3.1 Organismen in hun omgeving

• Biologie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

3.1 Organismen in hun omgeving

Leerdoelen

• Na de les weet je wat biotische en abiotische factoren zijn.
• Je kan uitleggen wat een ecosysteem is
• Je kan uitleggen hoe planten aan hun omgeving aangepast zijn.  

Factoren

• Biotische factoren: Invloeden uit de levende natuur.

• Abiotische factoren: Invloeden uit de levenloze natuur.

• Alle biotische en abiotische factoren in een gebied samen, vormen een ecosysteem.

abiotisch vs. biotisch

Biotisch: levend en dood

organismen:

1. bacterien

2. schimmels

3. dieren

4. planten

resten van organismen:

afgevallen bladeren

Abiotisch: levenloos

 het klimaat

de bodem

water

de lucht

3.1 Organismen in hun omgeving

• Een individu is elk wezen op zichzelf.

Voorbeeld: Jij bent een individu, de kat van de buren ook.

• Een populatie is een groep individuen van dezelfde soort die in hetzelfde gebied leven en zich onderling voortplanten.

Bijvoorbeeld alle damherten van een bos.

3.1 Organismen in hun omgeving

Alle organismen in een ecosysteem samen noemen we een levensgemeenschap. (Dus eigenlijk alle populaties in een gebied bij elkaar.)

Ecosysteem 

voeg de abiotische factoren toe aan de leefgemeenschap en je hebt een ecosysteem.

Verschillende niveau's

• ecoysteem (a-biotisch en biotisch samen)
  
• levensgemeenschap (alleen biotisch) 
  
• populatie (soort) 
  
• inidividu 
  

Van individu tot ecosysteem

Aanpassingen

• Ieder organisme past bij het ecosysteem waarin hij leeft.

• Planten en dieren zijn daarom ook aangepast aan het ecosysteem waar ze leven.

• Een aanpassing is een eigenschap van een organisme, waardoor hij goed kan overleven in zijn ecosysteem.

planten die zich aanpassen

<-voorjaarsbloeiers

klimplanten->

<-wortelrozet

woestijnplanten->

Voorjaarsbloeiers

Klimplanten

Wortelrozetten

Woestijnplanten

Aan het werk 

Maak opdracht 1 t/m 11 van par 3.1

Wat zien we hier?

1. Levensgemeenschap
2. Ecosysteem
3. Individu
4. Populaite

Hagedissen experiment:
Behoorden de hagedissen op de verschillende eilandjes tijdens het experiment tot dezelfde populatie of tot verschillende populaties?

1. dezelfde populaite
2. verschillende populaties

Les 2

• Aan het eind van de les weet je hoe dieren zijn aangepast aan hen omgeving.
• Je kan uitleggen hoe het gebit, snavel en poten zijn aangepast aan hen voedsel

Wat zijn biotische factoren?

1. Niet levende factoren
2. Geen van beide
3. Levende factoren
4. Alleen dieren want die leven

Wat zijn biotische factoren?

1. Invloeden afkomstig van de mens
2. invloeden afkomstig van het milieu
3. Invloeden afkomstig van dieren
4. Invloeden afkomstig van de levende natuur

Wat is een ecosysteem?

1. Een afgebakend gebied
2. Een afgebakend gebied met daarin alle levende en levenloze elementen
3. Een afgebakend gebied met alle organismen die daarin leven
4. Een stukje natuurgebied waarin geen beheer wordt toegepast

Wat is geen biotische factor

1. aantal rijpe bananen in het woud
2. aantal gorilla's in het woud
3. aantal chimpansees in het woud
4. de hoeveelheid regen in het woud.

Wat is een POPULATIE

1. Een groep planten of dieren van dezelfde soort die in hetzelfde gebied leven
2. Een groep dieren die in hetzelfde gebied leven
3. Verschillende planten en dieren die in hetzelfde gebied leven
4. Een groep dieren die voedsel voor elkaar zijn

dieren die zich aanpassen

<-warmbloedig

wintervacht->

koud: isolatie/vetlaag->

<-warm: groot oppervlak

Aanpassingen warmbloedige dieren 

Isoleren

-  wintervacht

- vetlaag

Aanpassingen aan een warme omgeving 

Voorbeelden zijn:

1. dunne vacht

2. grote oren

3. lange poten

Het lichaamsoppervlak vergroten, zodat er zoveel mogelijk warmte weg kan.

Aanpassing aan hun leefwijze

Je kan aan het gebit van een zoogdier zien wat ze eten.

1. richel (plooikiezen)  & snijtanden ==> planteneters

2. Knipkiezen & scherpe hoektanden ==> vleeseters

3. Knobbelkiezen & snijtanden ==> alleseters

Verschillende soorten snavels

Verschillende soorten poten

Verschillende soorten poten

Aan het werk 

Maak opdracht 11 t/m 24

Poten die een tak stevig vast kunnen pakken

Poten met scherpe klauwen

Poten met zwemvliezen

Poten voor ondiep water

Wat voor snavel is dit?

1. Pincetsnavel
2. Zeefsnavel
3. Priemsnavel
4. Kegelsnavel

Wat voor snavel heeft een scholekster?

1. Pincetsnavel
2. Priemsnavel
3. Haaksnavel
4. Kegelsnavel