werkwoordspelling algemeen

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

Werkwoordspelling algemeen

Programma

Lezen

Werkwoordspelling

Maken opdracht

De hamvraag

Voor een correcte werkwoordspelling, moet je altijd eerst een belangrijke vraag stellen. Namelijk:

heb ik te maken met een persoonsvorm???

Hoe herken je de pv?
De pv past zich aan het onderwerp aan:

Ik neem een Big Mac.

Neem jij een Big Mac?

Hij neemT een Big Mac.

Wij nemEN een Big Mac.

Hoe herken je de pv?
De pv verandert van tijd:

                                           

Ik neem een Big Mac.                                 Ik smul ervan.

Ik nam een Big Mac.                                    Ik smulde ervan.

Sterk werkwoord, want                              Zwak werkwoord, want

het verandert van klank.                            het verandert niet van
                                                                              klank.

Hoe spel je de pv?

In de volgende twee overzichtjes zie je hoe je de persoonsvorm in de tegenwoordige tijd en de persoonsvorm van een zwak werkwoord
 in de verleden tijd moet spellen.

't sexy fok s chaap

de(n) of te(n)?

Om te weten of je bij een zwak werkwoord in de verleden tijd nu de(n) of te(n) moet schrijven, gebruik je 't sexy fokschaap

1.  hele werkwoord -en  = stam : branden / surfen
2. laatste letter van de stam in 't sexy fokschaap?: brand / surf
3. nee: de(n): de(n)
4. ja: te(n): te(n)
5. ik-vorm van werkwoord + uitgang : brandde(n) / surfte(n)

de(n) of te(n)?

Pas wel op bij bijzondere werkwoorden als: verhuizen

1.  hele werkwoord -en  = stam : verhuizen
2. laatste letter van de stam in 't sexy fokschaap?: nee
3. dus de(n)
4. ik-vorm van werkwoord + uitgang : verhuiSde(n)

Sterke werkwoorden

Je schrijft wat je hoort: sloeg, riep, brak, dacht, reed 
(en je gebruikt de 'gewone' spelregels als de langermaakregel!).

Een lijst van de meest voorkomende sterke werkwoorden kun je via deze link vinden:

http://www.beterspellen.nl/website/index.php?pag=113

werkwoordspelling
wat is goed?

1. De oude man verstuurt de brief.
2. De oude man verstuurd de brief.

werkwoordspelling

1. Hij bediend
2. Hij bedient
3. Hij bediendt

Het voltooid deelwoord

Heeft een hulpwerkwoord nodig:

Ik heb………..(gemaakt)

    Ik ben………..(opgehaald)

    Ik word………..( verzorgd)

Het geeft aan dat iets afgelopen/ voltooid is.

VD sterke ww

Schrijf wat je hoort.

         Eindigt meestal op –en.

Bijv. gebeten, geschreven, gelopen, gekregen.....

VD zwakke ww

ge+stam+t óf ge+stam+d

Ezelsbruggetje: ‘t  s e x y  f o k s ch aa p

Bijv. gemaakt, geleerd

Of het VD langer maken...

Bijv. gemaakte, geleerde

Voltooid deelwoord

Let op bij de wissel z/s en v/f!

Bijv. verhuizen - verhuisd

        beroven - beroofd

Uitzonderingen

Bij ww waarmee de infinitief met ge-, be-, ont-, ver-, en her- begint, begint het VD niet met ge-.

Bijv. beantwoorden – beantwoord

        verbranden - verbrand

        herinneren - herinnerd

let op!

Soms hoor je het verschil tussen pv en vd niet, maar je schrijft ze wel anders.

Zij verandert de opstelling.

Zij is veranderd.

Wat gaan jullie doen?

Je neemt de tekst helemaal over.

Je vult de ... in.

Je voegt hoofdletters en leestekens op de juiste plek in.

De volgende les controleren we het.

Maak dit kloppend

Karin en Pieter (lopen) ......... gezellig op straat. Karin (houden).......... enorm van winkelen, Pieter (vinden..........) het vreselijk. Loop nou even door zegt hij wanneer ze stopt voor iedere winkel in de pc hoofdstraat. Omdat Pieter een echte feyenoorder (zijn)...., (komen) hij niet graag in amsterdam. Dit (doen)... hij echt omdat hij zoveel van haar (houden)...... 

Laten we hier wat drinken zegt hij als zijn voeten niet meer (voelen) ....... door de vele kilometers die hij gelopen (hebben)......

Karin (vinden).... het goed en ze gaan de starbucks binnen. Pieter heeft ontzettend veel trek en (bestellen).... een koffie een broodje een stuk taart en een stuk chocola.  

Bizar wat hij allemaal eet denkt ze en ze (worden) ...... zelfs een beetje misselijk als ze al zijn eten ziet. Een koffie graag zegt ze tegen het meisje achter de balie dat is voor mij genoeg. 

Staat hier nu een kerstman denkt ze als ze naar boven (kijken)...... Het is toch geen kerst. Dat is net geweest. Toch.

Pieter (zijn)..... ondertussen heerlijk aan het (eten).... en (vinden)..... alles best. Hij (hebben) ...... heel veel zin in zijn verjaardag volgende maand het is alweer bijna mei bizar hoe snel de tijd gaat. Wat wil hij allemaal hebben eigenlijk. 

Hij wil heel graag de laatste i-phone van apple hebben alleen is dat wel heel kostbaar. Wie (willen).... dat voor hem betalen. 

Vul een juist gespeld voltooid deelwoord in de zin in:
Wij hebben lekker .........(zwemmen).

Vul een juist gespeld voltooid deelwoord in de zin in:
Maria wordt door de arts .....( opereren).

Vul een juist gespeld voltooid deelwoord in de zin in:
Zij hebben vandaag 15 km ....( fietsen).

Opa is vorig jaar naar Oostenrijk...... (rijden)

Ze hebben de nieuwe omgeving....... (verkennen)

Wat is het voltooid deelwoord van "interviewen"?

1. geinterviewd
2. geïnterviewd
3. geinterviewt
4. geïnterviewt

Wat is het voltooid deelwoord van "misbruiken"?

1. misbruikt
2. gemisbruikt

Wat is het voltooid deelwoord van "verduren"?

1. geduurd
2. verduurd
3. geverduurd

Wat is het voltooid deelwoord van "uitzoeken"?

1. uitzocht
2. uitgezocht
3. geüitzocht

Tegenwoordig deelwoord

Geeft aan dat je iets doet, terwijl je ook iets anders doet.

Geeft aan hoe iets gebeurt.

Hele werkwoord + een D

Kwijlend nam ik een hap. 
Pratend met volle mond zag ik hem vies naar me kijken.

Wat is het tegenwoordig deelwoord van 'juichen'?

1. gejuicht
2. gejuichd
3. juichend
4. juichent

Wat is het TEGENWOORDIG DEELWOORD van 'huilen'?

1. gehuild
2. huilend
3. huilent
4. gehuilt

Voltooid deelwoord als bijvoeglijk naamwoord

( VDBN )

Tegenwoordig deelwoord als bijvoeglijk naamwoord

( TDBN )

Voorbeeldzinnen VDBN

• We kunnen de vergrote foto in de winkel afhalen.
• De fotograaf vergrootte onze foto van de bruiloft.
• Het bestede bedrag kun je declareren.
• De docent besteedde veel aandacht aan de werkwoordspelling.
• Het verbrede pad zag er goed uit.
• Gisteren verbreedde de tuinman het pad. 

Noteer het voltooid deelwoord als bijvoeglijk naamwoord.

het (bederven) vlees

Noteer het voltooid deelwoord als bijvoeglijk naamwoord.

Verwoesten: de ........ stad

De soep is gekruid.
De _____ soep.

Noteer het voltooid deelwoord als bijvoeglijk naamwoord.

De kerktoren is verlicht.
De _____ kerktoren.

Noteer het voltooid deelwoord als bijvoeglijk naamwoord.

De kleding is zelf ontworpen.
De zelf _____ kleding.

Noteer het voltooid deelwoord als bijvoeglijk naamwoord.

De vogel is opgezet.
De _____ vogel.

Noteer het voltooid deelwoord als bijvoeglijk naamwoord.

Noteer het voltooid deelwoord als bijvoeglijk naamwoord.

het (stranden) schip

Noteer het voltooid deelwoord als bijvoeglijk naamwoord.

Schrikken: een ........ voorbijganger

Schrikken: de ........ mensen

Noteer het tegenwoordig deelwoord als bijvoeglijk naamwoord.
vragen: een ... meisje

Noteer het tegenwoordig deelwoord als bijvoeglijk naamwoord.
gillen: de ... keukenmeid

Noteer het tegenwoordig deelwoord als bijvoeglijk naamwoord.
spieken: het ... kindje