H4.1 Elektrische lading en spanning

• Natuurkunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

Lading en spanning

Terugblik

Hoofdstuk 5 Schakelingen - Introductie

• Open online method en maak opdracht 1 t/m 4. (opdracht 3 wordt op papier gemaakt)

Leerdoelen

Heb je al eens gemerkt:

•    dat bij het kammen van je haar  het rechtop gaat staan?
•    dat bij een trui uittrekken deze knettert?
•    dat je bij het aanraken van een metalen knop een schok kreeg?
•    dat er vonkjes overspringen als je iets of iemand vastpakt?

Je hebt dan een elektrische lading gekregen.

Je zegt dat de pvc-buis door het wrijven elektrisch geladen of statisch is geworden.

                                                    balletjes van piepschuim

https:

phet.colorado.edu

Waterdamp

De ideale omstandigheden voor proefen met geladen deeltjes:

• Als het buiten vriest.
• Als het binnen erg warm is.
• Als de lucht erg droog is.

In de vochtige lucht is de statische elektriciteit snel weg.

Lading 

2 soorten lading:

• Positieve (+) 
  
• Negatieve (-)

• Als een voorwerp statisch geladen is, heeft het  te veel positieve of te veel  negatieve lading.
  
• Gelijk-geladen deeltjes stoten elkaar af.
• Ongelijk-geladen  deeltjes trekken elkaar aan.

Geladen deeltjes kunnen elkaar..

aantrekken              of                    afstoten

Leerdoelen

Jullie gaan leren,

1-Hoe de van de graaf generator werkt?

2- Wat spanning is?

3-Hoe een atom model eruit ziet?

Spanning 

- In de figuur zie je twee even grote metalen bollen op een plastic voet. Bol A is negatief geladen, bol B is positief. In zo’n geval zeg je dat er tussen A en B een spanning bestaat.

-Als  je tussen A en B een geleidende verbinding maakt, gaan de elektronen bewegen van A naar B. Er loopt dan een elektrische stroom.

Geheim van een atoom

• Een atoom bestaat uit een atoomkern en vrije bewegende elektronen.
• De atoomkern is positief geladen (+) en de elektronen zijn negatief geladen (+). 
• Als er evenveel protonen als elektronen zijn in één atoom dan is het atoom elektrisch neutraal.  

Elektronen worden over gedragen:

positief geladen deeltjes - protonen

negatief geladen deeltjes - elektronen

Meer protonen dan elektronen - positief geladen

Meer elektronen dan protonen - negatief geladen

Quiz

Elektronen hebben een .... lading

1. negatieve
2. positieve
3. neutrale

Voorwerpen stoten elkaar af als...

1. de lading gelijk is
2. de lading ongelijk is

Om een positieve lading te maken...

1. Voeg ik protonen toe
2. Haal ik protonen weg
3. Voeg ik elektronen toe
4. Haal ik elektronen weg

1. -
2. +

1. protonen
2. elektronen

Gelijksoortige lading trek elkaar aan.

1. waar
2. niet waar

Waarom gaan de haren
van dit meisje omhoog
staan?

1. De haren hebben tegenovergestelde lading en stoten elkaar af.
2. De haren hebben dezelfde lading en stoten elkaar af.
3. De haren zijn magnetisch geworden.

Protonen zijn bouwsteentjes van een atoom. Waar zitten ze? En wat is de lading van een proton?

1. In de kern, negatieve lading
2. in de kern, positieve lading
3. in de wolk, negatieve lading
4. in de kern, geen lading

Lading A trekt lading B aan en stoot lading C af.
Je weet nu:

I. Lading A is positief geladen
II. Lading B en C hebben niet dezelfde lading

1. Beide stellingen zijn waar
2. Stelling I is waar, stelling II is niet waar
3. Stelling I is niet waar, stelling II is waar
4. Beide stellingen zijn niet waar

Samenvatting

• Er zijn positieve ladingen en negatieve ladingen. Iets wat geen lading heeft noemen we neutraal.
• Gelijk geladen deeltjes stoten elkaar af.
  
• Verschillend geladen deeltjes trekken elkaar aan.
• Elektronen die door een iets heen bewegen noemen we elektrische stroom.