Atman! - De Nationale Opera

• Kunst
• Basisschool
• Groep 5-7

Atman!

Naar het theater!

Binnenkort ga je met je klas naar Atman! van Nationale Opera & Ballet. Atman! is een avontuurlijke opera over de spannende zoektocht van een jongen naar zijn thuis.

In deze voorbereiding kom je alvast wat te weten over de voorstelling. We kijken uit naar jullie komst en hopen dat jullie het theater net zo'n fijne plek vinden als wij!

Waar denk jij aan bij het woord opera?

Het woordweb

De leerlingen kunnen zoveel antwoorden geven als ze willen. 

TIPS

• Als je een antwoord hebt geopend en je klikt er nogmaals op, zie je wie dit antwoord heeft gegeven
• Je kunt antwoorden verslepen (en categoriseren)
• Je kunt vervelende antwoorden verwijderen door deze naar het prullenbakje te slepen

Opera?

Bij het woord opera denk je misschien aan mensen die heel hard en heel hoog zingen.

Kijk samen deze video en ontdek wat opera allemaal nog meer is!

Introducerende video over wat opera is. Hierna volgt een verwerkingsvraag.

Wat zag of hoorde je in het filmpje dat je nog niet wist?

U kunt leerlingen op hun eigen device (laptop, telefoon, tablet) antwoord laten geven op de vraag. Als u geen devices in de klas gebruikt kunt u ook zelf op het digibord opschrijven wat de leerlingen zeggen.

Mogelijke antwoorden

• Zangers gebruiken geen microfoon maar kunnen toch heel hard zingen.
• Er werken heel veel mensen achter de schermen (decorbouwers, kostuummakers, orkest, technici).
• Opera is een combinatie van muziek, zang, toneel en decor.
• De muziek en het verhaal zijn vaak groots en dramatisch.
• Het kost veel tijd en voorbereiding om een opera te maken.
• Soms zie je ook dans, enorme decors en bijzondere kostuums erbij.

Het verhaal

De negenjarige Atman raakt verdwaald in zijn eigen stad. Hij heeft de sleutel van thuis, maar weet niet meer waar hij woont. Onderweg vraagt hij hulp, niemand brengt hem dichter bij huis.

Zo wordt een simpel verzoek - Weet u welke kant ik op moet? - een tocht vol omwegen en hindernissen. Een ongelooflijk avontuur waarin hij de vreemdste, leukste en spannendste mensen tegenkomt.

Zal hij terugvinden waar hij naar op zoek is?

Wie zijn de belangrijkste personages?

Hem

Plien

Papa

Atman

Matrozen

Vertel de leerlingen dat in Atman! één zangeres alle personages speelt.

Dat is heel bijzonder: ze verandert steeds van stem, houding en energie om iemand anders te worden.

Vraag de leerlingen om alvast te bedenken hoe zij dat zou kunnen doen — en waar je dat straks aan kunt herkennen tijdens de voorstelling.

Welke rol spelen zij in Atman's reis?

Atman ontmoet allerlei bijzondere mensen: iemand die geen tijd heeft, iemand die hem meeneemt op een avontuur dat hij niet had verwacht, en iemand die Atman even laat geloven dat hij al bijna thuis is.

Iedere ontmoeting brengt hem iets: een idee, een vraag of juist verwarring.

Maar samen brengen ze hem steeds verder in zijn eigen verhaal. 

Welke kant draait het verhaal op?

Rode deur

Wat zou Atman hopen dat er achter deze deur op hem wacht?

Stapel-stad

Welke weg zou jij kiezen om je thuis terug te vinden?

Het decor draait mee met Atmans avontuur. Aan elke kant begint weer een nieuw deel van het verhaal.

Wat denk jij dat Atman te wachten staat?

Uitkijkpunt

Wat zou Atman vanaf deze kant zien of meemaken?

Op deze slide zie je een tekening van het centrale decorstuk. Vraag de leerlingen om goed naar het decor te kijken.

Leg uit dat dit ene en enige decorstuk kan draaien, en dat Atman op elke kant een andere plek of ervaring tegenkomt.

Laat de leerlingen op de hotspots klikken en steeds samen nadenken over de vragen.

Benadruk dat alle antwoorden goed zijn:

het gaat om fantasie, voorspellen en interpreteren, niet om het kennen van het juiste verhaal.

Moedig leerlingen aan om te bedenken:

• Wat zou Atman hier kunnen meemaken?
• Welk gevoel hoort bij deze plek?
• Zou dit hem dichter bij huis brengen, of juist verder weg?

Laat verschillende ideeën horen en vergelijk de gedachten van de groep.

In Atman! wordt de muziek live gespeeld. Dat gebeurt niet door een band of een groot orkest, maar met één bijzonder instrument: de accordeon.

Dit instrument kan zóveel verschillende  klanken maken dat het bijna een orkest op zichzelf is!

Eén instrument speelt de hoofdrol....

De accordeon

Wat is een accordeon?

Een accordeon maakt geluid doordat je hem uit elkaar trekt en weer terug in elkaar duwt.          Daardoor gaat er lucht door kleine openingen heen - een beetje zoals de wind die je soms door een kier hoort 'huilen'.  

Met de knoppen kies je welke gaatjes open of dicht gaan. 

Elke opening maakt een eigen toon. Zo kun je op de accordeon melodieën én akkoorden spelen. 

Heb jij dit instrument wel eens gehoord?

In opera wordt het verhaal  bijna helemaal gezongen

De verhalen zijn vaak groots en vol emoties

Zangers gebruiken hun stem zó krachtig dat je ze zonder microfoon achter in de zaal hoort.

 Zo kan een accordeon klinken..

De accordeon kan fluisteren, zingen, roepen en zelfs racen. Soms klinkt hij zacht en dromerig; soms juist vol vuur, alsof er iemand danst of er iets spannends gebeurt. En soms gaat het zo snel dat je wel mee moet bewegen.

Luister goed naar deze drie fragmenten:

elk vertelt zijn eigen verhaal. Wat hoor jij?

Vraag de leerlingen om te verwoorden wat ze horen. Is het snel of langzaam, vrolijk of verdrietig, hard of zacht? En welke beelden roept de muziek op: wat zien de leerlingen voor zich als ze dit horen? Kunnen ze een verhaal horen in de muziek?

De makers

Ontdek wie de voorstelling bedacht hebben

Bart Moeyaert

Schrijver

Leonard Evers

Componist

Annemiek van Elst

Regisseur

In de volgende slides ontdekken de leerlingen meer over wie de voorstelling gemaakt hebben.

In opera wordt het verhaal  bijna helemaal gezongen

De verhalen zijn vaak groots en vol emoties

Zangers gebruiken hun stem zó krachtig dat je ze zonder microfoon achter in de zaal hoort.

Bart Moeyaert schrijft al verhalen sinds hij heel jong was. 

Zijn boeken zijn in veel landen te lezen en hij won er belangrijke prijzen mee. Omdat hij zo mooi en beeldend kan schrijven, werd hem gevraagd om het verhaal van Atman! te bedenken.

Voor Atman! liet Bart zich inspireren door iets dat iedereen wel eens meemaakt: je even verloren voelen, of niet goed weten welke kant je op moet. Hij vroeg zich ook af wat 'thuis' eigenlijk voor hem betekent. Die vraag wilde hij meegeven aan iedereen die de voorstelling ziet.

En wat hij het mooiste vindt aan theater? Dat je niet alles meteen hoeft te begrijpen: “Misschien morgen of over een week besef je: o, dít was het.”

Een thuis

Wat is een thuis?

Een huis met een t ervoor?

De plek waar je geboren bent, waar je woont, waar je ontbijt?

Of is het een gevoel van binnen?

Kun je ergens thuis zijn waar je niet woont, door bijvoorbeeld aan je moeder te denken of aan de kat die op de vensterbank ligt te soezen?

Bart Moeyaert

Waar denk jij aan bij het woord thuis?

Het woordweb

De leerlingen kunnen zoveel antwoorden geven als ze willen. 

TIPS

• Als je een antwoord hebt geopend en je klikt er nogmaals op, zie je wie dit antwoord heeft gegeven
• Je kunt antwoorden verslepen (en categoriseren)
• Je kunt vervelende antwoorden verwijderen door deze naar het prullenbakje te slepen

In opera wordt het verhaal  bijna helemaal gezongen

De verhalen zijn vaak groots en vol emoties

Zangers gebruiken hun stem zó krachtig dat je ze zonder microfoon achter in de zaal hoort.

Leonard Evers is de componist. Hij heeft de muziek van de voorstelling geschreven.

Voor Atman! koos hij een bijzonder instrument: de accordeon.  'Je kan ontzettend veel klanken en kleuren uit de accordeon halen. Het is eigenlijk een heel orkest op je buik. Bovendien werd het vroeger vaak meegenomen op schepen, voor de begeleiding van zeemansliederen! Dat past ook goed bij de voorstelling.' 

Leonard vindt het belangrijk dat muziek een verhaal vertelt en emoties kan laten horen. Bij Atman! heeft hij vooral gedacht aan de reis die je maakt als je niet meer weet waar je thuishoort. Hij gebruikt de accordeon omdat die precies die klanken kan maken die het verhaal nodig heeft.

In opera wordt het verhaal  bijna helemaal gezongen

De verhalen zijn vaak groots en vol emoties

Zangers gebruiken hun stem zó krachtig dat je ze zonder microfoon achter in de zaal hoort.

Annemiek van Elst is de regisseur. Zij zorgt ervoor dat het verhaal van Atman! echt tot leven komt op het podium. 

De regisseur is degene die bepaalt hoe alles er uiteindelijk op het toneel uitziet. Zij beslist wat de acteurs en zangers doen, hoe ze eruit zien en wat voor decor je gaat zien. Eigenlijk gaat de regisseur dus over (bijna) alles! Gelukkig wordt ze daarbij goed geholpen door anderen.

Voor Atman! vond ze het leuk dat er maar één speler en één accordeon is. Daardoor zie je heel duidelijk wat muziek en spel kunnen doen. Annemiek houdt ervan als het publiek het gevoel krijgt: dit wil ik ook meemaken!

In Atman! speelt maar één zangeres alle personages, en er is maar één groot decorstuk dat meedraait met het verhaal. Hoe breng je dan zoveel plekken en mensen tot leven?

Stel dat jij de regisseur zou zijn:

• Hoe kan één zangeres meerdere personages spelen zonder dat het verwarrend wordt?
• Hoe zou jij laten zien dat Atman van plek naar plek reist?
• Wat zou jij gebruiken om verrassingen of spannende momenten te tonen?
• Welke kleuren of lichten passen bij Atman die verdwaalt?
• Welk klein voorwerp (sleutel, jas, tas) kan telkens terugkomen om het verhaal te helpen?

Denk aan: kostuums, licht, beweging, geluid, of een slim trucje met het decor.

Als jij de regisseur was...

Leg de leerlingen uit dat een regisseur bepaalt hoe een verhaal op het podium tot leven komt.

Vraag ze om voor een moment zelf regisseur te zijn en laat ze nadenken over:

Hoe laat je met maar één zangeres toch verschillende personages zien?

→ Denk aan stemgebruik, houding, kleine voorwerpen, kleuraccenten.

Hoe kun je het decor gebruiken om nieuwe plekken te laten ontstaan?

→ Denk aan draaien, licht, projectie, geluid of beweging.

Hoe voelt Atman zich op elke plek, en hoe kun je dat zichtbaar maken?

→ Bijvoorbeeld door kleur, muziek, tempo of spel.

Moedig de kinderen aan om vrij te fantaseren.

Er is geen goed of fout: alles wat helpt om Atman's wereld duidelijker of spannender te maken, is een idee dat een regisseur zou kunnen onderzoeken.

Hoeveel zin heb je nu om naar de voorstelling te gaan?

😒🙁😐🙂😃

De poll (schaal)

Door middel van de schaal kun je leerlingen vragen een getal in te voeren. Geef zelf de minimum- en maximumgetallen in en laat de leerlingen de rest doen. Leerlingen beantwoorden deze vraag middels een zogenaamde slider, die ze zelf kunnen verplaatsen. 

Met de poll kun je leerlingen bevragen met stellingen tijdens de (klassikale of gedeelde) les. Deze stellingen hebben geen goede of foute antwoorden, maar kunnen juist gebruikt worden om discussies te starten en meningen uit te vragen.

Veel plezier bij de voorstelling Atman!

Einde