immuunsysteem, zodat het snel kan reageren in geval van een indringer.

- Triterpeen 'Anoderan'

- Peptidoglycaan (mureïne)

GEWOON ELFENBANKJE - TURKEY TAIL

Trametes versicolor

- Polysacharide-K (PSK) en Polysacharide-Peptide (PSP)

- Triterpenen: Ergosta-7,22-dien-3β-ol

- Fungisterol

- β-sitosterol

RUPSENDODER - CORDYCEPS

Cordyceps militaris

- Cordycepine (3'-deoxyadenosine)

- Nucleosides (Adenosine, Guanosine, Uridine, etc.)

- Polysaccharides (Beta-glucans, Mannogalactoglucans)

-D-mannitol

-Nitric oxide synthase (enzymen)

BERKENWEERSCHIJNZWAM - CHAGA

Inonotus obliquus

- Betulinezuur

- Bèta-glucanen

-Lanosterol, Inotodiol, Ergosterol

Let op: Oxaalzuur

PRUIKZWAM - LION'S MANE

Hericium erinaceus

- Hericenonen At/mH

- Erinacines

OPLOSBAARHEID

Polysachariden: heet-waterextractie (langdurig)

Triterpenen, sterolen, vetzuren, pigmenten: ethanol extractie

Oplosmiddelen: water, ethanol, glycerine? 

Methanol,  hexanol, etc.

Factoren van invloed: Temperatuur, duur, zuiverheid grondstoffen, verhouding, opslag

Gekweekt of Wild?

EXTRACTIE-METHODEN

Maceratie

Percolatie

Decocteren

Co2-extractie

fermentatie

Ultrasonische extractie

Enzymatische extractie

Soxhlet-extractie

Chromatografische extractie

Freeze-and-thaw

Gedroogd

Zuur

Heet-water extractie

Ethanolextractie

Mengen

Vers

Invriezen & ontdooien

of fermenteren 

Malen

Heet-water extractie + zuur

Ethanolextractie

Mengen 

HUIDVERZORING

De best onderzochte vetoplosbare stof  die in olie kan worden opgelost: triterpenen zoals ganoderische zuur in Reishi.

Waarom?

Antioxidante eigenschappen

Ontstekingsremmende werking

Huidregeneratie

Hydratatie en Barrièreherstel

WORKSHOP

STAPPENPLAN

1. Duo's of alleen

2. Kies welke paddenstoel je wil verwerken

3. Onderzoek 

4. Welke inhoudsstof? 

5. Oplosbaarheid

6. Beste extractiemethode

ONDERZOEK

https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/ 

https://scholar.google.com/

https://www.sciencedirect.com/

Bijwerking, contra-indicaties, interacties, dosering

Cordyceps: https://pmc.ncbi.nlm.nih.gov/articles/PMC8622900/ 

Chaga: https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2405844024116696

Reishi: https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S1387265607130106

Lion's mane: https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S2213453024000715

Turkey tail: https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0254629924004150 

DUALE EXTRACTIE

Heet water-extractie: Hoe doe je dat thuis?

Ethanol (welk percentage)

Houdbaarheid? Mengen tot 20% ethanol

Ethanol verdunnen in water

Bewaren (bruinglas of violetglas)

STAP 1

Heetwater extractie

 - Slowcooker/soepmaker/multicooker/ricecooker

- Steady temperatuur 80-90 graden

- Gesloten deksel

- Filtratie

- Verhouding --> 1:5 gedroogd, 1:8 of 1:10 vers

STAP 2 

Ethanolextractie (70 tot 95%)

- Maceraat

- Percolatie 

- Ultrasonisch

- 1:5 droog, 1:10 vers

ULTRASONISCHE EXTRACTIE

- 50 graden

- 20 tot 30 minuten

- filtratie (Zeefdoek, koffiefilter)

FILTRATIE & MENGEN

- Kaasdoek + evt. koffiefilter

- Mengen

- Bewaren

www.distilling-spirits.com

TIPS

- Doe onderzoek naar specifieke stoffen

- Onderzoek je paddenstoelen goed

- Kies hoogwaardige grondstoffen en geen wilde paddenstoelen

- Gebruik glaswerk en roestvrij staal

- Raadpleeg een arts bij medische aandoeningen

Vragen?