Biodiversiteit & invasieve exoten

• Biologie
• MBO
• Studiejaar 1-3

Even voorstellen

Jeff Samuels

ecoloog, hydrobioloog 

& 

biodiversiteitscoach

Verzorg excursies

Ik ben graag buiten en geef dan het liefst rondleidingen aan natuurliefhebbers...

Hydrobiologie

en... sta nog liever met mijn waadbroek in het water!

Entomologie

of... ben op zoek naar kevertjes en andere insecten

die ik dan determineer!

Wat kom ik doen?

Ik mag vandaag voor jullie een gastles verzorgen!

De gastles

 Biodiversiteit in water en invasieve exoten

Wat gaan we doen?

kennis opnemen: 

• wat is biodiversiteit?
• biodiversiteit en water
• waterexoten 

zelf doen & ervaren:

• waterdiertjes sorteren in groepen
• kreeften determineren
• vissen  determineren (?)

PRA

C

T

 I

C

UM

THEOR I

E

Wat is "BIODIVERSITEIT"
eigenlijk👀?

De aarde wordt ook wel de blauwe planeet genoemd. De blauwe kleur komt van het water dat het grootste deel van de aarde bedekt, zo'n 70 procent van het aardoppervlak bestaat uit water. (Ook de witte vlekken -de wolken-, is water, red.)

(bron: 15 jan. 2015 Aarde - De blauwe planeet - Schooltv)

biodiversiteit

• Bios = leven en diversiteit = verschillend:"verschillende levensvormen"

Het gaat dus om de verscheidenheid van het leven in al zijn vormen!

Al het leven op aarde is afhankelijk van water. Een groot deel (wij mensen inclusief) is afhankelijk van dat kleine beetje ZOETE WATER! Logisch geredeneerd zouden we er dus erg zuinig op moeten zijn! 

biodiversiteit

• rijkdom aan planten en dieren op aarde

Al het leven op aarde is afhankelijk van water. Een groot deel (wij mensen inclusief) is afhankelijk van dat kleine beetje ZOETE WATER! Logisch geredeneerd zouden we er dus erg zuinig op moeten zijn! 

biodiversiteit

• rijkdom aan planten en dieren op aarde
• of in een bepaalde regio/land zoals Nederland 

Al het leven op aarde is afhankelijk van water. Een groot deel (wij mensen inclusief) is afhankelijk van dat kleine beetje ZOETE WATER! Logisch geredeneerd zouden we er dus erg zuinig op moeten zijn! 

biodiversiteit

• rijkdom aan planten en dieren op aarde
  
• of in een bepaalde regio/land zoals Nederland
  
• of in een lokale biotoop als een poldersloot in Nederland
  

Al het leven op aarde is afhankelijk van water. Een groot deel (wij mensen inclusief) is afhankelijk van dat kleine beetje ZOETE WATER! Logisch geredeneerd zouden we er dus erg zuinig op moeten zijn! 

biodiversiteit

• rijkdom aan planten en dieren op aarde
• of in een bepaalde regio/land zoals Nederland
• of in een lokale biotoop als een poldersloot in Nederland
• rijkdom aan genetische variatie

Al het leven op aarde is afhankelijk van water. Een groot deel (wij mensen inclusief) is afhankelijk van dat kleine beetje ZOETE WATER! Logisch geredeneerd zouden we er dus erg zuinig op moeten zijn! 

Berggorilla Snowflake

(albino)

Berggorilla in biotoop

(wildkleur)

Genetische variatie

Hoe herken je een echte albino?
Een albino herken je aan:

1. het witte pigment
2. de rode ogen
3. het ontbreken van pigment melanine
4. de witte lichaamskleur

Witte tijger

Is géén albino omdat deze nog steeds pigment heeft in de:

• zwarte strepen
  
• blauwe ogen

Al het leven op aarde is afhankelijk van water. Een groot deel (wij mensen inclusief) is afhankelijk van dat kleine beetje ZOETE WATER! Logisch geredeneerd zouden we er dus erg zuinig op moeten zijn! 

biodiversiteit

• rijkdom aan planten en dieren op aarde
  
• of in een bepaalde regio/land zoals Nederland
  
• of in een lokale biotoop als een poldersloot in Nederland
  
• rijkdom aan genetische variatie
• rijkdom aan landschappen = ecosystemen (biotopen & habitats op land én in het water)

Al het leven op aarde is afhankelijk van water. Een groot deel (wij mensen inclusief) is afhankelijk van dat kleine beetje ZOETE WATER! Logisch geredeneerd zouden we er dus erg zuinig op moeten zijn! 

biodiversiteit

• rijkdom aan planten en dieren op aarde
  
• of in een bepaalde regio/land zoals Nederland
  
• of in een lokale biotoop als een poldersloot in Nederland
  
• rijkdom aan genetische variatie
• rijkdom aan landschappen = ecosystemen (biotopen & habitats op land én in het water)

Al het leven op aarde is afhankelijk van water. Een groot deel (wij mensen inclusief) is afhankelijk van dat kleine beetje ZOETE WATER! Logisch geredeneerd zouden we er dus erg zuinig op moeten zijn! 

Bij Biodiversiteit gaat het dus om de verscheidenheid van het leven in al zijn vormen in relatie tot de omgeving (landschap)!

Biodiversiteit in verschillende ecosystemen (landschappen met eigen biotopen & habitats)

wat is een biotoop eigenlijk👀?

Biotoop en habitat

• Bios = leven, topos = plaats ==> 'leefplek'
• Het is een 'uniform landschapstype' (biotisch + abiotisch) voor een organisme die daar kan 'schuilen (slapen), werken (eten) en opgroeien (voortplanten = leven)'.
• Voor het slapen, eten en voortplanten zijn vaak verschillende habitats nodig! 
• In een goed biotoop zijn al deze habitats aanwezig voor het dier of de plant!    

Landbiodiversiteit

Kan je 3 landbiotopen
noemen👀?

Voorbeelden van onderling sterk verschillende biotopen zijn:

• het hooggebergte, 

Voorbeelden van onderling sterk verschillende biotopen zijn:

• het hooggebergte, 
• het tropisch regenwoud, 

Voorbeelden van onderling sterk verschillende biotopen zijn:

• het hooggebergte, 
• het tropisch regenwoud, 
• savannes, 

Voorbeelden van onderling sterk verschillende biotopen zijn:

• het hooggebergte, 
• het tropisch regenwoud, 
• savannes, 
• woestijnen

Voorbeelden van onderling sterk verschillende biotopen zijn:

• het hooggebergte, 
• het tropisch regenwoud, 
• savannes, 
• woestijnen
• moerassen

Voorbeelden van onderling sterk verschillende biotopen zijn:

• het hooggebergte, 
• het tropisch regenwoud, 
• savannes, 
• woestijnen
• moerassen
• bossen, 

Voorbeelden van onderling sterk verschillende biotopen zijn:

• het hooggebergte, 
• het tropisch regenwoud, 
• savannes, 
• woestijnen
• moerassen
• bossen, 
  
• duinen en polders

Voorbeelden van onderling sterk verschillende biotopen zijn:

• het hooggebergte, 
• het tropisch regenwoud, 
• savannes, 
• woestijnen
• moerassen
• bossen, 
  
• duinen en polders

Verschillende bosbiotopen

Loofbos

Naaldbos

Verschillende bosbiotopen

Loofbos

Naaldbos

Habitat voor edelhert

Habitat voor eekhoorn

waterbiodiversiteit (watertypen)

Kan je
3 waterbiotopen
noemen👀?

Voorbeelden van verschillende waterbiotopen zijn:

• zeeën,

Voorbeelden van verschillende waterbiotopen zijn:

• zeeën,
• rivieren,

Voorbeelden van verschillende waterbiotopen zijn:

zeeën,

rivieren,

Voorbeelden van verschillende waterbiotopen zijn:

• zeeën,
  
• rivieren,
• beken

Voorbeelden van verschillende waterbiotopen zijn:

• zeeën,
  
• rivieren,
  
• beken,
• meren,

Voorbeelden van verschillende waterbiotopen zijn:

• zeeën,
• rivieren,
• beken,
• meren,
• poelen,

Voorbeelden van verschillende waterbiotopen zijn:

• zeeën,
• rivieren,
• beken,
• meren,
• poelen,

Voorbeelden van verschillende waterbiotopen zijn:

• zeeën,
• rivieren,
• beken,
• meren,
• poelen,

Voorbeelden van verschillende waterbiotopen zijn:

• zeeën,
• rivieren,
• beken,
• meren,
• poelen,
• vijvers,

Verschillende waterbiotopen

Stromend water

Stilstaand water

Sleep de de soort naar hun habitat 

Stromend water

Stilstaand water

Verschillende waterbiotopen

Stromend water

Stilstaand water

Habitat voor zalm en forel

Habitat voor amfibieën

Biodiversiteit slaat op de variatie in levende organismen die worden aangetroffen in een bepaald gebied. Dit gebied kan de Aarde zijn, een continent een land of zelfs je achtertuin. Het omvat alle dieren, planten en micro-organismen die samenwerken in een ecosysteem. Elk organisme speelt hun eigen specifieke rol daarin.

Het gaat dus om de verscheidenheid van het leven in al zijn vormen!

Als we de onze planeet aarde vanuit de ruimte bekijken dan zien we een dat onze planeet als enige in ons zonnestelsel er uit ziet als een ‘blauwe knikker’. We zijn er soms zelfs bijna trots op en noemen de aarde daarom ook wel de ‘Blauwe planeet’. Maar waarom is dat?

Waarom wordt de Aarde
ook wel de
Blauwe planeet
genoemd👀?

De aarde wordt ook wel de blauwe planeet genoemd. De blauwe kleur komt van het water dat het grootste deel van de aarde bedekt, zo'n 70 procent van het aardoppervlak bestaat uit water. (Ook de witte vlekken -de wolken-, is water, red.)

(bron: 15 jan. 2015 Aarde - De blauwe planeet - Schooltv)

Hoeveel % van het aardoppervlak bestaat uit water?

1. <30%
2. ca45%
3. ca70%
4. >90%

Het aardoppervlak beslaat ongeveer 510 miljoen km² en kan op verschillende manieren in halfronden of hemisferen worden ingedeeld. Ongeveer 365,5 miljoen km² van het aardoppervlak (71%) is met water bedekt tegen 144,5 miljoen km² (29%) land.

Aardoppervlak - Wikipedia

Hoeveel % van al het zoet water zit in rivieren, beken, sloten, meren, plassen en poelen samen?

1. < 1%
2. ca 30%
3. ca 70%
4. > 70%

Zoetwater

• ca 2,5% van al het water op aarde
• ca 68,9 % = IJs
• ca 30,8 % = Grondwater
• slechts ca 0,3 % is oppervlakte water! 

Al het leven op aarde is afhankelijk van water. Een groot deel (wij mensen inclusief) is afhankelijk van dat kleine beetje ZOETE WATER! Logisch geredeneerd zouden we er dus erg zuinig op moeten zijn! 

Welke kringlopen
kennen jullie👀?

Kringlopen

• Waterkringloop (H2O)
• Koolstofkringloop (CO2)
• Stikstofkringloop (N)
• Voedingstoffenkringloop

Kringlopen

• Waterkringloop (H2O)
• Koolstofkringloop (CO2)
• Stikstofkringloop (N)
• Voedingstoffenkringloop

Bedreigingen waterbiodiversiteit

Noem een bedreiging
voor de biodiversiteit
👀

De aarde wordt ook wel de blauwe planeet genoemd. De blauwe kleur komt van het water dat het grootste deel van de aarde bedekt, zo'n 70 procent van het aardoppervlak bestaat uit water. (Ook de witte vlekken -de wolken-, is water, red.)

(bron: 15 jan. 2015 Aarde - De blauwe planeet - Schooltv)

Bedreigingen voor de biodiversiteit?

• Vervuiling bodem
  
• Vervuiling water
• Vervuiling lucht
• Verdroging
• Bevolkingsgroei
• Consumptie & Reisgedrag
• Biotoopverlies
• Klimaatverandering
• Invasieve exoten 
  

Hoe erg is het uitsterven
van soorten👀?

De aarde wordt ook wel de blauwe planeet genoemd. De blauwe kleur komt van het water dat het grootste deel van de aarde bedekt, zo'n 70 procent van het aardoppervlak bestaat uit water. (Ook de witte vlekken -de wolken-, is water, red.)

(bron: 15 jan. 2015 Aarde - De blauwe planeet - Schooltv)

Hoe erg is het uitsterven van soorten?

1. Niet erg gebeurt altijd al
2. Heel erg als het snel op grote schaal gebeurt
3. Niet erg als het lokaal is
4. Niet erg als de mens ook uitsterft

Uitsterven

• Niet alles is er voor de mens!
• Elk dier en plantje heeft zijn plek en functie!
• planten en dieren zijn verbonden met elkaar én de aarde (land & water) via kringlopen!
• In een kringloop kan je geen schakel missen
• Een exoot kan een verdwenen schakel opvullen of een éxtra schakel zijn die en een bestaande schakel gaat vervangen!

Al het leven op aarde is afhankelijk van water. Een groot deel (wij mensen inclusief) is afhankelijk van dat kleine beetje ZOETE WATER! Logisch geredeneerd zouden we er dus erg zuinig op moeten zijn! 

mag je vissen op kreeften?

Leuk plaatje

Al het leven op aarde is afhankelijk van water. Een groot deel (wij mensen inclusief) is afhankelijk van dat kleine beetje ZOETE WATER! Logisch geredeneerd zouden we er dus erg zuinig op moeten zijn!