uitleg samenstelling + oefenen

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 1,4

Lesdoelen week 2 en 3

Spelling algemeen:

- Je weet hoe je samenstellingen maakt en wanneer je een tussenletter gebruikt.

- Je werkt aan de werkwoordspelling en aan de gewone spelling.

Plenda: 

maandag 15-1-24 TvdW af en mee

Numo ww-spelling: 1 februari minstens 60%. Kom langs als je hulp nodig hebt!

Spelling algemeen:

- Je weet hoe je samenstellingen maakt en wanneer je een tussenletter gebruikt.

- Je weet wanneer je een apostrof (hoge komma) gebruikt.

- Je weet wat een samentrekking is.

Wat is een
samenstelling?

Samenstellingen

Een samenstelling is het aan elkaar plakken van twee (of meer) woorden:

Telefoon + oplader = telefoonoplader

Playstation + console = Playstationconsole

Dorp + straat = dorpsstraat

Maan + schijn = maneschijn

Soms schrijven we samenstellingen verkeerd...

omdat we bij het Engels gewend zijn samenstellingen los te schrijven.

Wat zijn de regels bij tussenletters?

Er zijn diverse vormen van samenstellingen:

- Geen tussenletter                     telefoonhoesje - tafelpoot

- Tussenletters -en-                    bloemenwinkel - leerlingenraad

- Tussenletter -e-                         apetrots - gemeentebestuur

- Tussenletters -s-                       koningszoon - personeelschef

Belangrijk: het eerste deel van de samenstelling bepaalt de regel!

Wat is het meervoud van seconde?

1. seconde
2. secondes
3. secondes/seconden
4. seconden

Schrijf op....

Soep met kip heet:

1. kippensoep
2. kippesoep

Het meervoud van kip:

1. kippen
2. kippes

Het meervoud van groente:

1. groentes
2. groenten
3. groentens
4. groentes/groenten

Soep met groente:

1. groentesoep
2. groentensoep

Je schrijft de tussenletter -(e)n-:

Als het eerste deel van de samenstelling een znw is dat alleen meervoud op -n of -en heeft.

rozenstruik

eendenkooi

getuigenverklaring

Je schrijft een tussenletter -e-:

- Als het eerste deel een werkwoord of versterkend woord is

dronkelap, beresterk

- Als het eerste deel een uniek persoon of een unieke zaak is

zonnescherm, Koninginnedag

- Als het woord niet meer herkenbaar is als samenstelling

ellepijp, schattebout

Je schrijft een tussenletter -s-:

- als je die klankt hoort

Tip: hoor je de klank niet, omdat het tweede woorddeel begint met een s-klank?  Verander dan het tweede woorddeel en je hoort de tussenletter duidelijker.

Station+ chef - stationsplein ......... dus stationschef

Je schrijft een tussenletter -e-:

- Als het eerste deel  geen meervoud heeft

rijstepap, ereplek

- Als het eerste deel alleen een meervoud op -s heeft

horlogemaker

- Als het eerste deel een meervoud op -s en -n heeft

secondewijzer

opdracht:

- Maak: Numo taken ww-spelling als je die hebt. Anders: Numo spelling.

- Komt er een blad met een regel voorbij? Schrijf 1 voorbeeldwoord van de regel erbij. Check in het woordenboek!

- Werk deze week in de PWT aan: Numo spelling. 

- WW nog geen 60%? zorg dat je thuis minimaal 1 uur per week extra werkt

Klaar?

Numo Spelling of werken aan Bookflix