VWO Zuid-Amerika par H3.1

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4-6

Onrust

Al weken onrustig in Chili 

massale protesten tegen het beleid van de regering van de impopulaire Piñera. 

Ook geen host van een handelstop van de APEC,

Die zou volgende maand zijn.

Bij de APEC-top over economische groei, samenwerking, handel en investering in Azië en landen die aan de Grote Oceaan liggen, zouden twintig leiders van grote landen aanwezig zijn, onder wie de Amerikaanse president Trump en de Chinese president Xi Jinping.

Zuid-Amerika

Start H3

Conflicten tussen landen in Zuid-Amerika

Waarover?

• Grensconflicten tussen landen?

Veel landen hebben voortdurend gebied op elkaar veroverd; de grenzen zijn steeds in beweging geweest. Vaak is er het gevoel dat het buurland de grond nog steeds onrechtmatig in bezit heeft.

Spanningen

• Wat is de belangrijkste reden voor de spanningen (zie starttekst) in Zuid-Amerika?
• Grondstoffen

grondstoffen

Deze les

Wat? Relaties Zuid-Amerika

Niet alleen in landen maar ook tussen landen.

Door welke relaties en op welke wijze zijn de landen in Zuid-Amerika onderling en met de wereld verbonden?

Formuleer het verband tussen economische groei, onderlinge samenwerking (in Zuid-Amerika) en de aanleg van infrastructuur.

economische groei

economische

groei

samenwerking

samenwerking

infrastructuur

infrastructuur

Voor economische groei is goederenhandel tussen landen nodig. Voor handel is internationale samenwerking nodig. Om goederen uit te wisselen, is een goede infrastructuur nodig: zonder wegen of goede havens geen handel.

Voor economische groei is goederenhandel tussen landen nodig. Voor handel is internationale samenwerking nodig. Om goederen uit te wisselen, is een goede infrastructuur nodig: zonder wegen of goede havens geen handel.

  Wereldhandel

• WAUW 
• Hoe zit het met Zuid-Amerika in de wereldhandel?

Kaart uit Alcarta

Vergelijk het eens met Europa / Afrika

Het aandeel van Zuid-Amerika in het wereldhandelsverkeer is beperkt (ongeveer 4%), maar wel groter dan dat van Afrika.

Welk land goede concurrentiekracht

• Chili
• beter dan Zuid-Europese landen
• nu?

Frankrijk, Spanje, Italië en Portugal.

Welk land handelt veel binnen Zuid-Amerika?

• Argentinië: 
• vooral met Brazilië. Bij andere landen is dat aandeel zo klein dat het niet wordt aangegeven in het cirkeldiagram.

Ook 9.1 (effecten vrije handel) bespreken!

Handelsblokken

EU, Nafta, ASEAN, Mercosur als voorbeelden

Binnen handelsblok makkelijk handelen

Soms (!) afgesloten voor (bepaalde producten uit) het buitenland

doel Mercosur: Het bevorderen van de vrije handel en vrij verkeer van goederen, personen en kapitaal.

Met voor inwoners voordelen (werk, groei en welzijn).

Welk land

erg belangrijk

voor groei

Mercosur?

Zoals je in figuur 3.2 kunt zien, is de groei van de handel binnen de Mercosur toegenomen. Niet alle deelnemende landen profiteerden echter evenveel. Het succes van de Mercosur als handelsblok is grotendeels te danken aan trekpaard Brazilië. Dat land neemt ongeveer de helft van alle export binnen dit blok voor zijn rekening.

● Van de totale goederenhandel van Brazilië zelf wordt maar een vierde deel afgewikkeld via de Mercosur (figuur 3.3). Dat relatief geringe aandeel geldt voor veel meer landen en vormt een probleem voor de Mercosur. De interne markt is nog te klein. Dat betekent dat veel deelnemers afhankelijk zijn van de groei van de handel met de EU, de V.S. en China. Het gaat dan met name om de uitvoer van grondstoffen en voedsel. Daarmee is het blok erg gevoelig voor de ontwikkelingen in de mondiale economie.

Hyperinflatie venezuela 

Een beetje inflatie (2 tot 3 procent per jaar) wordt gezien als goed voor de economie. Dat geld iets minder waard wordt, prikkelt mensen om hun geld uit te geven, in plaats van het te bunkeren. Een hoge inflatie is niet goed: dan wordt het leven onbetaalbaar. Juist dat is nu aan de hand in Venezuela, waar de bolivar volgens het IMF tot 1 miljoen procent van zijn waarde kan verliezen.

Bij de presidentsverkiezingen van 2018 zou de zittende president Nicolás Maduro herkozen zijn. Omdat de geldigheid omstreden is heeft het parlement zijn voorzitter Juan Guaidó tot interim-president benoemd. Maduro erkent Guaidó niet als interim-president. Onder meer de VS, de meeste Zuid-Amerikaanse staten en een aantal landen van de EU doen dit wel. Onder meer Rusland en China erkennen Maduro als president.

De inflatie in Venezuela is in oktober uitgekomen op 833.997 procent op jaarbasis. 

Bovendien wendden veel landen zich toch weer tot een meer protectionistisch economisch beleid, waartoe zij zich gedwongen zagen door de jongste economische recessie. Argentinië bijvoorbeeld, ondervond een gierende inflatie, die alles voor de consument met de dag duurder maakte. De overheid compenseerde de dalende koopkracht met staatssubsidies. Omdat er geen geld meer was om de import te betalen, trok Argentinië zich steeds meer terug in protectionisme. Dat alles botste met de uitgangspunten van de Mercosur.

■ Venezuela is een ander zorgenkindje. Het land verklaarde zich onder leider Chávez principieel tegen vrijhandel. De export drijft voor 90% op olie, waarvan de prijs dramatisch is gedaald.

Maken

H3 Par 1 vraag 1, 2, 3 / 4 / 5

vr3. Bolivia & Mercosur

• Brazilië, Argentinië, Uruguay, Paraguay, Venezuela & Bolivia (sinds 2015).
• Geef vanuit de politieke, de economische en de culturele dimensie een argument waarom niet alle Boliviaanse burgers daar blij mee waren.

vr3. Bolivia & Mercosur

• politiek argument:
• angst voor verlies van nationale autonomie (zeggenschap)
• angst voor politieke overheersing door bijvoorbeeld Brazilië
• economisch argument:
• vreest concurrentie van Brazilië, waardoor inkomens dalen en/of werk verloren gaat.
• cultureel argument:
• Angst voor verlies van culturele / indiaanse identiteit.

vr.3 Paraguay

Paraguay tijdje geschorst als lid Mercosur.

Beredeneer met behulp van de bron dat deze maatregel grote gevolgen heeft gehad voor de economie van Paraguay. 

vr.3 Paraguay

Stap 1. Figuur --> Wat zie ik?

Stap 2. --> Wat zegt dit over de economie van Paraguay

Stap 3. --> Wat voor gevolg heeft schorsing dan?

In figuur zie je dat Paraguay heeft het hoogste aandeel in de handel binnen de Mercosur. Voor ruim 40% in- en uitvoer afhankelijk van Mercosur. 

Het stoppen van de handelsvoordelen kwam dus hard aan.