VTH-AF Vitale Functies

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Vitale functies

Programma

• Verdieping vitale functies
• Oefenen met vitale functies
• Presentatie 'ken je doelgroep'
• EHBO - korte kennisupdate
• Oefenen van EHBO handelingen 

Wat zijn de vitale functies?

1. Hartfrequentie, bloeddruk, saturatie, temperatuur en bewustzijn
2. Hartfrequentie, bloeddruk, ademhaling, temperatuur en urineproductie
3. Hartfrequentie, bloeddruk, ademhaling, temperatuur en het 'niet pluis gevoel'
4. Hartfrequentie, bloeddruk, ademhaling, temperatuur en bewustzijn

Wat zijn de vitale functies?

Hartslag

Ademhaling

Temperatuur

Bloeddruk

Bewustzijn

Wanneer te meten?

• Deze kunnen af en toe worden gemeten bij een bezoek aan een dokter ter controle maar soms ook continu, bijvoorbeeld op de intensive care.  Bij ouderen in een verzorgingshuis of in de thuiszorg moeten soms ook de vitale functies worden gemeten.

Waarom meten we vitale functies?

Vitale functies zorgen ervoor dat wij in leven blijven. Als er problemen zijn met de vitale functies kan er bijvoorbeeld een ziekte zijn die behandeld moet worden door een dokter. 

Het compleet wegvallen van een vitale functie is levensgevaarlijk!

Observatie ademhaling

- Frequentie ademhaling

- Diepte en gelijkmatigheid ademhaling

- Regelmaat van de ademhaling

- Geluid van de ademhaling

Wat is een normale ademhalingsfrequentie voor volwassenen?

1. 20-25x/min
2. 15-20x/min
3. 18-22x/min
4. 25-30x/min

Frequentie ademhaling

Normale ademhaling:

Bij volwassenen 15 tot 20 maal per minuut 

Kinderen 20 tot 25 maal per minuut

Baby’s 30 tot 40 maal per minuut

Hoge ademfrequentie komt voor bij:

Aandoeningen van longen en luchtwegen

Hartafwijkingen

Koorts

Lichamelijke inspanning

Emotie 

 Pijn (ribben)

Lage ademfrequentie:

In slaap en rusttoestand

Na gebruik van slaapmiddelen.

Diepte en gelijkmatigheid

Bij een diepe ademhaling is de frequentie lager en bij een oppervlakkige ademhaling hoger

Een oppervlakkige ademhaling komt voor bij:

Aandoeningen van ademhalingsorganen (longemfyseem)

Sommige hart en vaatziekten

Een diepe ademhaling komt oa voor:

Na gebruik van slaapmiddelen

Bij bewusteloosheid ten gevolge van een hoge bloedsuikergehalte

Ritme

Na iedere inademing en uitademhaling is een pauze

Als bij elke pauze de rust even lang is dan is het een normale uitademing

Bij een onregelmatig ademhaling duren de pauzes korter tot helemaal geen pauzes

Geluid

Normale omstandigheden:

 vrijwel geen geluid

Mogelijk snurken (zwelling van de slijmvliezen van de ademhalingswegen)

Afwijkende ademhaling: 

Hijgende

Snurkende

Rochelende

Piepende ademhaling (astma aanval)

Afwijkende ademhaling

Kussmall – ademhaling:

Regelmatige diepe ademhaling.

Komt voor bij bewusteloosheid door een verhoogde bloedsuikerspiegel

Cheyne – stokes – ademhaling:

Onregelmatige en ongelijkmatige ademhaling

Het is een in diepte toenemende ademhaling, die geleidelijk oppervlakkiger wordt, waarnaar een korte of langere adampauze volgt.

Dit beeld zie je vaak bij mensen die op sterven liggen.

Bij welke situatie kan er sprake zijn van een Kussmaul ademhaling?

1. Bij een ketoacidose
2. Bij een hypoglycemie
3. Bij een hyperglycemie
4. In de stervensfase

Temperatuur

Normale temperatuur: 36 tot 37,5 C

Verhoging: 37,5 tot 38 C

Koorts: boven de 38 C

Ondertemperatuur: lager dan 36 C

Ochtendtemp is lager dan de middagtemp

Hoe meet je de temperatuur
bij een patiënt?

Manieren temperatuur meting

Rectaal (in het rectum)

Axillair (onder de oksel)

Oraal (onder de tong)

Femoraal (in de lies)

Intra-auraal (in het oor)

Via voorhoofd of slaap

Koude rilling

Koude fase (1)

Rilt van de kou, klappertanden en schudden in bed

Warmte fase (2)

Acute temperatuurstijging, zv onrustig en angstig

Transpiratiestadium (3)

Zv sterk transpireren, lichaamstemp daalt, bleke gelaatskleur, snelle pols, klam voorhoofd.

Na de koude rilling die 10-30 minuten duurt. Daana meestal in diepe slaap. Lichaam moet herstellen.

Welke zorg biedt je bij koorts?

Begeleiding bij temperatuurregulatie

Verzorgingstips:

Bedrust houden, koorts vraagt extra energie van het lichaam

Stem de omgevingstemp van de ruimte aan op de wensen van de cliënt

Demp het licht

Zorg voor extra vocht (bij hoge temp 2 a 3 liter in totaal)

Verschoon het bed vaker bij overmatig transpireren

Vaker douchen of wassen

Denk aan mogelijk complicaties bij langdurige bedrust

Observeer de cliënt

Geef aandacht en zorg

Lesopdracht

Vul de ontbrekende woorden in.

Hartfrequentie

Je observeert het aantal hartslagen per minuut

Je observeert de hartslag in rusttoestand

Gemiddelde hartslag

   - pasgeborene: 120 – 140 sl/min

   - kinderen: de frequentie hangt er af van de leeftijd, maar is hoger dan

     een bij een volwassene

   - volwassene 60 – 80 sl/min

Wat gebeurt er tijdens een hartslag?

Bij elke hartslag vult het hart zich met bloed. Daarna trekt de hartspier samen om bloed naar je organen en spieren te pompen. Dit lijkt eenvoudig geregeld, maar in werkelijkheid zit hier een ingewikkeld systeem achter.

Normaal is de hartslag bij volwassenen in rust tussen de 60 en 100 slagen per minuut. Wat is jouw hartslag?

De hartslag kan gemakkelijk
    gemeten worden door de kloppingen te
    tellen van een bloedvat in de pols vlak
    onder de duim. Dit wordt de polsslag genoemd.
   

Welke aandoeningen van het hart
en de bloedvaten ken je?

Wat voor een hartfrequentie verwacht je bij een zieke Corona patiënt?

1. Normale hartslag
2. Versnelde hartslag
3. Verlaagde hartslag
4. Onregelmatige hartslag

Ritme

Normale hartslag: regelmatig

“Normaal” zijn alle hartslagen even krachtig en gelijkmatig

Onregelmatige hartslag kan wijzen op een stoornis in de werking van het hart

Verpleegkundige noteert bij onregelmatig ritme: 85 IRR

Afwijkende hartfrequentie

Verhoogde hartfrequentie: tachycardie

Oorzaken: emoties, koorts, bloedingen, hartafwijkingen, bepaald medicatiegebruik

Verlaagde hartfrequentie: bradycardie

Oorzaken: conditieverbetering, tijdens de slaap, een hersenaandoening, bij hartafwijkingen, bepaald medicatiegebruik, in een later stadium van shock

Bloeddruk

Variatie in bloeddruk en stroomsnelheid

Wat zegt je bloeddruk over je gezondheid?

• Het bloed 'drukt' tegen wanden van bloedvaten: bloeddruk
  

• Bloeddruk verschilt in je lichaam
  

• Hoge bloeddruk slecht op de lange termijn: beschadiging bloedvat
  
• Lage bloeddruk kan zorgen voor duizeligheid en flauwvallen.
  

Wat is hypertensie

1. te lage bloeddruk
2. te hoge bloeddruk
3. een normale bloedruk
4. te druk in de klas

Bloeddruk

Hoge bloeddruk

Lage bloeddruk

Wat meet je bij de saturatie?

1. De bloeddruk van de patient
2. Percentage zuurstof in de vinger
3. Het percentage hemoglobine gebonden met zuurstof
4. Het percentage hemoglobine gebonden met koolzuur

Saturatie

• Gezonde mensen saturatie 96- 100 %
• COPD/ hartfalen saturatie 92-100%
• Lager dan 95% overleg arts
• Lager dan 90% overwegen toedienen van zuurstof. Altijd inoverleg met de arts.

Aandachtpunten saturatie meten

• Kijk naar de zorgvrager, niet alleen naar de getallen; wat zie je?
• Nagellak kan de meting beinvloeden
• Door koude handen is de meting moeilijker uit te voeren (geen mooie curve)

VS

Goede curve

Slechte curve

Presentatie 

'Ken je doelgroep'

Lewy Body (Nathalie/ Wesley/Davey)

Diabetes (Melissa/ Johanna)

Vasculaire dementie (Ilona/ Marielle)

Wat is jouw kennis van EHBO?

Ik heb een geldig EHBO diploma

Ik heb een EHBO diploma maar deze is recent verlopen

Ik heb ooit wel EHBO gehad, maar dat is lang geleden

Ik heb geen ervaring met EHBO

Wat is de regel van vijf bij EHBO?

Let op gevaar.

Ga na wat er gebeurd is en wat iemand mankeert.

Stel het slachtoffer gerust en zorg voor beschutting.

Zorg voor deskundige hulp

Help iemand op de plaats waar het slachtoffer zich bevindt.

5 belangrijke punten EHBO

1. Let op gevaar 

2. Ga na wat er gebeurd is en wat het slachtoffer mankeert

3. Stel het slachtoffer gerust

4. Schakel deskundige hulp in

5. Help het slachtoffer ter plaatse

Aan de slag

Verplaatsingstechnieken

• Rautekgreep
• Ondersteunend verplaatsen 
• De greep van Zach

De greep van Zach

Met de handgreep van Zäch wordt de nek en het hoofd van een slachtoffer in dezelfde positie gehouden.

Bewustzijnscontrole

• Aanspreken
• Controle ademhaling

Verschijnselen bij een te lage bloeddruk

Flauwtes

Vermoeidheid

Duizeligheid door beweging

Hartkloppingen

Shock

Wat zijn je acties bij een flauwte

Je kunt ook spreken van:

Twee niveaus van bewustzijn: 

• een slachtoffer is bij bewustzijn 
• een slachtoffer is bewusteloos 

Bewustzijnsdaling (niet alert)
flauwte (bewustloos)

ABCDE-methode

A = Airway

B = breathing

C = circulation

D = disability

E = exposure

ABCDE

Wonden

Welke soorten wonden zijn er?

soorten wonden

- mechanische wond (scherp of stomp)

- chemische wonden

- thermische wonden

- elektriciteitswonden

- stralingswonden (zonnebrand of bestraling)

- infectiewonden (van binnenuit)

- oncologische wonden

- circulatiewonden (slechte doorbloeding)

Bloeding

Brandwonden

                                                                      - Eerstegraads verbranding      

                                                                 - Tweedegraads brandwond

                                                              - Derdegraads brandwond

Hoe koel je brandwonden?

1. met lauw stromend water, net boven de wond
2. met koud water, op de wond
3. met koud water, net boven de wond
4. met lauw water, op de wond

Waarom is het koelen van een brandwond zo belangrijk?

1. Omdat het ervoor zorgt dat de pijn weg gaat en daardoor is het slachtoffer rustiger en beter te behandelen.
2. Ieder minuut dat de brand door smeult in het lichaam worden er veel cellen verwoest en word de prognose dus slechter.

Watvoor brandwond zie je hier?

1. 1e graads
2. 2e graads
3. 3e graads

kneuzing

Een kneuzing komt door een botsing van een hard voorwerp en een lichaamsdeel.

Kneuzingen zijn beschadigingen aan het weefsel tussen de toplaag (opperhuid) van de huid en de botten.  

Hoe herken je een botbreuk?

Wat mag je zeker niet doen bij een botbreuk

zekere breuk

onzekere breuk

Vergiftiging 

3 groepen giftige stoffen

• Aardolie producten
  
• Bijtende/etsende stoffen
• Niet bijtende stoffen 

Verstikking

Hoe pas je de Heimlich greep toe in de rolstoel?