Werkwoordspelling 2 HV2 les 2 H27 VD

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Welkom 

Doe je telefoon in de telefoontas. 

Ga op je vaste plek zitten. 

Pak je lesboek, schrift en etui.

Pak je leesboek. 

Laat de iPad in de tas. 

Geen tas op tafel.

Geen jas of kauwgom in het lokaal. 

Vandaag

Stil lezen

Werkwoordspelling: uitleg beslisschema, (on)voltooid deelwoord en voltooid deelwoord als bijvoeglijk naamwoord.

Start maken met fictie H7.

In tweetallen aan de slag met theorie en opdrachten.

Stil lezen

Te behandelen Kern P1

Taalverzorging

H12, 13, 27, 28, 42, 43

Fictie

7, 8, 22, 23, 37, 38

Lesdoelen van vandaag

Ik weet hoe ik een (on)voltooid deelwoord kan herkennen en vervoegen. 

Herhaling vorige les

Hoe vind je de PV?

Wat is het verschil tussen sterke en zwakke werkwoorden?

Hoe vind je de stam en de ik-vorm?

• Wat het verschil is tussen sterke en zwakke werkwoorden.
• Hoe je de stam vindt. 
• Wat de ik vorm (aangepaste stam) is. 
• Hoe je de persoonsvorm vindt. 
• Hoe je het voltooid deelwoord herkent.

Dit is belangrijk bij werkwoordspelling!

lopen - lop

kijken - kijk

verhuizen - verhuiz

verven - verv

De stam

De stam van een werkwoord vind je door -en eraf te halen

hele werkwoord - stam - ik-vorm:

lopen - lop - ik loop

kijken - kijk - ik kijk

verhuizen - verhuiz - ik verhuis

verven - verv - ik verf

De ik-vorm

Dit noemen we ook de aangepaste stam

 persoonsvorm

Persoonsvorm tegenwoordige tijd

 (PV TT)

fsdfsdfsf

1. De vraagproef: maak de zin vragend.

2. De getalproef: zet de zin in een ander getal.

3. De tijdproef: zet de zin in een andere tijd. 

Hoe vind je de persoonsvorm?

Maak de zin vragend. Het werkwoord dat vooraan komt te staan, is de persoonsvorm. 

De jongen heeft de auto zwart gespoten. 

Heeft de jongen de auto zwart gespoten?

Heeft komt vooraan te staan dus heeft is de persoonsvorm. 

De vraagproef

Zet de zin in een ander getal: van enkelvoud naar meervoud of andersom. Het werkwoord dat verandert, is de persoonsvorm. 

De jongen heeft de auto zwart gespoten (enkelvoud).

De jongens hebben de auto zwart gespoten (naar meervoud).

Heeft verandert in hebben dus heeft is de persoonsvorm. 

De getalproef

Zet de zin in een andere tijd. Het werkwoord dat verandert, is de persoonsvorm. 

De jongen heeft de auto zwart gespoten. 

De jongen had de auto zwart gespoten. 

heeft verandert in had dus heeft is de persoonsvorm. 

De tijdproef

De klank in de verleden tijd verandert niet. 

Persoonsvorm verleden tijd: -de of -te achter de ik-vorm. 

Het voltooid deelwoord eindigt op -d of -t. 

Zwakke werkwoorden

stoppen - stopte - gestopt

Ik: ik-vorm + niks 

Ik lees een boek. 

Hij/jij/zij/u/het: ik-vorm + t

Jij leest een boek. 

U wordt moe van rennen. 

Wij: hele werkwoord

Wij worden moe. 

Regels persoonsvorm 

tegenwoordige tijd

Hierbij gebruik je 'T SeXyFoKSCHaaP

ik/hij/jij/zij (enkelvoud): ik vorm + -de of -te

wij/zij/jullie (meervoud): ik vorm + -den of -ten

Laatste letter stam in fdsf  + -te(n)

Laatste lekker stam NIET in dan + -de(n)

Regels persoonsvorm verleden tijd

zwakke werkwoorden

Werkwoord printen

Gisteren printte ik de kaarten. 

stam = print (laatste letter stam is 't')

de 't' zit in 'T SeXyFoKSCHaaP = + -te

ik-vorm: ik printte

Persoonsvorm verleden tijd

zwakke werkwoorden

Persoonsvorm verleden tijd zwakke werkwoorden

Gebruik 'T  SeXyFoKSCHaaP

zwakke werkwoorden

Sterke werkwoorden....

drink-dronk-gedronken (niet drinkte)

loop-liep-gelopen (niet loopte)

eet-at-gegeten

Het voltooid deelwoord eindigt op -en (lezen las gelezen)

....zijn zooo sterk dat ze van klank veranderen in de verleden tijd!!

De klank in de verleden tijd verandert.

ik loop - ik/hij/zij/jij/het liep - wij/zij/jullie lopen - wij liepen 

GEEN 

Persoonsvorm verleden tijd

sterke werkwoorden

Huiswerk nakijken

opdr. H27 1 t/m 6

Huiswerk voor de volgende les

Noteer in je agenda:

Maken H27 opdr. 6 t/m 8

H7 opdr. 1 t/m 6

 voltooid deelwoord

'T SeXyFoKSCHaaP gebruiken we alleen bij:

1. Persoonsvorm VT zwakke werkwoorden

2. Voltooid deelwoord

Zit de laatste letter van de stam (hele werkwoord -en) in fsfff  dan gebruikt je een 't'. 

Zit de laatste letter van de stam NIET in dfdsf  dan gebruik je een 'd'. 

Hoe vind je een voltooid deelwoord

Staat vaak aan het einde van de zin.

Aan het begin van het voltooid deelwoord staat vaak ge- be- ver- ont-

Eindigt op

• -d of -t (zwakke werkwoorden) bijv. geopereerd, gevist
• -en (sterkte werkwoorden) bijv. gegeten, gelopen

Er staat altijd een een ander werkwoord in de zin, een hulpwerkwoord: hebben, zijn, worden. 

Eindigt nooit op -dt!!!!!

Hoe vind je het voltooid deelwoord

Hoe vind je een voltooid deelwoord

• Staat nooit als enige werkwoord in een zin. 
  
• Er staat altijd een vorm van hebben, zijn, worden bij. 

Ik heb in de vakantie gewerkt (zwak). 

De brug wordt hersteld (zwak). 

Mijn zus is vertrokken (sterk).

Voltooid deelwoord

Hoe vind je een voltooid deelwoord

Gebruik 'T SeXyFoKSCHaaP

De brandweer heeft het vuur geblus... 

• er staat een vorm in van hebben, zijn, worden, namelijk heeft
  
• voorzetsel -ge
  
• einde van de zin
  

Ja, we hebben te maken met een voltooid deelwoord!

Hele werkwoord: blussen

Stam: bluss

Laatste letter stam, de 's', zit WEL in 'T SeXyFoKSCHaaP; dan komt er een 't'. 

geblust

Voltooid deelwoord

Mijn broer moet morgen voetballen.

PV = moet

Er is geen voltooid deelwoord. 

voetballen = hele werkwoord (infinitief)

Hij moet nu gaan. 

Mijn vriend moet morgen optreden. 

Hele werkwoord

Hele werkwoord + d

Sabine en Claire gaan fietsend naar de training.
Lachend vertellen Jarie en Marie een grap.

Huilend vertelde ze het verhaal. 

Onvoltooid deelwoord

Een zelfstandig naamwoord: mens, dier of ding

Je kunt er de, het of een voorzetten. 

- het huis - de fiets - een appel

Het bijvoeglijk naamwoord zegt iets over het zelfstandige naamwoord: de blauwe fiets, de gekke auto

Voltooid deelwoord als bijvoeglijk naamwoord

Maak van het voltooid deelwoord een bijvoeglijk naamwoord.

Tip: schrijf het zo kort mogelijk 

verdwalen - De peuters zijn verdwaald - De verdwaalde peuters

sluiten - De winkel is gesloten - De gesloten winkel

breken - Ik heb mijn arm gebroken - De gebroken arm

Voltooid deelwoord als bijvoeglijk naamwoord

Aan de slag

Start met het maken van je huiswerk. Je mag met elkaar overleggen, maar doe dit zachtjes. 

Is de opdracht duidelijk?

Volgende les

Uitleg PO fictie

Zijn voor jou de lesdoelen behaald

Ik ken de spelling van het voltooid deelwoord.

Hoe ging deze les?

Wat heb je geleerd vandaag?

Wat vond je leuk aan deze les? 

Heeft iemand vragen?

Fijne dag