2.1 De aarde als systeem

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Systeem aarde

hoofdvraag

Hoe werken exogene processen in op het landschap

vorige les

De hele MOR ligt onder water behalve IJsland, kan je dat verklaren?

Deze les

welke sferen 

aarde als systeem

hydrologische kringloop

deelvraag deze les

Wat is het verband tussen aardbevingen en plaattektoniek?

kan jij de lange waterkringloop nog tekenen?

😒🙁😐🙂😃

systeem aarde

atmosfeer (het gasvormige omhulsel van de Aarde), 

biosfeer (al het leven op Aarde), een hydrosfeer (al het vloeibare water op Aarde) 

lithosfeer (bestaande uit gesteenten  mineralen en metalen).

De opbouw van het buitenste deel

Hydrosfeer

Waar zit al het water op aarde?

Hydrosfeer is..

De hydrosfeer (uit Oudgrieks: ὕδωρ húdōr = water, en σφαῖρα sphaira = bol) is binnen de fysische geografie het geheel van water op, onder en boven het oppervlak van een planeet. Dit omvat dus alle oceanen, zeeën, rivieren, (pak)ijs, sneeuw en grondwater.  De hydrosfeer wordt beschreven door de hydrologie.

Opdr: teken...

korte & lange waterkringloop

blz 65 (1e driehoek), wat wordt er bedoeld met: WATER IS EEN BELANGRIJK ELEMENT VAN EXOGENE KRACHTEN DIE DE AARDE VORMGEVEN

Waterkringloop

(hydrologische cyclus)

Korte en lange waterkringloop

De zogenaamde 'lange waterkringloop' bevat een extra lus, het water wordt vanuit het grondwater door planten en bomen opgenomen. Dit water verdampt grotendeels weer door de bladeren en komt zo als waterdamp in de lucht terecht.

Biosfeer

Is..

De biosfeer is het leefgebied van alle aardse organismen:

• in de vaste aardbodem is de biosfeer met uitzondering van bacteriën enkele meters diep;
• in de lucht is hij acht kilometer hoog tot waar er voldoende zuurstof is;
• en in het water strekt hij zich uit tot op zeer grote diepten van soms 11 km (in diepzeetroggen).

Tweede biosfeer

Micro-organismen dringen zeer diep door in lithosfeer

Diep in de aarde leven micro-organismen. Een gedeelte van deze microben zou wel eens CO2 op kunnen nemen. Nieuw onderzoek laat ook zien dat er zeer grote levensgemeenschappen microben aanwezig zijn. Een ‘tweede biosfeer’!

Atmosfeer

Is..

De aardatmosfeer of dampkring is de atmosfeer of lucht om de aarde.

De atmosfeer is door de zwaartekracht aan de aarde gebonden en neemt ook deel aan de aardrotatie. De atmosfeer is van essentieel belang voor het leven op aarde; zonder atmosfeer zou het leven op aarde niet mogelijk zijn. De atmosfeer tempert het zonlicht en beschermt tegen schadelijke straling zoals ultraviolette straling. In de atmosfeer speelt zich ook het weer af dat met de zeestromen de energiebalans van de aarde in stand houdt.

wat zijn de voordelen van de atmosfeer?

>80% vd gassen in dampkring in troposfeer, de onderste 10 km. Hoe verder weg van het aardoppervlak, hoe lager de concentratie van de gassen.

Samenstelling van de atmosfeer: 

stikstof (78%), zuurstof (21%), 

kleine hoeveelheden waterdamp en koolstofdioxide

Noem de 4 sferen van
de atmosfeer

De 4 sferen van het systeem aarde

Atmosfeer

Hydrosfeer

Lithosfeer

Biosfeer

stralingsbalans

op lange termijn stabiel

op korte termijn grote verschillen door: 

• dag/nacht
• seizoenen
• breedtegraad
• albedo

Stralingsbalans = inkomende en uitgaande energie (fig 1.4)

Zon is onze belangrijkste energiebron

Opdr: lees par 1.5

Onderzoek waarom een stratovulkaan explosieve erupties heeft

werktijd

m 2.1

Leerdoelen behaald?

• Overzicht van de verschillende vulkanen?
  

Stralingsbalans

Stralingsbalans is?

De stralingsbalans van de aarde is een optelsom van inkomende zonnestraling en uitgaande aardse straling. Kijkend over een langere periode is het geheel in balans. Als dat niet zo zou zijn zou de aarde voortdurend warmer of kouder worden.

Instraling is niet overal gelijk