3.7 grammatica

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo g
• Leerjaar 1

Grammatica 3.7 1KGT

Fijn dat je er bent!

3.7 Grammatica

                                                    "Taalvoutje"

Doel:

In deze paragraaf leer ik:

Ik kan het werkwoordelijk gezegde vinden.

Ik kan het onderwerp vinden.

Ik kan het lijdend voorwerp vinden.

Persoonsvorm

- als je de zin vragend maakt, komt de persoonsvorm vooraan

- de persoonsvorm is altijd maar 1 werkwoord

- als je de zin in een andere tijd zet, verandert de persoonsvorm     van klank

Wat is de persoonsvorm in de volgende zin?
Morgen ga ik naar een nieuwe school.

1. morgen
2. ga
3. ik
4. school

Wat is de persoonsvorm in deze zin?
Wanneer ga je die toets inhalen?

1. wanneer
2. ga
3. je
4. inhalen

Werkwoordelijk gezegde

Het werkwoordelijk gezegde = alle ww in de zin.                            (Dus de persoonsvorm en de andere werkwoorden)

Jantje heeft een fiets gestolen. 

wg: heeft gestolen

nog een paar voorbeelden

Ik bel mijn vriendin op. (opbellen) 

Morgen neem ik een medicijn in.(innemen)

Teken dat figuur maar even na.(natekenen) 

Dat glas spoel je eerst even om voordat je het gebruikt.(omspoelen)

Vanavond zet ik de televisie aan.(aanzetten) 

 

De dikgedrukte woorden zijn splitsbare werkwoorden

Een splitsbaar werkwoord

Een splitsbaar werkwoord is een werkwoord dat je kunt delen

Jantje slaapt tot twaalf uur uit 

werkwoord: uitslapen

pv: slaapt uit

Infinitief

Het hele werkwoord noem je ook wel 'infinitief'.

Je vindt de infinitief door 'wij' voor het werkwoord te zetten. 

wij lopen 

wij fietsen 

Samengevat: 

Een werkwoord kan splitsbaar zijn (bv. opstaan, uitslapen)

Een heel werkwoord heet ook infinitief. 

Deze vind je door 'wij' ervoor te zetten. 

Jantje loopt.

wij lopen 

Wat is hier het werkwoordelijk gezegde?

De politiemannen grijpen in.

De politiemannen hebben ingegrepen.

Mijn ouders nemen de film op.

Mijn ouders hebben de film opgenomen.

De kinderen stappen de bus in.                                                                                                De kinderen zijn de bus ingestapt.

Mijn zus leest een boek voor.

Mijn zus heeft een boek voorgelezen.

Aan het werk

De politiemannen grijpen in.

De politiemannen hebben ingegrepen.

Mijn ouders nemen de film op.

Mijn ouders hebben de film opgenomen.

De kinderen stappen de bus in. 

 De kinderen zijn de bus ingestapt.

Mijn zus leest een boek voor.

Mijn zus heeft een boek voorgelezen.

Het onderwerp

Het onderwerp van de zin vind je door de volgende vraag te stellen: 

wie-wat + pv

Bij: 'Jantje loopt op straat' vraag je dus:  

Wie loopt? Jantje

of

Je verandert het aantal: Het meisje fietst naar school

De meisjes fietsen naar school.

Wat is in deze zin het onderwerp?
De lange jongen kuste het kleine meisje.

1. kuste
2. de lange jongen
3. het kleine meisje
4. weet ik niet

Wat is in deze zin het onderwerp?
Gisteren heeft mijn hond mijn huiswerk opgegeten.

1. gisteren
2. heeft
3. mijn hond
4. mijn huiswerk

Lijdend voorwerp

Wie/wat + pv + O

Jantje heeft Pietje geslagen.

pv: heeft.     Jantje HAD Pietje geslagen. 

wg: heeft geslagen

O: Jantje.      Wie heeft geslagen?

LV: Pietje.      Wat of wie heeft Jantje geslagen?

Jantje geeft bloemen aan zijn moeder.
wat is de pv, het wwg, het ond, het lv?

De conducteur knipt de kaartjes.
wat is de pv, het wwg, het ond, het lv?

De jongen aaide het hondje.
wat is de pv, het wwg, het ond, het lv?

Maak de test jezelf online. 

Hoofdstuk 3, grammatica 3.7