KT1 - 2.1.5 Bewegingsapparaat + anatomie huid

• Anatomie Fysiologie Pathologie
• MBO
• Studiejaar 2

Kerntaak 1 theorie

Les 5

Lesindeling

1. Welkom + Osiris
2. Lesindeling en lesdoelen
3. Herhaling vorige les
4. Nieuwe lesstof
5. Huiswerk en afsluiting

Herhalen vorige week:

Aan het eind van de les kun je:

Fracturen, osteomyelitis en septische artritis, ziekte van Paget, artrose en artritis, syndroom van Tietze, de ziekte van Bechterew.

De genoemde botten van het skelet in NL en Latijn

Werking van pijnstillende medicatie:

Paracetamol, NSAID, Opioiden

Doelen van de les

Je kent de anatomie van het skelet

Je weet de stappen in pijnbestrijding

Je begrijpt de lesstof van de afgelopen weken.

Je hebt je kennis over de anatomie van de huid opgefrist

Herhalen

•  Waar zit je pelvis, tibia, fibula en femur?
• Wat bedoelen we met artrose?
• Wat is het meest voorkomende letsel van het bewegingsapparaat?
• Wat is de behandeling bij een epicondylitis lateralis humeri? 
• Wat is een pathologisch fractuur?

pelvis = bekken

tibia = scheenbeen

fibula = kuitbeen

femur= dijbeen

Een inversietrauma is het meest voorkomende letsel van het bewegingsapparaat. 

Een inversietrauma is een enkelverzwikking die kan leiden tot een enkelbanddistorsie, een laterale enkelbandruptuur of een enkelfractuur. 

Epicondylitis lateralis humeri (tennisarm). Behandeling is rust en medium bewegen. 

Stappenplan pijnstilling

Stap 1: paracetamol

Stap 2: NSAID (lokaal via huid of oraal)

Stap 3: zwakwerkend opioïd (tramadol)

Stap 4: sterkwerkend opioïd (morfine, oxycodon)

Afbouwen, advies op thuisarts.nl 

stap 2a: Dermaal, bijv. diclofenac gel

Stap 2b: Oraal

NSAID’s

prostaglandinesynthetaseremmer

NSAID’s remmen de aanmaak van prostaglandine. Dit stofje geeft de pijnprikkel door dus als je dat minder hebt wordt de pijnprikkel minder goed doorgegeven. 

Bij het pijnproces spelen prostaglandinen een belangrijke rol. Prostaglandinen zijn stoffen die in het lichaam worden gevormd. Ze hebben een belangrijke functie bij het ontstaan van pijnprikkels en het doorgeven van die prikkels aan het centraal zenuwstelsel. De pijnprikkel wordt via zenuwen doorgegeven aan het ruggenmerg en van daaruit verplaatst de prikkel zich naar de hersenen. In de hersenen wordt de prikkel herkend als pijn.

NSAID’s remmen de aanmaak van prostaglandine. Door de vorming (synthese) van prostaglandinen te remmen, vermindert de pijnprikkel. Ze worden dan ook wel prostaglandinesynthetaseremmers genoemd. Alle NSAID’s hebben een pijnstillende werking. Deze middelen hebben daarnaast een ontstekingsremmende (antiflogistisch) en/of een koortsdempende werking (antipyretisch).

De NSAID’s worden gebruikt bij lichte tot matige pijn zoals hoofdpijn, kiespijn, spierpijn of menstruatiepijn. Bovendien worden ze gebruikt bij ontstekingen of pijnlijke aandoeningen van de gewrichten, spieren en pezen, zoals bij schouderklachten, rugklachten of een pijnlijke knie of enkel.

NSAID’s

- acetylsalicylzuur

- carbasalaatcalcium                                                                   Waarom?

- diclofenac

- ibuprofen

- naproxen 

prostaglandinesynthetaseremmers.

Een veelvoorkomende bijwerking van NSAID’s is maagklachten. Langdurig gebruik van deze middelen kan zelfs leiden tot een maagzweer. Dit is een gevolg van het werkingsmechanisme; de in het lichaam gevormde prostaglandinen spelen namelijk niet alleen een rol bij het ontstaan van pijn, maar beschermen ook het maagslijmvlies. Als de vorming van het natuurlijke prostaglandine geremd wordt, neemt die beschermende werking af. Daardoor kan het maagzuur het maagslijmvlies gemakkelijker irriteren. Bij langdurige irritaties, of bij patiënten die daarvoor gevoelig zijn, kan dat leiden tot een maagzweer. Deze bijwerking is dan ook niet afhankelijk van de toedieningsweg: ze kan zowel optreden na orale als na rectale toediening. Alleen de directe inwerking op het maagslijmvlies treedt bij rectale toediening niet op.

DMARD's

'diseas-modifying antireumatic drugs'

Duurt meestal 1-6 maanden voordat het werkt

DMARD's bij reuma:

- methotrexaat

- sulfasalazine

(staat niet in nieuwe boek, kan je wel tegenkomen op herhaalrecepten) dus wel leren voor de toets.

Precieze werking is niet bekend.

Worden door specialist voorgeschreven

Morfine achtige pijnstillers

Zorgen dat het 'bericht' in de hersenen niet of minder sterk aankomt. Hierdoor voelt de patiënt minder pijn en reageert er rustiger op. Heeft dus invloed op de beleving van pijn.

Morfine en oxycodon

opiumwet 

Het bot, de bouw

Botvlies/beenvlies/periost

Stugge aanhechtingsplaats voor pezen en bindweefselbanden. 

Bloedvoorziening

Normaal beenweefsel: 

Osteocyten > botweefsel

Tussencelstof > bestaat voornamelijk uit collagene vezels (eiwit) en calcium

Kraakbeen: 

bevat geen kalkzouten > minder hard en buigzaam

Rode beenmerg maakt bloed aan

Gele beenmerg is energiereserve (vetcellen)

Soorten botten

• Pijpbeenderen: Lang en dun (dijbeen, opperarmbeen)

• Platte beenderen: Breed en plat (schedel, schouderblad)
  
  
• Onregelmatig gevormde beenderen (rugwervel, bekken)
  
  

Pijpbeenderen

Periost
Compact botweefsel > hard

Diafyse > middenstuk >mergholte > bij volwassenen geel beenmerg > vetopslag

Epifyse > uiteindes > spongieus bot > rood beenmerg > aanmaak o.a. erytrocyten 

epifysaire schijf > groeischijf > botopbouw naar beide kanten > lengtegroei

Botverbindingen

1. Bindweefselverbindingen: vb. schedel, tanden in kaakbot
   - Stevigheid en stabiliteit, geen beweging
2. Kraakbeenverbindingen: vb. ribben, wervelschijven
   - Beperkte beweging, kan veel kracht hebben
3. Synoviale verbindingen: 'echte gewrichten'
   - Maken grote bewegingen mogelijk

Synoviale gewrichten

1. Gewrichtskraakbeen: vangt drukkrachten op
   
   
2. Gewrichtsholte: bevat gewrichtsvloeistof
   
   
3. Gewrichtsvloeistof: 'smeerolie'
   
   
4. Gewrichtskapsel: houdt botten bij elkaar
   
   
5. Bindweefselbanden: versterken botverbinding

gewrichtsvloeistof voedt kraakbeen, zorgt voor schokdemping en soepele beweging

Slijmbeurs (bursa): zakje gevuld met vloeistof -> schokdemper, zorgt dat pees makkelijker over bot glijdt

Kraakbeenschijf: meniscus -> tussen gewrichtsoppervlakken als schokdemper

Soorten gewrichten

1. Scharniergewricht: Één beweging mogelijk (elleboog)
2. Kogelgewricht: Kop en kom (heup, schoudergewricht)
3. Eivormig gewricht: Eivormige kop en kom (pols)
4. Zadelgewricht: Twee assen (duimgewricht)
5. Rolgewricht: Botten draaien om elkaar (spaakbeen/ellepijp)
6. Vlakgewricht: Botten schuiven over elkaar (schouderblad)

eivormig gewricht: ellipsoïd gewricht

Klik op titel voor voorbeelden

Ribben en borstbeen

ribben: costae

borstbeen: sternum 

Ribben zitten vast aan wervelkolom.

De bovenste 7 paar ribben zijn aan de voorkant ook nog verbonden met het borstbeen

Het 8ste, 9de en 10de  paar zijn met ribkraakbeen verbonden met het 7de paar, 

Het 11de en 12de paar zitten niet vast aan borstbeen 

eivormig gewricht: ellipsoïd gewricht

Klik op titel voor voorbeelden

Noem 3 kenmerken van artritis:

Waar heb je pijn bij zweepslag en wat is de oorzaak vaak?

Vragen?

Terugblik vorig jaar

Wat weet je nog?

Oefenvragen:

Epidermis = opperhuid

Dermis= lederhuid (middelste huidlaag)

Onderhuids bindweefsel

Woorden vanuit de klas: ....

Atopisch betekent 'neiging tot allergisch reageren'. Het atopisch syndroom is het geheel van ziekteverschijnselen als gevolg van allergieën waarvan hooikoorts, astma en constitutioneel eczeem de belangrijkste uitingen zijn.

Wat zijn de twee buitenste lagen van de huid?

1. Hoornlaag en opperhuid
2. Lederhuid en kiemlaag
3. Hoornlaag en Kiemlaag
4. Opperhuid en lederhuid

In een haarzakje zit een talgkliertje

1. Waar
2. Niet waar

In de lederhuid zitten bloedvaten?

1. Waar
2. Niet waar

Als zweet verdampt op je huid wordt je huid warm

1. Waar
2. Niet waar
3. geen idee

als zweet verdampt koelt de huid af

Onderhuids vetweefsel heeft 2 functies;
1. Het zorgt ervoor dat je lichaam warm blijft
2. Vet is reservevoedsel voor je lichaam

1. waar
2. niet waar

Haarzakje

Vetcel

Talgklier

Zweetklier

Onderhuids bindweefsel

Lederhuid

Opperhuid

Zweetporie

Haar

Functies van de huid

1. Bescherming:

• Tegen uitdroging;
  
• Schadelijke stoffen; 
  
• Geweld;
• Bacteriën; 
  
• Straling

Melkzuur en vetzuur verlaagt de pH van de huid. De zuurgraad zorgt ervoor dat ziekmakende bacteriën zich niet kunnen vermeerderen. 

Niet-ziekmakende bacteriën beschermen tegen groei van ziekmakende bacteriën.

Melanine (pigment) beschermt de huid tegen uv-licht.