Montage: van shot naar shot

• film
• filmeducatie
• +4
• Middelbare school
• vmbo t, havo, vwo
• Leerjaar 2-5

Introductie

Dit is een les uit de lessenreeks 'Dit is film' van Eye Filmmuseum. Met 'Dit is film' ontdekken je leerlingen de taal van film. Aan de hand van klassieke en moderne filmfragmenten, actieve opdrachten en kijk- en luistervragen onderzoeken ze het effect van montage, camera, geluid en art direction op de kijkbeleving. In deze les ontdekken de leerlingen welke rol van montage heeft op hun filmbeleving. Aan het einde van de les passen leerlingen hun opgedane kennis toe in een filmopdracht.

Instructies

In de les worden filmfragmenten afgewisseld kijk- en doe opdrachten. Neem de les vooraf door. 

Leerdoelen

• Leerling kan verschillende shots en de montage van shots in film herkennen
• Leerling kan het effect van montage op de filmbeleving toelichten. 

Optionele maakopdracht

Aan het einde zit een maakopdracht, reserveer hier minimaal 60 minuten extra tijd voor.

Voor wie

De les is geschikt voor (creatieve) mbo, vmbo-t/havo/vwo klas 2 - 5 en sluit aan bij het vak CKV.

Dit is een les van Eye Filmmuseum

Montage 

Van shot naar shot

De les duurt ongeveer 15 min. (exclusief doe-opdracht van ongeveer 60 min.)

Kijk

Vraag

Luister

Opdracht

Informatie

Legenda

Als er een icoon in beeld staat kun je er op klikken. Er zijn vragen en kijk-, doe- en luisteropdrachten.

In deze les ontdek je de rol van montage op de beleving van film.

Wat is montage?

Leerdoel: In deze les ontdek je de rol van montage op de filmbeleving.

Bespreek met de leerlingen het leerdoel van deze les: vandaag gaan aan de hand van verschillende filmfragmenten onderzoeken wat de rol is van montage op de filmbeleving.

Wie weet wat montage is?

• Montage is de ordening van beelden en geluiden in een film. De montage wordt gedaan door een editor in een studio. Samen met de regisseur ordent de editor de geschoten beelden tot een geheel.

Interstellar (2014, Christopher Nolan)

Bekijk het fragment op de volgende slide. Let tijdens het kijken goed op de montage. Wat valt je op?

Kijkvraag

Bekijk het fragment op de volgende slide. Let tijdens het kijken goed op de montage. Wat valt je op?

Bekijk het filmfragment

Start de film door op de play-knop te drukken. Vergeet het geluid niet aan te zetten.

Hoeveel shots (een filmopname) gebruikte de filmmaker in het fragment? Doe een gok.

Bekijk het fragment opnieuw op de volgende slide. Tel met elkaar het aantal shots. 

Vragen over het fragment: Interstellar

• Hoeveel shots denk je dat de filmmaker gebruikte in dit fragment? Laat de leerlingen gokken.

Bekijk het filmfragment opnieuw en tel het aantal shots. Zaten de leerlingen in de buurt?

Bekijk het filmfragment

Start de film door op de play-knop te drukken. Vergeet het geluid niet aan te zetten.

Meestal vallen het aantal shotwisselingen in een scene niet op. Dit komt omdat een filmmaker wil dat de volgorde van de shots logisch aanvoelt voor de kijker. Ontdek op de volgende slides aan de hand van 3 tips hoe je kan zorgen voor een logische volgorde van shots! 

Zat je in de buurt? Had je verwacht dat er zoveel shotwisselingen waren?

Bekijk het fragment op de volgende slide. Hoewel het fragment uit veel verschillende shots bestaat, weten we toch dat het een scene is. Hoe komt dat?

Vragen over het fragment

Er zaten 12 shotwisselingen in het fragment. 

• Hadden de leerlingen verwacht dat er zo veel shotwisselingen in het fragment zaten? 

Bij de meeste films valt de montage vaak niet op. Toch heeft de montage veel invloed op de filmbeleving. We gaan in deze les ontdekken hoe de filmmakers dat doen aan de hand van 3 tips.

Op de volgende slide volgt een fragment. Hoewel het fragment uit veel verschillende shots bestaat, weten we toch dat het een scene is. Hoe komt dat?

Bekijk het filmfragment

Start de film door op de play-knop te drukken. Vergeet het geluid niet aan te zetten.

Hoewel het fragment uit veel verschillende shots bestaat, weten we toch dat het een scene is. Hoe komt dat?

Wat is art direction?

Bespreken van kijkvraag:

• Hoewel het fragment uit verschillende shots bestaat kunnen we toch zien dat het een scene is. Hoe komt dat? (De shots hebben dezelfde vormgeving/art direction.)
• Wat is art direction? (Art direction is de vormgeving van de flim, dus alles wat je ziet in een shot, zoals het kostuum en de set.)

 

Tip 1. De art direction van shots in een scene is hetzelfde.

Tip 1

Dit is de eerste tip om ervoor te zorgen dat de montage soepel verloopt. Heb je steeds wisselende art direction dan is dat vervreemdend voor de kijker. 

Vergelijk voor de volgende tip de twee fragmenten op volgende slides. Wat is het effect van de shotwisselingen op jouw kijkbeleving?

Kijkvraag

Vergelijk voor de volgende tip de twee fragmenten op volgende slides. Wat is het effect van de shotwisselingen op jouw kijkbeleving?

Tip

Zet het geluid uit bij het kijken de fragmenten, zodat de leerlingen gerichter kunnen kijken naar de shot. 

Bekijk het filmfragment

Start de film door op de play-knop te drukken. Vergeet het geluid niet uit te zetten.

Bekijk het filmfragment

Start de film door op de play-knop te drukken. Vergeet het geluid niet uit te zetten.

Tip 2. De lengte van de shots bepalen de kijkbeleving

Vergelijk de twee fragmenten. Wat was het effect van de shotwisselingen op jouw kijkbeleving?

Nabespreken kijkvraag

Beide fragmenten duren ongeveer 40 seconden. In het tweede fragment zitten alleen veel meer shotwissellingen. 

• Welk effect heeft dat op de kijkbeleving van de leerlingen? (eigen antwoorden)

Tip 2

Shots zijn bepalend voor de kijkervaring: Lange shots kunnen het gevoel van vertraging geven, korte shots een gevoel van versnelling. Bij een shot van gemiddelde lengte, 5 seconden, heb je geen ervaring van versnelling of vertraging. S

Bekijk voor de laatste tip het volgende fragment. Let tijdens het kijken op hoe de scene aan de kijker wordt geïntroduceerd!

Kijkvraag

Bekijk voor de laatste tip, het eerste shot uit het volgende fragment. Let tijdens het kijken op hoe de scene aan de kijker wordt geïntroduceerd!

Hoe werd de scene aan de kijker geïntroduceerd?

Nabespreken kijkvraag

• Hoe werd de scene aan de kijker wordt geïntroduceerd! (Scene start met een totaalshot.)

Zie volgende slide voor de tip!

Verdieping

Wat zou er gebeuren met de kijkbeleving als je dit shot weg zou laten?

Tip 3. Start met een establishing shot. Dit is een shot waarbij je de kijker introduceert met de situatie.

 Tip 3

Scenes starten vaak met een shot waarbij de kijker wordt geïntroduceerd met een situatie, ook wel het establishing shot genoemd. In het fragment is dit het eerste shot. Dit soort shots worden gebruikt om het publiek te informeren over de context van de scene.

        

  

                                             BlacKkKlansman, Spike Lee (2018)

Je hebt kennisgemaakt met drie tips voor een logische montage. Bekijk het volgende fragment. Welke tips voor de montage herken je in dit fragment?

Kijkvraag

Je hebt kennisgemaakt met drie tips voor een logische montage. Bekijk het volgende fragment. Welke tips voor de montage herken je in dit fragment?

Bekijk het filmfragment

Start de film door op de play-knop te drukken. Vergeet het geluid niet aan te zetten.

Welke tips voor de montage herkende je in het fragment?

Nabespreken kijkvraag

Welke tips voor de montage herken je in dit fragment?

1. De vormgeving in de scene is hetzelfde.

2. De duur van shots is bewust ingezet (zie versnelling bij de arrestatie).

3. De scene start met een establishing shot.

Ga aan de slag! Maak een kort filmpje van 30 seconden met minimaal 3 shots, waarin je de 3 tips toepast!

1. De vormgeving is in de verschillende shots hetzelfde

2. De duur van de shots is bewust ingezet.

3. Je introduceert de kijker met een shot van de situatie.

Let op: Kies een simpel onderwerp voor je video. 

Is je filmpje af? Laat het aan iemand zien. Is de kijker zich bewust van de montage? Of is de montage logisch en hiermee onzichtbaar geworden?

Voor tips over monteren zie volgende slides. 

Maakopdrachtpdracht (60 min)

Lesdoel: Leerlingen passen de 3 gegeven tips toe in een eigen video.

Deze opdracht kan je groot of klein aanpakken, maar houdt rekening dat leerlingen minimaal 60 minuten nodig hebben hiervoor. 

Voor leerlingen die iets meer kader nodig hebben over de inhoud van de video: Houd het klein, het openen van een blikje is bijvoorbeeld al voldoende. 

Hulp nodig bij het monteren?

Bekijk op de volgende slides tutorials.

Hulp nodig met monteren? 

In deze video wordt uitgelegd hoe je kan monteren met iMovie op je Apple telefoon.

Hulp nodig met monteren? 

In deze video wordt uitgelegd hoe je kan monteren met Power Director op je Android telefoon.

THE END

We hebben gekeken naar montage en de keuzes die de filmmaker maakt. Als jij een film zou maken, wat moet je dan absoluut niet vergeten uit deze les?

Interstellar is te zien via Netflix. 

BlacKkKlansman is te zien via Pathe

Heb je in deze les de rol van montage op de filmbeleving ontdekt?.

Terugkoppeling leerdoel

Het leerdoel in deze les was:
Je ontdekt de rol van montage op de filmbeleving. 

• Is dit leerdoel behaald?
• Wat heb je geleerd over montage?
• Wat neem je mee uit deze les als je zelf een film gaat maken. 

Meer kijken en weten?

Interstellar is te zien via Netflix. 

BlacKkKlansman is te zien via Pathe

Meer lessen over film? 

Alle online filmlessen van Eye Filmmuseum voor het vo vind je hier.

Bekijk hier het volledige aanbod van Eye voor het voorgezet onderwijs.

Of schrijf je in voor de mailing en ontvang iedere maand een gratis nieuwe filmles in je inbox.