VSH2'22

H5.2: Ontwikkeling van de verzorgingsstaat
1 / 27
volgende
Slide 1: Tekstslide
MaatschappijleerMiddelbare schoolvwoLeerjaar 4

In deze les zitten 27 slides, met interactieve quizzen, tekstslides en 1 video.

Onderdelen in deze les

H5.2: Ontwikkeling van de verzorgingsstaat

Slide 1 - Tekstslide

Lesplan
Huiswerk check
lesdoelen check
Optie A = 5.1 behandelen.
Optie B = direct door met 5.2

Slide 2 - Tekstslide

Vragen over huiswerk?

Slide 3 - Tekstslide

Lesdoelen check
5.1: Wat is een verzorgingsstaat?

  • Na H5.1 kun je uitleggen wat een verzorgingsstaat is.
  • Na H5.1 kun je benoemen aan welke drie terreinen de verzorgingsstaat het meeste geld aan uitgeeft.
  • Na H5.1 kun je uitleggen waarom de solidariteitsgedachte zo belangrijk is voor een verzorgingsstaat.


Slide 4 - Tekstslide

Leg uit wat een verzorgingsstaat is in één zin

Slide 5 - Open vraag

Benoem de drie terreinen waar de verzorgingsstaat het meeste geld aan uitgeeft.

Slide 6 - Open vraag

Waarom is de solidariteitsgedachte zo belangrijk voor een verzorgingsstaat?

Slide 7 - Open vraag

Leerdoelen 5.2: Ontwikkeling van de verzorgingsstaat
  • Na de les kan je uitleggen hoe de overgangsperiode ervoor gezorgd heeft dat de nachtwakersstaat overgegaan is in de verzorgingsstaat.
  • Na de les kan je uitleggen welke rol de vakbonden hebben gehad in de ontwikkeling van de verzorgingsstaat
  • Na de les kan je de verschillende politieke visies koppelen aan de bijbehorende rol van de overheid.

Slide 8 - Tekstslide

Begin van de verzorgingsstaat
1e helft 19e eeuw: vrijemarktprincipe
(de overheid bemoeit zich niet met de economie)

Zwakkeren werden geholpen door de kerk, liefdadigheid of rijken

Nachtwakerstaat:
Een staat waarin de overheid zich beperkt tot het zorgen voor veiligheid en bescherming van de burgers en het handhaven van de rechtsorde

Slide 9 - Tekstslide

In een nachtwakersstaat.....
A
.... doet de overheid niet veel meer dan handhaving van de rechtsorde
B
... beperkt de overheid zich tot het sturen van de vrije markt economie
C
... is de overheid zeer alert op misstanden in de samenleving
D
... hebben alleen rijke mensen wettelijk recht op zorg

Slide 10 - Quizvraag

Keerzijden vrijemarkteconomie

  • De lonen waren ontzettend laag: diepe armoede
  • Mensen moesten vaak 16 uur per dag werken, ook op zaterdag.
  • Arbeiders woonden dicht op elkaar, in slechte huizen: zonder schoon drinkwater en riolering.
  • Kinderen werkten vanaf jonge leeftijd al mee.

Slide 11 - Tekstslide

Overgangsperiode
Werknemers gingen zich verenigen in vakbonden
=> Organisaties die de gezamenlijke en individuele belangen van werknemers behartigen. 

  • Hogere lonen
  • kortere werkdagen
  • Betere arbeidsomstandigheden
  • Verbod op kinderarbeid

Slide 12 - Tekstslide

Eerste sociale wetten
  • De Armenwet (1854)
  • De wet tegen kinderarbeid (1874): het Kinderwetje van Van Houten 
  • De Veiligheidswet (1895)
  • De Leerplicht, Ongevallenwet en Woningwet (1901)
  • De Invaliditeitswet (1913)
  • De Arbeidswet (1919)

Slide 13 - Tekstslide

Opbouw verzorgingsstaat
20e eeuw: groeiende behoefte aan collectieve goederen & diensten:
  • goede scholing
  • wegennet
  • waterleidingen en een elektriciteitsnetwerk
  • riolering en vuilnisophaaldiensten
Ontstaan gemengde markteconomie

Slide 14 - Tekstslide

Meer taken voor de overheid...
CRISIS (instorting Amerikaanse aandelenhandel):
Interventie vanuit de overheid nodig
 minimale uitkeringen voor kostwinnende werklozen.
werkverschaffingsprojecten.

WOII
Brede steun voor overheidsingrijpen

Slide 15 - Tekstslide

Uitbouw verzorgingsstaat
Uitbreiding vanaf '50 en '60
  • Het aantal risico’s dat men liep werd ingeperkt.
  • Het aantal gerechtigden werd uitgebreid (ook voor niet- premiebetalers).
  • Het aantal sectoren dat gesubsidieerd werd, werd uitgebreid.

In 1960 100.000 mensen een AO, 
in 1990 bijna 900.000

Slide 16 - Tekstslide

Slide 17 - Video

Vergrijzing & ontgroening

Slide 18 - Tekstslide

Wat doet de overheid om de verzorgingsstaat betaalbaar te houden?
Vanaf de jaren '90 maatregelen:

  • Uitkeringsbedragen zijn lager & moeilijker om een uitkering te krijgen
  • Meer controle op fraude
  • Stimulatie om te werken: Participatiewet & verhogen pensioenleeftijd
  • Mensen en bedrijven krijgen meer eigen verantwoordelijkheid

Slide 19 - Tekstslide

Weet je nog?
Rol van de overheid volgens de visie van...

Liberalen
Sociaaldemocraten
Christendemocraten

Slide 20 - Tekstslide

Waar of niet?

Liberalen zien de verzorgingsstaat als een sociaal vangnet voor mensen in problemen. Groeiende lastendruk is wel een belemmering voor economische groei.
A
Waar
B
Niet waar

Slide 21 - Quizvraag

Sociaaldemocraten accepteren de vrijemarkteconomie van onze verzorgingsstaat, omdat sociale wetten de onrechtvaardige nadelen hiervan terugdringen.
A
Waar
B
Niet waar

Slide 22 - Quizvraag

Christendemocraten zijn vooral tevreden over de grote rol die het maatschappelijke middenveld op sociaaleconomisch gebied inneemt.
A
Waar
B
Niet waar

Slide 23 - Quizvraag

Maken: Opdracht 8
timer
5:00

Slide 24 - Tekstslide


Uitwerking

Slide 25 - Tekstslide

Check jezelf...
Kun je nu...
  • uitleggen hoe de overgangsperiode ervoor gezorgd heeft dat de nachtwakersstaat overgegaan is in de verzorgingsstaat?
  • uitleggen welke rol de vakbonden hebben gehad in de ontwikkeling van de verzorgingsstaat?
  • de verschillende politieke visies koppelen aan de bijbehorende rol van de overheid?

Slide 26 - Tekstslide

Huiswerk
5.2: 3, 4, 5, 8, 10, 11, 12

Slide 27 - Tekstslide