Algemene les: Vertelperspectieven in film

Vertelperspectieven in film en literatuur
1 / 10
volgende
Slide 1: Tekstslide
NederlandsMiddelbare schoolhavo, vwoLeerjaar 4-6

In deze les zitten 10 slides, met tekstslides.

time-iconLesduur is: 45 min

Introductie

Maak verschillende vertelperspectieven zichtbaar aan de hand van film! Leerlingen herkennen aan de hand van korte films hoe perspectieven in films en boeken worden vormgegeven. Ze leren overeenkomsten en verschillen te benoemen en begrijpen waarom filmmakers en schrijvers voor bepaalde perspectieven kiezen. Uiteindelijk kunnen leerlingen aangeven welk vertelperspectief hen het meest aanspreekt en waarom. Deze les is onderdeel van de lessenserie Film & Literatuur.

Instructies

Werkvorm:
· Klassikale en individuele opdrachten.

Voorkennis:
· Geen theoretische voorkennis nodig.

Benodigde materialen:
· Laptop en beamer voor het bekijken van korte films
· Uitgeprinte opdrachtinformatie voor de leerlingen
· Pen en papier voor leerlingen om antwoorden op te schrijven

Film & Nederlands
Dit is een algemene variant van de les 'Herken vertelperspectieven in film' zonder een film erin verwerkt. Je kunt dus deze les toepassen op elke film naar keuze. 

Ook is er een les met de films #Tagged, Een Bizarre samenloop van omstandigheden, Sirene en Raak verwerkt.

Instructies

Werkbladen

Onderdelen in deze les

Vertelperspectieven in film en literatuur

Slide 1 - Tekstslide

Inleiding

Maak verschillende vertelperspectieven zichtbaar aan de hand van film!
  • Leerlingen herkennen aan de hand van korte films hoe perspectieven in films en boeken worden vormgegeven. 
  • Ze leren overeenkomsten en verschillen te benoemen en begrijpen waarom filmmakers en schrijvers voor bepaalde perspectieven kiezen. 
  • Uiteindelijk kunnen leerlingen aangeven welk vertelperspectief hen het meest aanspreekt en waarom.

      Leerdoelen
Aan het einde van de les...

...kun je uitleggen wat een vertelperspectief is en welke soorten er zijn (ik-figuur, hij/zij-figuur, meerdere vertellers). 

...kun je verschillen en overeenkomsten herkennen tussen vertelperspectieven in literatuur en film.

Slide 2 - Tekstslide

Leerdoelen

Aan het einde van de les...

... kunnen leerlingen uitleggen wat een vertelperspectief is en welke soorten er zijn (ik-figuur, hij/zij-figuur, meerdere vertellers). 
Dit doen ze aan de hand van een scène uit een korte film:
  • Zien leerlingen bijvoorbeeld een ik-perspectief in de vorm van een point-of-view shot, waarin je het verhaal door de ogen van een personage beleeft?
  • Of zien ze een hij/zij perspectief in de vorm van een over-the-shoulder shot, waarbij de camera als het ware 'over de schouder' van een personage meekijkt (maar zelf geen personage is)?
  • Of zien ze een alwetende verteller in de vorm van een totaalshot, waarin je een overzicht hebt van alles wat er in de scène gebeurt, alsof je een objectieve buitenstaander bent die geen onderdeel is van het verhaal?
... kunnen leerlingen verschillen en overeenkomsten tussen vertelperspectieven in literatuur en film herkennen.

Wat weet je al over vertelperspectieven?

Slide 3 - Tekstslide

Voorkennis ophalen

Haal op wat leerlingen al weten over het vertelperspectief door klassikaal de volgende vraag te stellen: Wat weet je al over vertelperspectieven? en leg uit wat de verschillende soorten perspectieven zijn:
  • ik-figuur,
  • hij/zij-figuur,
  • de personele verteller/de alwetende
  • meerdere vertellers
Waaraan herken je het vertelperspectief in een geschreven verhaal of een geschreven tekst?
ik
Een vertelperspectief waarbij het verhaal wordt verteld vanuit de eerste persoon, vaak met een persoonlijke beleving en inzicht in de gedachten en gevoelens van het personage.
hij/zij
Een vertelperspectief waarbij het verhaal wordt verteld vanuit de derde persoon, gericht op een specifiek personage, zonder inzicht in de gedachten en gevoelens van andere personages.
alwetende
Een vertelperspectief waarbij de verteller alles weet, inclusief de gedachten en gevoelens van alle personages, en de vrijheid heeft om tussen verschillende personages en gebeurtenissen te springen. Ook wel personele verteller genoemd.
 1  Soorten vertelperspectieven in literatuur
Waaraan herken je het vertelperspectief in een geschreven verhaal of een geschreven tekst?
meerdere
Een vertelperspectief waarbij het verhaal wordt verteld vanuit meerdere personen. Je hebt als kijker inzicht in de gedachten en gevoelens van meerdere personages.

Slide 4 - Tekstslide

Voorkennis ophalen: Vertelperspectieven in literatuur 

Stel je leerlingen de volgende vraag: Waaraan herken je het vertelperspectief in een geschreven verhaal of een geschreven tekst? 

Nadat ze de vraag hebben beantwoord leg je de verschillende soorten vertelperspectieven uit. Druk op de punaise symbolen om de uitleg te laten zien. 

Bijvoorbeeld: geschreven in de eerste persoon enkelvoud (ik-vorm) of derde persoon enkelvoud (hij/zij).

Herkennen en vergelijken van vertelperspectieven in geschreven verhalen en in films 
POV- shot
Een cameratechniek waarbij de kijker het verhaal beleeft door de ogen van een personage.
totaal-shot
Een cameratechniek die een overzicht biedt van een scène, alsof de kijker een objectieve buitenstaander is.
over the shoulder-shot
Een cameratechniek waarbij de camera over de schouder van een personage meekijkt, zonder zelf een personage te zijn.
2  Soorten vertelperspectieven in film
Waaraan herken je het vertelperspectief in een film?

Slide 5 - Tekstslide

Voorkennis ophalen: Vertelperspectieven in film

  1. Stel je leerlingen de volgende vraag: Waaraan herken je het vertelperspectief in een film?
  2. Nadat ze de vraag hebben beantwoord leg je uit dat films ook gebruikmaken van vertelperspectieven, zij het op een andere manier. 
  3. Bespreek voorbeelden van hoe je een ik-perspectief (of kies een ander perspectief) in films herkent. Bijvoorbeeld: door een voiceover van een hoofdpersoon. Of een scène waarin je als kijker letterlijk door de ogen van de personage ziet wat er gebeurt. 
  4. Daarna geef je ze uitleg over point-of-view shots, over-the-shoulder shots en totaalshots als voorbeelden van vertelperspectieven in films. Klik op de vraagteken symbolen om de uitleg te laten zien.  
  5. Bespreek ten slotte de overeenkomsten en verschillen in het gebruik van vertelperspectieven in literatuur en films.
POV-shot 
Film: #Tagged

Slide 6 - Tekstslide

Leg uit dat dit een POV-shot is.
Over-the-shoulder-shot 
Film: Boy 

Slide 7 - Tekstslide

Leg uit dat dit een over-the-shoulder-shot is.
Totaal-shot 
Film: Een bizarre samenloop van omstandigheden

Slide 8 - Tekstslide

Leg uit dat dit een totaal-shot is.
      Bekijk de scènes.
      Wat valt je op in de scène? Beantwoord de volgende vragen:
Voor welk vertelperspectief is gekozen in de scène?

Vanuit welk personage(s) wordt de scène verteld?

Waaraan zie en hoor je dat allemaal?

 3  Bekijk scènes 

Slide 9 - Tekstslide

Bekijk meerdere scènes (2 of 3)
  1. Vraag aan je leerlingen wat hen opvalt in de scène en laat ze tijdens het kijken de volgende vragen beantwoorden:
  • Voor welk vertelperspectief is gekozen in de scène?
  • Vanuit welk personage(s) wordt de scène verteld?
  • Waaraan zie en hoor je dat allemaal?

Deel je antwoorden met je klas. 
Welk perspectief vind jij het meest verrassend, spannend of grappig? En waarom? 
 4  Afsluiting: nabespreken

Slide 10 - Tekstslide

Afsluiting: nabespreken 

Vraag aan je leerlingen hun antwoorden klassikaal te delen. 

Stel ze de volgende vraag: welk perspectief vind jij het meest verrassend, spannend of grappig? En waarom?