H.6 De Macht van de Media

• Maatschappijkunde
• Middelbare school
• vmbo
• Leerjaar 4

H.6 De macht van de media

Wat gaan we doen? 

bespreken H.5

uitleg H.6

Hoofdvragen:

• Welke beïnvloedingstheorieën zijn er? 
• Welke discussies worden   gevoerd over de media

Begrippen:

• Socialisatie
• Beeldvorming
• Vooroordeel & stereotype
• manipulatie & indoctrinatie
• injectienaald theorie
• multiple-step-flow
• selectieve perceptie
• agenda theorie

Beeldvorming door de media

De media hebben een grote rol in onze socialisatie 

=>  het aanleren van waarden, normen en andere kenmerken binnen een samenleving. 

De media bepaalt bijvoorbeeld wat we weten en hoe we denken over gebeurtenissen, personen of groepen 

=> de media beïnvloedt onze beeldvorming= de gedachtes die ontstaan bij iets of iemand

Beeldvorming door de media

Deze beeldvorming komt niet altijd overeen met de werkelijkheid

• Het beeld 'vrouwen moeten mooi zijn', zorgt er voor dat meisjes/vrouwen vaak onzeker zijn over hun uiterlijk. Zij baseren het 'ideale uiterlijk' op beelden uit de media
• De werkelijkheid is heel anders: een meisje zonder make-up is niet lelijk, een jongen met bril is geen nerd en een man met een witte jas is niet persé dokter. Niet elke liefdesrelatie verandert in een sprookje aan het eind... 

De media creëren onbedoeld vooroordelen => een mening over iets of iemand zonder dat dit gebaseerd is op feiten. 

Stereotypes

Rolpatronen geven een te 'simpel' beeld van hoe iemand zich in een bepaalde rol moet gedragen. Hierdoor ontstaan stereotyperingen / stereotypes

=>  een simpele en niet altijd kloppende verwachting van een persoon of groep. 

Vaak wordt een bepaalde eigenschap extreem versterkt: In series of films is een homoseksueel vaak enorm extrovert, en zijn de blonde meisjes niet altijd de slimste...

'Typische' Amerikaan

'Typische' Nederlander

Hoe kunnen deze vooroordelen en stereotypen ontstaan?

Rolpatronen

Media maken gebruik van bestaande beeldvorming, ook wel rolpatronen genoemd => het gedrag laten zien dat van je wordt verwacht

• Jongens zijn stoer, meisjes zijn lief , mannen zorgen voor geld, vrouwen zorgen voor het huishouden

Deze rolpatronen zijn natuurlijk een beetje 'oud', zo werkt het niet meer tegenwoordig.  Toch houdt de media deze rolpatronen in stand. 

Beinvloedingstheorieen 

Hoe groot is de invloed van media en hoe denkt de wetenschap over deze invloed? Zes theorieën: 

1. Injectienaaldtheorie

2. Framingtheorie

3. Media als betekenisverlener

4. Theorie van selectieve perceptie

5. Agendatheorie

+ multiple step flow theorie

  Injectienaaldtheorie

'Druppel voor druppel' spuit de massamedia ons vol met ideeën

Het publiek neemt hun boodschap over wat is beïnvloedbaar.

• Manipulatie = het geven van vervormde informatie, zoals het weglaten van feiten zonder dat het publiek dit merkt. 

• Indoctrinatie = systematisch en voortdurend opdringen van bepaalde  opvattingen en meningen aan het publiek. 

Voorbeeld = gewelddadige films en games kunnen aanzetten tot agressie.  Het voortdurend tonen van een sterke leider (in een dictatuur)

Framingtheorie

De media kunnen een onderwerp, bewust of onbewust, op een bepaalde manier framen. 

Hierdoor kan de manier waarop de ontvangers gaan nadenken en praten over het onderwerp gestuurd worden.

Denk aan: 'Een tsunami van vluchtelingen'  of de 'Gascrisis' 

Aantekening voor het examen

Multiple-step-flowtheorie

Niet de media zelf, maar de mensen die in de media voorkomen hebben invloed. 

Deze mensen noemen we ook wel opinieleiders  => mensen met een sterk gezag, die invloed hebben op anderen. 

De mening van deze opinieleiders wordt overgenomen door personen die naar hun programma's of nieuwsonderdelen kijken. 

Voorbeeld => bekende mensen of wetenschappers die ergens hun mening over geven.  Denk bijvoorbeeld aan DWDD, ZML of Jinek

Media als betekenisverlener

De media zijn niet alleen middelen voor communicatie, zij hebben ook betekenis.  Deze betekenis is bijvoorbeeld het nodig hebben van informatie of amusement, mensen kijken lang TV of volgen apps  = The Fear Of Missing Out

Op langere termijn hebben de media invloed omdat ze 

hierdoor waarden en normen overdragen. 

Theorie van Selectieve Perceptie

Theorie gaat niet over de macht van de media, maar van de mediagebruikers.  Het referentiekader bepaalt hoe zij een keuze maken uit de aangeboden informatie en werkt dus als een soort filter, dat sommige informatie wel of niet doorlaat.  

Alleen de informatie die interessant gevonden wordt, wordt gekeken. 

Voorbeeld: Rokers zappen weg bij een programma over een rookverbod.  Coronaontkenners kijken niet naar programma's waar uitleg over corona is die niet past... 

Agendatheorie

De media bepaalt niet WAT we denken, maar WAAROVER we denken. 

• Ook op de politieke agenda hebben de media invloed:  De politici horen, zien en lezen dingen waar ze iets aan willen veranderen. 

We praten bijvoorbeeld over het draagvlak voor de lockdown,  de eindexamens, de terrassen openen en de boetes , maar de media bepaalt niet WAT we hierover denken. 

Mediawijsheid

Je moet voorzichtig zijn en kritisch omgaan met media. Het is belangrijk dat: 

• Je jezelf afvraagt of de informatie wel betrouwbaar is. 
• Hoe ga je met persoonlijke gegevens om? 
• Je meerdere nieuwsbronnen bekijkt
• Je kijkt naar de kleur van het tijdschrift of de krant (rechts/links, uitgegeven door belangenorganisatie etc.) 

Injectienaald

-theorie

De Multiple-step-

flowtheorie

Media =

Betekenis

verlener

Selectieve

perceptie

Agenda

-theorie

Publiek neemt boodschap makkelijk over 

Als er veel over gepraat wordt komt het op de politieke agenda

Invloed van media is erg sterk

Mensen bepalen zelf hun keuze

Opinieleider heef invloed op ontvanger

Koppel de juiste beschrijving (links) aan de juiste theorie (rechts).

Je kan de antwoorden slepen.

Injectienaaldtheorie

Theorie van de selectieve perceptie

Multiple-step-flowtheorie

Agendatheorie

Theorie die laat zien dat de media weinig invloed hebben op de manier waarop mensen denken, maar veel invloed op de onderwerpen waarover we denken.

Theorie die  laat zien dat de media veel directe invloed hebben op het doen en laten van mensen.

Theorie die laat zien dat de media alleen directe invloed hebben op mensen via gezaghebbende personen.

Theorie die laat zien dat de media alleen invloed hebben op datgene wat mensen willen horen of zien.

Discussie over de media

De macht van mediabedrijven

Digitale media is in handen van een paar grote bedrijven > Google, Facebook en Twitter Deze bedrijven hebben veel macht:

• welk nieuws wij wel en niet zien
• accounts blokkeren
• verzamelen data om jou passende content te laten zien

Waarom is hier kritiek op?

• Bedrijven doet te weinig om bubbels te voorkomen

Discussies over de media 

Informatie op internet blijft zichtbaar.   

In Europa kan je vragen of een zoekmachine 'hits' over jou/jouw bedrijf verwijderd. Europeanen hebben het recht om vergeten te worden.  

Digitale media heeft een lage drempel, iedereen kan meedoen > gevolg is dat reageren makkelijk is en anoniem kan > pesten en dreigen komt veel voor. 

Iedereen kan  berichten plaatsen. Er worden ook veel leugens/beweringen geplaatst/berichten worden niet gecontroleerd zoals 

npokennis.nl

https: