Einde van het romeinse rijk

• Geschiedenis
• MBO
• Studiejaar 4

Het einde van het Romeinse Rijk

les 1	Romeinen
les 2	einde van het Romeinse rijk/ verspreiding christendom
Les 3	Verspreiding Christendom
Les 4	Verspreiding Islam
Les 5	Kruistochten
Les 6	Frankische rijk
Les 7	Toets
Les 8	Steden en staten

Wat is niet waar over het Romeinse leger

1. De soldaten namen hun vrouwen mee
2. Ze liepen 40 km per dag
3. Mannen wilde graag in het leger, daar kreeg je eten en salaris
4. De Romeinen hebben heel Nederland veroverd

In welke periode ging Egypte bij het Romeinse rijk horen?

1. tussen 380-200 v. Chr.
2. tussen 200-133 v. Chr.
3. tussen 133 en 44 v. Chr.
4. 44 v. Chr en 11 na Chr.

Wat waren volgens de legende de laatste woorden van Caesar?

1. Ook gij Brutus
2. Veni vidi vici
3. Cleopatra voor altijd
4. Memento mori

Waarom werd Julius Caesar vermoord?

1. Hij was een slechte keizer
2. Hij werd te machtig
3. Hij had de keizer beledigd
4. Hij had een veldslag verloren

Romeinse vrede

- Keizer Augustus (= verhevene->Octavianus) brengt duidelijkheid en rust. (Pax Romana)

- Door de rust komt de handel tot bloei. Steden groeien en wegen worden aangelegd. --> welvaart groeit

- Om Augustus te eren werden er veel standbeelden en bogen voor hem gebouwd. Hij wordt als god vereerd en geeft in ruil daarvoor het volk eten en spelen.

Welke stelling over de nalatenschap van Augustus is onjuist?

1. Er is een maand naar hem vernoemd
2. Hij zorgde ervoor dat de komende 200 jaar er vrede was
3. Hij was erg ijdel en daarom liet hij veel beelden van hem maken

Het Romeinse Keizerrijk

(27 v. Chr. -  476 n. Chr.)

• Rome zal meer dan 500 jaar een keizerrijk zijn
• Ongeveer 80 keizers hebben dan geregeerd.

Video

Welkom bij de Romeinen:

Wie is de gekste keizer?

00:01-04:26

Limes

• Na de dood van Ceasar veroveren de Romeinen de laatste gebieden van hun enorme rijk. 
• Ze maken vaak gebruik van natuurlijke grenzen zoals: zeeën, rivieren, bergen en woestijnen.
• Maar als het nodig is bouwen ze een versterkte grens met wachttorens en forten. Zo'n grens heet limes. 

De Limes in Nederland

• In Nederland is de grens van het Romeinse Rijk de rivier Rijn. 
• Langs deze rivier bouwen de Romeinen forten en wachttorens.

• Vanaf de grens kunnen ze de stammen in het noorden van het Rijk in de gaten houden, maar óók handel met ze drijven.

De Limes in Nederland

In Nederland is de grens van het Romeinse Rijk de rivier Rijn. Langs deze rivier bouwen de Romeinen forten en wachttorens.

Vanaf de grens kunnen ze de stammen in het noorden van het Rijk in de gaten houden, maar óók handel met ze drijven.

De Limes in Nederland

In Nederland is de grens van het Romeinse Rijk de rivier Rijn. Langs deze rivier bouwen de Romeinen forten en wachttorens.

Vanaf de grens kunnen ze de stammen in het noorden van het Rijk in de gaten houden, maar óók handel met ze drijven.

Romeinen in Nederland

• De Romeinse tijd (58 v. Chr. - ±400 n. Chr) is een belangrijke periode voor ons gebied. 
• Zo nemen de Romeinen ijzer mee, dat handig is als gereedschap, maar ook het schrift. 
• Hiermee eindigt ook bij ons de prehistorie en begint de historie.

Wat waren de limes?

1. Huizen
2. Veldheren
3. Romeinse steden
4. Grenzen

Wat was het voordeel van de verharde wegen die de Romeinen door het hele rijk aanlegden?

1. Bij regen bleven de wegen begaanbaar
2. Het leger kon zich gemakkelijk verplaatsen
3. Handelaren konden zich makkelijk verplaatsen
4. A, B en C zijn alle drie voordelen

Leven onder de Romeinen

• De Romeinen laten de overwonnen volken vaak hun gebruiken en godsdienst houden. 
• En zolang de volken belasting betalen (o.a. door soldaten voor de hulptroepen te leveren), zijn er weinig problemen: precies wat de Romeinen willen.

In veel boeken over de Romeinen wordt
regelmatig gesproken over: Imperium Romanum.

Wat zou dit betekenen?

1. Romeinse Leiders
2. Romeinse Tijd
3. Romeinse Vrede
4. Romeinse Rijk

Deze spelden zijn gevonden bij de bouw van Leidse Rijn (een wijk in Utrecht). Uit welke tijd stammen deze spelden?

1. tussen 3000 v.C. en 2000 v.C. door het Trechterbekervolk
2. tussen 1600 en 1700 door kunstenaars in de Gouden eeuw
3. tussen 1200 en 1300 door ambachtslieden in de eerste steden
4. tussen 50 v.C. en 400 door de Romeinen

Rijk in de problemen

• Het gaat niet goed: De keizers zijn vooral bezig met ruzies en feesten. 

De Amerikaanse schilder Thomas Cole maakte tussen 1833-1836 een serie schilderijen over een niet-bestaand rijk, dat erg lijkt op het Romeinse Rijk (maar het niet is!).

Dit schilderij is het derde deel van de serie heet Consummation (verorbering), en laat zien dat er vooral heel veel gefeest wordt.

Romeinen en het Christendom

Was Jezus Joods toen hij stierf?

1. Ja
2. Nee

Heeft Jezus echt bestaan?

• Historici vermoeden van wel, hoewel er over het leven van Jezus geen (geschreven) bronnen zijn. 
• Ook de Romeinen hebben niets opgeschreven over deze persoon. 
• Alles wat wij van hem weten is (ongeveer 50 jaar) later opgeschreven, bijvoorbeeld in de Bijbel (Nieuwe Testament).
  

Christendom

Romeinen waren niet tolerant naar het Christendom omdat:

- Christenen weigerden offers aan de keizer te brengen

- Ze dreven de spot met de oude Romeinse staatsgodsdienst (Polytheïsme            vs monotheïsme)

-  Ze zijn tegen geweld

Christendom werd steeds populairder omdat

-  Volgelingen wilde sterven voor hun geloof,

-  Zij geen politieke, economische of militaire agenda hadden

-  Geen besnijdenis verplicht-> makkelijk toe te treden tot het geloof

De Romeinen geloofde in meerdere Goden. Dit noemen we...

1. Polytheïsme
2. Monotheïsme
3. Multitheïsme
4. Puritanisme

Christenvervolging

Maar christen zijn in het Romeinse Rijk is levensgevaarlijk! 

Net als het Jodendom geloven de christenen maar in één god, 

en dat is niet de Romeinse keizer!

De Romeinse keizers laten daarom de christenen vervolgen en doden...

Onder sommige Romeinse steden bevonden zich catacomben waarin christenen (maar ook Joden) hun doden begroeven.

Veel van deze catacomben zijn mooi versierd met christelijke muurschilderingen.

De catacomben werden soms ook gebruikt voor kerkdiensten, omdat het boven de grond te gevaarlijk was om openlijk voor je geloof uit te komen.

Hoe komt het dat vooral arme mensen christen werden?

1. De christenen zorgden ervoor dat arme mensen omgekocht werden. Als zij christen zouden worden, kregen ze een groot geldbedrag.
2. Rijke mensen hadden een betere opleiding gehad. Daarom geloofden ze de dingen die de christenen vertelden, niet zo makkelijk.
3. Christenen hielpen elkaar. Als er één ziek werd of in de problemen kwam, hielpen de anderen hem.
4. Christenen geloven dat je in de hemel komt als je goed geleefd hebt. Arme mensen hadden een zwaar leven. Zij vonden het fijn dat er na de dood een prettiger leven zou komen.

Romeinse munt met het hoofd van Theodosius I de Grote

In 380 gebeurt er iets bijzonders: keizer Theodosius verplicht iedereen om christen te worden. Het christendom wordt staatsgodsdienst en alle andere godsdiensten worden verboden.

Iedereen die niet christen is wordt vervolgd en hij verbiedt de Olympische Spelen, omdat ze niet christelijk zijn.

Staatsgodsdienst

Rijk wordt gesplitst: 395

• Oost-Romeinse Rijk:

Constantinopel. 

• West-Romeinse Rijk : 

Rome. 

Grote Volksverhuizing

3e eeuw - 5e eeuw

• Europese stammen slaan op de vlucht 
• Trekken het onbewaakte Romeinse Rijk binnen
  

De ondergang

• 455: Rome geplunderd door Vandalen
• 476: Laatste keizer van West Romeinse Rijk wordt afgezet Romulus Augustulus.

Oost Romeinse rijk

- Christelijk

- Blijft nog 1000 jaar bestaan tot 1453

- Zij spreken Grieks

Wat is de juiste volgorde over het
bestuur van het Romeinse Rijk?

1. koninkrijk-republiek-keizerrijk
2. republiek-keizerrijk-koninkrijk
3. keizerrijk-koninkrijk-republiek
4. koninkrijk-keizerrijk-republiek

Kijk tips

Netflix: The Gladiator

HBO: Rome

Film: Alexander

Film/strip: Astrix en Obelix