1.1B Het ontstaan van de landbouw

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

Huiswerk vorige les

samenvatting / mindmap van 1.1

Wat moet er zeker in?

H1 Jagers en boeren

1.2 Het ontstaan van de landbouw

Leerdoel

Aan het eind van deze les kun je herkennen en uitleggen op welke manier mensen op een gegeven moment van de landbouw gingen leven.

Klimaatverandering

• Rond 20.000 v. Chr

• De aarde wordt natter en warmer

• Nederland: moerassen en bossen

• Rond 12.000 v. Chr.: Delen van Afrika en Midden-Oosten: droger 

Vruchtbare Halvemaan

• Gebied waar de eerste landbouw ontstaat (9000 v. Chr.)
  

• Midden-Oosten

• 'De kraamkamer van de beschaving' ontstaan van steden en het schrift

• Sedentaire leefwijze: op één plaats wonen

Leg uit waarom de landbouw niet in de gebieden A en B in de kaart, die je net hebt gezien, ontstond.
(Klik op de afbeelding om deze groter te maken)

landbouw revolutie

• Revolutie betekent verandering
  

• Jager-verzamelaars worden boer

• De landbouwrevolutie duurde meer dan 1000 jaar: niet iedereen werd tegelijk boer

• akkerbouw en veeteelt

Grote en belangrijke verandering

99% van de geschiedenis van de mens, heeft de mens geleefd als jager-verzamelaars

Boeren in Europa

• Pas laat: het was niet nodig, er was voldoende voedsel te vinden.

• Eerste boeren in Nederland: Zuid-Limburg rond 5300 v. Chr.

• mensen verhuizen uit gebieden waar gebrek aan landbouwgrond is en komen hier terecht

Boeren in Nederland

• Zuid-Limburg: bandkeramiekers (tot 4400 v. Chr)

• Noord-Nederland: trechterbekercultuur (rond 3500 v. Chr.)

• Vanaf 3000 v. Chr. zijn er in Nederland geen jager-verzamelaars meer

Bandkeramiek

Trechterbekercultuur

Dood en begraven

• Graven worden steeds uitgebreider: grafheuvels en hunebedden

• Zowel begraven als cremeren: urnenvelden

• Doden kregen bezittingen mee: vermoedelijk geloven in leven na de dood

Bedenk nóg een reden waarom de hunebedden pas ná de landbouwrevolutie werden gemaakt.

Aan de slag met huiswerk

par 1.1 blz 17 - 18

Maak: opdr  1ab, 2, 4a, en 5