1.2 Kust in beweging 2023

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo lwoo, vwo
• Leerjaar 5,6

1.2 De kust in beweging

Openingsfoto

Wat zie je?

Waar komt dit voor?

Waarom komt dit hier voor?

Komt dit overal zo voor? 

Doelen

(1) Wat zijn de kenmerken van het Nederlandse kustgebied?

(2) Hoe wordt de Nederlandse kust door de natuur opgebouwd en
        afgebroken?

(3) Waarom veranderde de kijk op kustbescherming de laatste decennia?

Typen kust

Waddenkust

zeegaten en eilanden.

wadden overstromen alleen bij hoogwater, bij laagwater droog.

speciaal natuurgebied

Gesloten duinenkust

Van Den Helder tot Hoek van Holland.
Strandwallen en duinen

Estuariumkust

Zeearmen en eilanden in het mondingsgebied.

Trechtervormige riviermonding waar zoet rivierwater en zout zeewater zich vermengen. 

Typen kust

Naar ontstaan en uiterlijk (geomorfologie) zijn er drie kusttypen:

• Waddenkust met zeegaten, eilanden en wadden.
    Wadden overstromen bij vloed: een sedimentatievlakte, beschermd door    eilanden. De aanslibbing overtreft de afslag. Samen met de duinen zijn        ze deel van het Nederlands Natuur Netwerk.
• Gesloten kust, met oude duinen (strandwallen), jonge duinen en stranden. Duinen ontstaan vooral door de wind.
• Estuariumkust, met zeearmen (estuaria) en (nu met elkaar verbonden) eilanden. In de trechtervormige riviermondingen mengen zoet en zout water.

Waddenkust

• Wadden overstromen bij vloed: een sedimentatievlakte, beschermd door eilanden.

Estuaria

•  Estuaria kennen de grootste getijdenverschillen:
•  Hoe nauwer, hoe groter het verschil tussen eb- en vloedstand.
•   Sterke meandering vanwege uitschuring bij hoge stroomsnelheden.
  
  

 De vloed zorgt voor ongeveer tweemaal per etmaal voor hoog water. De vloedstroom is sneller dan de ebstroom. Daardoor overtreft in een normale situatie de sedimentatie de erosie.

Estuaria en zeespiegelstijging

Soorten kusten

- 

- Zachte kusten

- Harde kusten

Harde en zachte kust

• Zachte kust: een kust die op een natuurlijke manier wordt gevormd. Delen van de kust worden ook beschermd door bouwwerken (dammen, strekdammen, zeedijken enz.): de harde kusten of kustgedeelten.
  
• Harde kust: aangelegd en onderhouden door de mens.
  
• Harde kustverdediging en kustbebouwing stoppen de vrije beweging van de kust onder natuurlijke omstandigheden van wind en water - de veerkracht van de kust neemt af - harde kusten steeds moeilijker te onderhouden.

Kustprocessen zorgen voor opbouw en afbraak

Kustproces: Voortdurende verandering van de kustlijn o.i.v. natuurlijke en menselijke factoren.

Natuurlijke kustprocessen

dynamische kust:

Zandverplaatsingen en stromingen maken de kust tot een systeem dat steeds beweegt en verandert: een dynamisch systeem.

Wind

De wind is een van de voornaamste krachten in het kustproces. De overheersende windrichting is vanuit het zuidwesten. 

Vooral bij stormen veel afslag. 

Golven

De golfsnelheid is in diep water hoger -> sedimentatie bij de kust. 

Golven schuin op de kust veroorzaken stranddrift. Daarbij wordt zand in noordoostelijke richting verplaatst.

Zeestromen en getijde

Getijden

De getijdenstroming is het gevolg van aantrekkingskracht van maan en zon. 

De positie daarvan resulteert in hoogtij en laagtij, kentering, springtij en doodtij.

Vloedstroom sneller dan ebstroom

www.geogebra.org

Getijdenstromingen

Hoogte van het hoogtij niet overal hetzelfde. Oorzaken:

- Hoe breder de zee/estuarium, hoe hoe kleiner het getijverschil

- Bij een hogedrukgebied heb je een lagere waterstand

- Wind kan water opstuwen

Waar in het estuarium is het verschil tussen eb en vloed het grootst?

A

A

B

B

1. A
2. B

Alfabetische volgorde: Schiermonnikoog, Texel, Vlissingen

A

B

C

A: Vlissingen

B: Texel

C: Schier

A

B

C

De waddeneilanden 'wandelen'. In welke richting en waarom?

www.omroepzeeland.nl