MAW A5 Binding deel 4

• Maatschappijwetenschappen
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Deel 4 Wat gaan we doen

Democratie

Modellen politieke representatie 

1 Afspiegelingsmodel

2 Rolmodel

3 Partijenmodel 

Legitimiteit

Gedachte-experiment John Rawls

Stel je voor dat je niet weet hoe, wie of wat je bent in een samenleving. Of je rijk of arm bent, jong of oud, denker of doener, gehandicapt of niet, wel of geen migratieachtergrond hebt. Dat zijn allemaal zaken die je niet weet, zodat je niet kunt redeneren vanuit je eigenbelang. Vanuit die positie, vanuit een “sluier van onwetendheid”, ga je nadenken over de vraag hoe je de samenleving zou inrichten. 

Op deze manier kom je vanzelf tot een rechtvaardige samenleving.
Eens of oneens?

Stel je voor dat je niet weet hoe, wie of wat je bent in een samenleving. Of je rijk of arm bent, jong of oud, denker of doener, gehandicapt of niet, wel of geen migratieachtergrond hebt. Dat zijn allemaal zaken die je niet weet, zodat je niet kunt redeneren vanuit je eigenbelang. Vanuit die positie, vanuit een “sluier van onwetendheid”, ga je nadenken over de vraag hoe je de samenleving zou inrichten. 

Welke van de volgende principes kies jij vanuit je "sluier van onwetendheid" om om te gaan met sociale en economische ongelijkheid?

1. ervoor zorgen dat de algehele welvaart stijgt
2. ervoor zorgen dat de welvaart van de armste mensen stijgt
3. ervoor zorgen dat in de maatschappij gewaardeerde waarden extra beloond worden

Is een rechtvaardige samenleving altijd een democratie? Licht kort toe

Democratie:

De politieke macht berust bij het volk. Het volk beslist zelf over wat goed is voor zichzelf (volkssoevereiniteit). 

Democratie

De politieke macht berust bij het volk. Het volk beslist zelf over wat goed is voor zichzelf (volkssoevereiniteit). 

Het is een regeringsvorm waarbij de macht van de regeerders uiteindelijk afkomstig is van de burgers, die via algemene verkiezingen bepalen welke partijen macht mogen krijgen.

Visies op politieke representatie

1 Afspiegelingsmodel = De volksvertegenwoordiging moet een zo goed mogelijke afspiegeling zijn van de kiesgerechtigde bevolking naar opvattingen en kenmerken als sekse, opleiding, leeftijd, soorten beroepen, regionale herkomst.

2 Rolmodel = Gekozenen moeten zich niet laten leiden door de opvattingen van hun kiezers maar door hun eigen mening. De volksvertegenwoordigers zien zichzelf dan als gevolmachtigd.

3 Partijenmodel = Politieke partijen spelen grote rol. Kiezers bepalen partijkeuze door partijprogramma’s te vergelijken. Parlementsleden beschouwen zich als vertegenwoordigers van een politieke partij.

Van welk model zou
er sprake kunnen
zijn in deze situatie

1. afspiegelingsmodel
2. rolmodel
3. partijenmodel
4. geen van alle

Partijenmodel = Politieke partijen spelen grote rol. Kiezers bepalen partijkeuze door partijprogramma’s te vergelijken. Parlementsleden beschouwen zich als vertegenwoordigers van een politieke partij.

Van welk model is er
geen sprake in
deze situatie

1. afspiegelingsmodel
2. rolmodel
3. partijenmodel
4. geen van alle

De volksvertegenwoordiging moet een zo goed mogelijke afspiegeling zijn van de kiesgerechtigde bevolking naar opvattingen en kenmerken als sekse, opleiding, leeftijd, soorten beroepen, regionale herkomst.

Van welk model zou
er sprake kunnen zijn
in deze situatie

1. afspiegelingsmodel
2. rolmodel
3. partijenmodel
4. geen van alle

Gekozenen moeten zich niet laten leiden door de opvattingen van hun kiezers maar door hun eigen mening. De volksvertegenwoordigers zien zichzelf dan als gevolmachtigd.

Indicatoren democratie

1. Gekozen vertegenwoordigers die de regering controleren

2. Vrije, eerlijke en regelmatige verkiezingen 

3. Vrijheid van meningsuiting 

4. Toegang tot meerdere onafhankelijke informatiebronnen voor burgers om hun mening te vormen.

5. Vrijheid van vereniging 

6. Inclusief burgerschap

Legitimiteit

Burgers accepteren het recht van politici om beslissingen te nemen.

De mate van legitimiteit wordt beïnvloedt door politieke socialisatie en politieke bindingen. Maar ook door groepsvorming, representatie en rechtelijke macht.

Maarten van Rossum stelt dat weinig mensen (ook hoogopgeleid) voldoende kennis hebben van politiek en democratie. (politieke socialisatie, politieke bindingen)

De mate van legitimiteit wordt dan

1. groter
2. kleiner
3. kan allebei
4. kan ik niets over zeggen

Legitimiteit

Burgers accepteren het recht van politici om beslissingen te nemen.

De populistische partijen (PVV, FvD) krijgen steeds meer stemmen omdat andere partijen niet doen wat hun kiezers van ze verwachtten. (representativiteit, politieke bindingen)

De mate van legitimiteit wordt dan

1. groter
2. kleiner
3. kan allebei
4. kan ik niets over zeggen

Legitimiteit

Burgers accepteren het recht van politici om beslissingen te nemen.