3.2 Nask 2 3M

• Natuurkunde / Scheikunde
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

Programma

Huiswerkcontrole

Paragraaf 1 Herhalen

Paragraaf 2 Bespreken

Zelfstandig aan de slag

Chemische reactie

Je spreekt van een chemische reactie als de beginstoffen verdwijnen en er nieuwe stoffen worden gevormd.

papier (s) + zuurstof (g) -> as (s) + witte rook (g) 

Faseovergang

Bij een faseverandering verandert de stof niet. 

water (l) -> water (g)

Wat is een chemische reactie?

Een chemische reactie is een reactie die niet omkeerbaar is. Hierbij heb je altijd een beginstof en een of meerdere reactieproducten.

Hierom is een faseovergang geen chemische reactie.

Wat ga je doen?

Je pakt je aantekeningenschrift en we gaan even oefenen 

Wel of geen chemisch reactie?

Nadat Eveline op 'you-tube' een paar filmpjes over kobaltzouten heeft bekeken, besluit ze zelf een proefje te doen. Op haar school hebben ze kobalt(II)nitraat. Eveline schrijft in haar schrift:

1 Kobalt(II)nitraat is een roodbruine stof, een beetje plakkerig poeder.

2 Ik heb het in water opgelost.

3 Een prachtig roze oplossing krijg je dan.

4 Daarna deed ik een beetje kaliumhydroxide-oplossing erbij.

5 Er ontstond een licht blauw-groenachtig neerslag.

Vraag: Leg uit of er bij het oplossen (zin1-3) een chemische reactie heeft plaatsgevonden. 

Vraag 1

Natrium is een zilverkleurig metaal dat makkelijk reageert met zuurstof en water. Daarom wordt natrium opgeslagen onder een laag petroleum. Bij de reactie met water ontstaan natronloog en waterstofgas.

Vraag:  

 Geef het reactieschema van de reactie van natrium met water.

Vraag 1

Natrium is een zilverkleurig metaal dat makkelijk reageert met zuurstof en water. Daarom wordt natrium opgeslagen onder een laag petroleum. Bij de reactie met water ontstaan natronloog en waterstofgas.

Antwoord: natrium (s) + water (l) -->  natronloog (aq) + waterstof (g)

Leerdoelen

o uitleggen een ontledingsreactie is

o ontleedbare en niet-ontleedbare stoffen herkennen aan de molecuulformules

o de drie verschillende ontledingstechnieken fotolyse, thermolyse en elektrolyse toelichten en toepassen

o toelichten hoe de stoffen zuurstof, waterstof en kalk aangetoond worden

Ontleden

Wat betekent ontleden?

ontleden

Ontledingsreacties

Herkennen aan één beginstof en meerdere reactieproducten. 

3 ontledingsreacties:

Thermolyse (ontleden door warmte)

Elektrolyse (ontleden door elektriciteit)

Fotolyse (ontleden door licht)

Thermolyse

Door toevoegen van warmte ontstaat de ontleding

A --> B + C 

voorbeeld: Hout -(warmte)-> koolstof + water + gas

Zelfstandig aan het werk

Maken alle opdrachten van paragraaf 2 hst 3

Elektrolyse

Bij de elektrolyse van water ontleedt water in de gassen waterstof en zuurstof. Waterstof kun je niet ontleden. 

Waterstof is een niet-ontleedbare stof. Zuurstof kun je ook niet ontleden. Zuurstof is ook een niet-ontleedbare stof.

En water is een ontleedbare stof. Want je kunt water ontleden

Elektrolyse kan alleen met vloeistoffen en oplossingen!

Oefenen (vraag 1)

Door de aanwezigheid van een laagje zweet op de vingertoppen blijft er, als je een voorwerp aanraakt, een vingerafdruk achter. Zweet is een mengsel van onder andere water, opgeloste zouten en verschillende vetten. Eén van die zouten is natriumchloride. Om vingerafdrukken zichtbaar te maken kun je een oplossing van zilvernitraat gebruiken. Deze oplossing reageert met het chloride uit de vingertoppen tot vast zilverchloride. Door vervolgens licht op het zilverchloride te laten schijnen, ontleedt dit tot vast zilver en chloorgas. De vingerafdruk wordt daarbij zichtbaar.

Vraag 1: Hoe heet de ontledingsreactie die hierboven is beschreven?

Vraag 2: Geef het reactieschema van deze ontleding

Oefenen 

Vraag 1: Fotolyse

Vraag 2: zilverchloride (s) --> zilver (s) + chloor (g)

Oefenen (vraag 2)

In luciferkoppen bevinden zich kaliumchloraat en zwavel. Kaliumchloraat (KClO3) is een zuurstofleverancier. Bij krachtig verhitten ontleedt het in kaliumchloride (KCl) en zuurstof. De vrijgekomen zuurstof reageert direct met de zwavel. Bij de reactie tussen zwavel en zuurstof ontstaat zwaveldioxide.

Vraag 1: Welke type ontledingsreactie is de ontleding van kaliumchloraat?

Vraag 2: Geef de reactieschema voor de ontleding van kaliumchloraat

Oefenen (vraag 2)

Vraag 1: Thermolyse

Vraag 2: Kaliumchloraat (s) --> Kaliumchloride (s) + zuurstof (g)

Aantoningsreactie(s)

• Een stof aantonen met een reactie.

- zuurstof = gloeiende houtspaander gaat feller branden.

- waterstof = het gas op te vangen in een reageerbuis. Het gas steek je aan met een vlam. Je hoort een knal.

- kalk = gaat bruisen als het in aanraking komt met zoutzuur.

- Glucose toon je aan met een teststrookje voor glucose. Het teststrookje verandert van kleur

leren!