h3 vroege middeleeuwen

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 1

De vroege middeleeuwen

leenheren en leenmannen 

Leenheren en Leenmannen

Tijd van monniken en ridders (500 - 1000)

In het wit zie je een helm, zoals ridders die droegen. Op de achtergrond zie je een deel van een klooster. Ridderschap en de christelijke kerk horen bij de Tijd van monniken en ridders.

Feniks, Geschiedenis Werkplaats, Memo, Saga

Leerdoel

aan het eind van deze les:

• weet je hoe Karel de Grote zijn rijk bestuurde
• weet je hoe politieke verdeeldheid ontstond na Karels dood
• weet je waarom het onveilig was in Europa 

www.google.com

West-Romeinse Rijk

Oost-Romeinse Rijk

Volksverhuizingen

• Germaanse stammen trekken het Romeinse Rijk binnen
• Plunderen
• Keizer wordt afgezet
• Germaanse volken krijgen de macht

Het Frankische rijk

• Franken: Germaans volk dat na de ondergang van het West-Romeinse rijk een koninkrijk hadden gesticht in België en Frankrijk.
• Frankische koningen breiden het rijk steeds verder uit.

een nieuw Rijk

• rond 800 nieuw rijk: Frankische rijk
• Frankische koning Karel de Grote

• liet zich door de Paus (hoofd van de kerk) kronen tot Keizer 

Te groot om alleen te besturen:

oorzaken:

- Slechte verbindingen, van de Romeinse wegen was weinig meer over.

- Steden uit de Romeinse tijd zo goed als verdwenen.

- Dreiging van aanvallers.

Bestuur

in het bestuur van Karel zaten edelen= personen met voorrechten in de samenleving

• benoemd door Karel 

• Hertogen kregen heerschappij over hertogdommen 

• Graven kregen heerschappij over graafschappen

Edelen kregen alleen heerschappij: gebieden werden geen eigendom!

Leenstelsel

oorzaak: Karel had een te groot rijk om zelf te besturen, daarom leende hij gebieden aan leenmannen

werking: de koning is ook wel de Leenheer. Hij leent een stuk grond aan de Leenman (edelman). De leenman zwoor trouw te zijn aan de koning. Hij gaf de koning advies en gaf militaire steun. De leenman mocht hiervoor het stuk grond besturen en moest zorgen voor orde en veiligheid. 

Onveilige tijd

De vroege middeleeuwen was een onveilige tijd.  In Europa waren verschillende invallen van Vikingen. Hierdoor lieten edelen kastelen bouwen en namen ridders in dienst. 

Ridders

• Ridders waren de soldaten van de middeleeuwen.

• Een uitrusting (harnas, paard, zwaard, schild) waren erg duur, ridders waren dus altijd rijk!  

• Vaak kregen ridders als beloning een stuk land van de koning.

• Besturen lieten zij doen, ze gingen zelf liever jagen met valken!

• De rol van ridders veranderde dus: van gewone soldaten tot machtige mannen. 

verdeeldheid

Karel was een groot vorst, maar zijn opvolgers waren zwakker --> leenmannen ging hun gebieden als eigendom beschouwen: ze regeerde hun gebied zelfstandig.

hierdoor maakten zij het 'leen' erfelijk en benoemden zelf ook weer leenmannen. Er ontstonden ruzies tussen koningen, leenmannen en edelen. 

Taken van de koning

• Rechtspreken
• Het land verdedigen
• Belasting innen
•  Opstanden stoppen 
• enz. 

Wie is dit?

1. Karel de Kale
2. Karel de Kleine
3. Karel V
4. Karel de Grote

In de vroege middeleeuwen leefde bijna iedereen ...

1. in de stad
2. op het platteland
3. in het buitenland
4. in hutjes

Bekijk de kaart. Welk huidig land hoorde NIET bij het rijk van Karel de Grote?

1. Frankrijk
2. Nederland
3. Italië
4. Spanje

Welke zin over het leenstelsel is NIET juist?

1. Leenmannen bestuurden het land van Karel de Grote
2. Leenmannen legden een eed van trouw af
3. Leenmannen kregen een salaris van Karel de Grote
4. Op een leen werkten horigen op het land

3.1 Leenheren en leenmannen

Frank

Christendom

• De Romeinen hadden meerdere goden 
• 
  
• Na de val van het Romeinse Rijk verdween deze godsdienst
• 
  
• In de middeleeuwen kwam het christendom naar Europa