Vwo 3 - Fictie - Poëzie - Beeldspraak - les 2

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Beeldspraak

- vergelijking

- metafoor

- metonymia

- personificatie

Fictie en Poëzie - les 2

Eerdere theorie:

* versregels

* weinig interpunctie

* enjambement

Meer theorie:

* Strofen

* distichon

* terzet

* kwatrijn

Beeldspraak

Beeldspraak is figuurlijk taalgebruik. Je bedoelt niet letterlijk wat je zegt, maar gebruikt beelden om iets sterker uit te drukken. In deze LessonUp komen vier vormen van beeldspraak voorbij: de vergelijking, de metafoor, de metonymia en de personificatie.

De vergelijking

Bij een vergelijking gebruik je een beeld om 

eigenschappen van iets of iemand (het object) 

te benadrukken. 

Hoe groot een hond (object) is, bijvoorbeeld, 

kun je aangeven door hem te vergelijken 

met een kalf (beeld).

De metafoor

De metafoor is uiteraard ook een vorm van beeldspraak. 

Hij lijkt ook een beetje op de vergelijking, maar het object ontbreekt hierbij: alleen het beeld wordt genoemd. Spreekwoorden en veel vaste uitdrukkingen
zijn metaforen. Denk bijvoorbeeld aan: 

'De appel valt nooit ver van de boom.' 

Personificatie

De personificatie is een bijzondere vorm van beeldspraak. Hierbij doen we net alsof levenloze dingen iets kunnen wat mensen kunnen. Denk bijvoorbeeld aan tijd die voorbij kruipt,
of aan wind die huilt. Kruipen
en huilen zijn dingen die mensen
wél kunnen, maar dingen niet.

De metonymia

Verband tussen het beeld en de werkelijkheid, je benadrukt een eigenschap, bv. Oranje wist niet te winnen.

Nu volgen acht soorten metonymia.

1. Je bedoelt een voorwerp, maar noemt het materiaal waarvan het voorwerp gemaakt is. 

voorbeeld:

We hebben een paar dagen lekker kunnen schaatsen maar ik heb mijn ijzers nu maar weer ingevet.

2. Je bedoelt de inhoud, maar noemt het voorwerp.

voorbeeld

Zullen we nog een glaasje drinken?

3. Je bedoelt een voorwerp, maar noemt de maker.

voorbeeld:

Het bezit een echte van Gogh. 

4. Je noemt een deel i.p.v. het geheel.

voorbeeld

Voor we vertrekken, tellen we even de neuzen.

5. Je noemt het geheel i.p.v. een deel.

voorbeeld

Zwolle won met 1-0 van Groningen.

6. Je benoemt plaats/ruimte, maar bedoelt de mensen.

voorbeeld

De zaal gaf de artiest een minutenlang applaus.

7. Je benoemt de eigenschap, maar bedoelt de persoon.

voorbeeld

Die blonde geeft het goede antwoord.

8. Je noemt een aardrijkskundige naam, maar bedoelt het product dat daarmee verbonden is.

voorbeeld

Ik eet het liefst edammer.

Even oefenen

Geef bij de volgende slides steeds aan met welke beeldspraak je te maken hebt.

1. Na afloop van de voorstelling klapte de zaal.

1. vergelijking
2. metafoor
3. personificatie
4. metonymia

2. Jouw ogen zijn als sterren.

1. vergelijking
2. metafoor
3. personificatie
4. metonymia

3. Als het kalf verdronken is, dempt men de put.

1. vergelijking
2. metafoor
3. personificatie
4. metonymia

4. Wat een boom van een kerel.

1. vergelijking
2. metafoor
3. personificatie
4. metonymia

5. Het papier is geduldig.

1. vergelijking
2. metafoor
3. personificatie
4. metonymia

6. Zo gek als een deur.

1. vergelijking
2. metafoor
3. personificatie
4. metonymia

7. De schuwe pluimstaart klom heel snel de boom in.

1. vergelijking
2. metafoor
3. personificatie
4. metonymia

8. Mijn broer en zus zijn Stieren.

1. vergelijking
2. metafoor
3. personificatie
4. metonymia

9. De leerlingen uit klas 3 gebruiken bij tekenen altijd sprekende kleuren.

1. vergelijking
2. metafoor
3. personificatie
4. metonymia

10. Dat meisje lijkt wel een prinses, zo elegant.

1. vergelijking
2. metafoor
3. personificatie
4. metonymia

11. Deze wet zal oplichters doen struikelen.

1. vergelijking
2. metafoor
3. personificatie
4. metonymia

12. Amerika stemde tegen het voorstel.

1. vergelijking
2. metafoor
3. personificatie
4. metonymia

13. Hij is het zwarte schaap van de familie.

1. vergelijking
2. metafoor
3. personificatie
4. metonymia

14. Dat oude dametje is zo mager als een lat.

1. vergelijking
2. metafoor
3. personificatie
4. metonymia

15. Het gevaar loerde op elke straathoek.

1. vergelijking
2. metafoor
3. personificatie
4. metonymia

16. Hij heeft een mooie zonsondergang boven z’n bank hangen.

1. vergelijking
2. metafoor
3. personificatie
4. metonymia

17. Wolken en zon spelen haasje over.

1. vergelijking
2. metafoor
3. personificatie
4. metonymia

18. Mijn zus kwam aanzetten met haar nieuwste verovering: een blonde bink.

1. vergelijking
2. metafoor
3. personificatie
4. metonymia

19. Onze nieuwe software dwingt je om tijdens het werk af en toe even te ontspannen.

1. vergelijking
2. metafoor
3. personificatie
4. metonymia

20. Dit verhaal grijpt je naar de keel.

1. vergelijking
2. metafoor
3. personificatie
4. metonymia

21. Zo brutaal als een hond.

1. vergelijking
2. metafoor
3. personificatie
4. metonymia

Einde les beeldspraak

Lees nu (en thuis als huiswerk) lekker verder in je boek.