Het leerproces "Leren Lesgeven"

• Toegepaste taalwetenschap en Opleidingskunde
• HBO
• Studiejaar 4

Het leerproces 'Leren Lesgeven'

Verandering in professioneel taalgebruik in stagelessen als mogelijke indicator voor de groei van de beroepsvaardigheid bij

tweedegraads leraren in opleiding (LIO's)

[promotieonderzoek]

Download/Open de app: 'Lesson Up'

of

Ga naar de site: www.lessonup.app

Het leerproces 'Leren Lesgeven'

Deel 1. Interactieve Presentatie (35 min.)

(opzet en resultaten van het promotieonderzoek)

Deel 2. Bespreking twee vragen in tweetallen (20 min)

i. Wat is de betekenis van de onderzoeksresultaten voor het Instituuts- en Schoolgebonden deel van het curriculum van de tweedegraads lerarenopleidingen?

ii. Welke vervolgonderzoeken zouden wenselijk kunnen zijn als onderdeel van het OLP-onderzoeksprogramma?

Deel 3. Plenaire bespreking van de opbrengst (15 min)

Noteer in de app(omgeving) hoe jij het 'Professioneel Taalgebruik' van de
leraar zou omschrijven ......

Deel I. Presentatie het leerproces 'Leren Lesgeven'

H1.  Aanleiding en centrale vraagstelling

H2. Theoretisch kader, hoofdvragen en onderzoeksopzet

H3. Ontwerp 'Beschrijvingskader klasdiscours'

H4. Uitkomsten 'Contrastanalyse professioneel taalgebruik in stagelessen' (DOI)

H5. Uitkomsten 'Veranderend professioneel taalgebruik doorheen de opleiding' (DOII)

H6. Algemene conclusie

1.3 Centrale vraagstelling dissertatie:

“WAT IS, VANUIT HET PERSPECTIEF VAN DE BEROEPSVAARDIGHEID VAN TWEEDEGRAADS LERAREN IN OPLEIDING, DE INHOUD EN HET VERLOOP VAN HET LEERPROCES ‘LEREN LESGEVEN’ ZOALS ZICH DAT VOLTREKT GEDURENDE DE VIERJARIGE BACHELOROPLEIDING?” 

H1. Aanleiding en Centrale vraagstelling

1.1 Twee aanleidingen

1.2 Witte vlekken in het onderzoek naar initieel opleiden (Cameron en Baker, 2004), 

       meer onderzoek nodig naar ....

• de inhouden, actuele ontwikkelingen en opleidingskundige concepten voor leraren opleiden,
  
• het operationaliseren van gewenste leeropbrengsten bij leraren in opleiding (LIO's),
• de professionaliteit van lerarenopleiders,
• de kwaliteit van feedback van lerarenopleiders en werkplekbegeleiders richting LIO's,

• het longitudinaal volgen van effecten van initiële lerarenopleidingen op beroepsvaardigheid,
  
• de wijze waarop het leerproces van LIO's in de opleiding verloopt, fijnmaziger beschrijven.   

H2. Theoretisch kader, 

hoofdvragen en 

onderzoeks-

opzet

2.1 Hoe leg je de beroepsvaardigheid 

van LIO's vast?

2.2 Drie registers in het 

professioneel taalgebruik van 

de leraar in de klas?

2.3 Beroepsspecifiek lesgebeurtenissen

2.3 De analyse-eenheden van het onderzoek: 1. het klasdiscoursevent, 2. de lesepisode, 3. het lesscript.

Structuurelementen of dimensies 

in het professioneel taalgebruik 

tijdens beroepsspecifieke les-

gebeurtenissen of hierna te noemen

klasdiscoursevents:

'Interactionele structuurelementen'

- in het professioneel taalgebruik

• Event-initiatie
• Event-participatie (graad en omvang)
• Eventfase-toepassing
  
• Beurttoewijzing en eventadressering
• Gebruik beurtopbouweenheden
• Paralinguïstische vormen (volume, tempo, klank aanhouden, intonatie, hapering, lachen)
  
• Event-coöperatie 

'Performatieve structuurelementen'

- in het professioneel taalgebruik

• Dual-coding strategie
  
• 126 Eventspecifieke performatieve tactieken: 
• Vraagstelling (preformulatie, vraagtype, wait-time, feedbacktoon en -focus (25*)
• Huiswerkopgave bespreking (feedbacktoon en -focus (10*))
• Leerstof instructie (uitleg) (18*)
• Lesopdracht instructie (11*)
• Scaffolding (15*)
• Eventregulatie (Alg. managerial (12*), Leefdomein (6*), Leerdomein (7*)
• Correctie deviant gedrag (9*)
• Lesovergang maken (9*)

'Informatie structuurelementen'

- in het professioneel taalgebruik

• Domein focus (leer-, lesorganisatorisch- en leefdomein)
• Schoolvakconcepten
• Eventspecifieke informatiestructuurelementen:
• Klas- en lesinformatie expliciteren (16 referenten)
• Correctie deviant gedrag (11 referenten)

1104 A4'tjes 

van klas-

interacties

Coderen van lestranscripten 

(1104 A4tjes transcripties)

H3. Ontwerp 'Beschrijvingskader klasdiscours'

Sleep de events in het rode vak die minder dan 1% voorkomen in een stageles

1. Begroetingen

2. Conversaties

3. Lesinleidingen

4. Vraagstellen

5. Huiswerk controles

6. Huiswerk verstrekken

7. Huiswerkopgave bespreken

8. Activatie voorkennis

9. Uitleggen

10. Leerstof dicteren

11. Leerstof context geven

12. Tekst, geluid, video van anderen

13. Leerstof samenvatten

14. Onderwijsleergesprek

15. Instructie lesopdrachten

16. Lesopdrachten uitvoeren

17. Scaffolds geven

18. Lesopdracht bespreken

19. Lesregulaties inzetten

20. Lesovergangen maken

21. Correctie deviant gedrag

22. Afscheid nemen

Definitieve klasdiscoursevents

H4. Contrastanalyse professioneel taalgebruik

DOI: Cross-sectioneel

17 eerstejaars / 10 vierdejaars

Geschiedenis

Nederlands

Wiskunde

44 lestranscripten

DOI - contrast (1) 'Toepassing principe wait-time (wachttijd)'

- event: 'Vraagstelling (leerdomein)'

DOI - contrast (2) 'Gebruik van verschillende vraagtypes'

- event: 'Vraagstelling leerdomein'

DOI - contrast (3) 'Techniek van beurtoewijzing'

- event: 'Huiswerkopgave bespreking'

DOI - contrast (4) 'Focus van de feedback'

- event: 'Huiswerkopgave bespreking'

DOI - contrast (5) 'Gebruik 'Beurtopbouweenheden'

- event: 'Leerstof instructie (uitleg)'

DOI - contrast (6) 

'Inzet van uitleg-

tactieken'

- event: 'Instructie 

leerstof (uitleg)'

DOI - contrast (7) 'Inzet van opdracht-tactieken'

- event: 'Lesopdracht instructie'

DOI - contrast (8) 'Inzet gedragscorrectie tactieken'

- event: 'Correctie deviant gedrag'

Je hebt nu een indruk gekregen van het verschil in professioneel taalgebruik tussen 1ste en 4de jaars. Deel a.u.b. die eerste indruk met ons!

H5. Veranderingen professioneel taalgebruik gaandeweg de opleiding

Cohort 2011

11 LIO's

Vier a vijf jaar gevolgd

2 audio- en video-opnames aan het 

einde van elke stageperiode / leerjaar

66 lestranscripten

DOII - verandering (1) 'gedragscorrecties in les'

- event: 'Correctie deviant gedrag'

DOII - verandering (2) 'Leerlingparticipatie in event'

- event: 'Instructie leerstof (uitleg)'

DOII - verandering (3) 'Leerling coöperatie in event'

- event: 'Huiswerkopgave bespreking'

DOII - verandering (4) 'Gebruik vraagtypes'

- event: 'Vraagstelling (leerdomein)'

DOII - verandering (5) 'Techniek van beurtoewijzing'

- event: 'Huiswerkopgave bespreking'

DOII - verandering (6.1) 'Uitlegtactieken entree-fase'

- event: 'Instructie leerstof (uitleg)'

DOII  verandering (6.2) 'Uitlegtactieken overdrachtsfase'

- event: 'Instructie leerstof (uitleg)'

DOII - verandering (6.3) 'Uitlegtactieken verankeringsfase'

- event: 'Instructie leerstof (uitleg)'

DOII - verandering (7) 'Inzet gedragscorrectie tactieken'

- event: 'Correctie deviant gedrag'

Je hebt nu een indruk gekregen van de ontwikkeling in professioneel taalgebruik doorheen de opleiding. Deel a.u.b. die eerste indruk met ons!

Enkele globale conclusies ............................

• De participatie van leerlingen, naar graad en omvang, blijft stabiel of neemt iets af gaandeweg de opleiding.
• De leerling eventcoöperatie neemt gaandeweg de opleiding af en het aantal gedragscorrecties duidelijk toe. 
• Het lijkt erop dat meer stage- en opleidingservaring niet automatisch leidt tot een verandering in de toepassing van performatieve tactieken en dat het ook niet automatisch leidt tot de verbreding van het tactiekrepertoire. 
• [Onder de performatieve tactieken en het tactiekrepertoire moet worden verstaan het geheel van het handelingsdeel van de didactische-, lesorganisatorische- en pedagogische beroepsvaardigheid van leraren in opleiding]

Deel II. Beantwoord twee vragen in tweetallen

1. Wat is de betekenis van de onderzoeksresultaten voor het Instituuts- en Schoolgebonden deel van het curriculum van de tweedegraads lerarenopleidingen?
2. Welke vervolgonderzoeken zouden wenselijk kunnen zijn als onderdeel van het OLP-onderzoeksprogramma?