Les 2: Herhaling, tautologie en pleonasme

• Levensbeschouwing
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 2

Welk stijlfiguur wordt hier gebruikt?
Overgrootvader is na een kort ziekbed heengegaan.

1. Overdrijving
2. Hyperbool
3. Eufemisme
4. Understatement

Welk stijlfiguur wordt hier gebruikt?
Mijn hoofd knalt uit elkaar van de pijn.

1. Overdrijving
2. Hyperbool
3. Understatement
4. Eufemisme

Welk stijlfiguur wordt hier gebruikt?
De miljardair deed minnetjes over zijn nederig stulpje.

1. Overdrijving
2. Hyperbool
3. Understatement
4. Eufemisme

In welke zin staat een hyperbool?

1. Peter wordt gek van de jeuk.
2. Peter moet een kleine boodschap.
3. Toen Peter klaar was met het overschrijven van de Bijbel, zei hij: "Ach, een kleine moeite."
4. Peter heeft erge honger.

In welke zin staat een eufemisme?

1. Peter wordt gek van de jeuk.
2. Peter moet een kleine boodschap.
3. Toen Peter klaar was met het overschrijven van de Bijbel, zei hij: "Ach, een kleine moeite."
4. Peter sterft van de honger.

In welke zin staat een understatement?

1. Peter wordt gek van de jeuk.
2. Peter moet een kleine boodschap.
3. Toen Peter klaar was met het overschrijven van de Bijbel, zei hij: "Ach, een kleine moeite."
4. Peter sterft van de honger.

Opdracht

• Schrijf voor jezelf in je eigen woorden op wat de volgende stijlfiguren zijn:

• Uit de vorige les

Hyperbool, understatement en eufemisme

• Uit deze les

Herhaling, tautologie, pleonasme

Deze les behandelen we..

Herhaling

Tautologie

Pleonasme

Herhaling

• Er zijn verschillende stijlfiguren die te maken hebben met herhaling
• Soms worden woorden letterlijk herhaald, soms hele zinnen, maar er worden ook synoniemen gebruikt.
• Drie herhalingen behandelen we: letterlijke herhaling, pleonasme en tautologie.
  

Herhaling (repetitio)

• Je gebruikt twee keer hetzelfde woord
• Voorbeeld:

} Geld, geld is het enige wat hem bezig houdt.

} Ja, ja, je kunt me nog meer vertellen.

} Nooit, nooit ga ik daar nog eens naar toe!

} Waar, o waar heb ik dat nu opgeslagen?

Tautologie en pleonasme

Kortom:

•  Tautologie en pleonasme zijn beide vormen van herhaling.
•  Het verschil zit hem in het volgende:

} Een tautologie is een herhaling van het woord

} Een pleonasme herhaalt alleen een eigenschap van het woord

• Vaak zijn het stijlfouten, maar ze kunnen ook bewust gebruikt worden om iets kracht bij te zetten.
  

Tautologie

• Je zegt twee keer hetzelfde met verschillende woorden
• De woorden betekenen ongeveer hetzelfde en behoren tot dezelfde woordsoort.
• Voorbeeld:

} Dat weet hij wis en waarachtig wel

} Zij kenden daar heg nog steg.

} Hij werd met veel pracht en praal begraven

} Het hoeft niet alleen maar kommer en kwel te zijn, misschien ontstaan er ook gezellige momenten.

} Eenzaam en verlaten.

} Enkel en alleen.

} Gratis en voor niets.

Pleonasme

• Je zegt twee keer ongeveer hetzelfde met verschillende woorden 
• De woorden behoren tot verschillende woordsoorten.
• Je gebruikt het om een eigenschap van iets te benadrukken.
• Voorbeelden:

} In deze witte sneeuw ziet alles er prachtig uit.

} De grijze mist maakt de straat nog troostelozer.

} Het eerste begin is het moeilijkst.

} De gele zonnebloemen maken de kamer veel gezelliger.

} De koe eet van het groene gras.

} Door de hete zon ben ik verbrand.

Aan het werk...

•  Ga naar de volgende website:

} http://www.cambiumned.nl/oefenen/stijl/

} Maak oefening 1, 2 en 3 van 'herhaling, tautologie en pleonasme'.

} Vergeet niet om aantekeningen te maken en evt. voorbeeldzinnen op te schrijven!

• Klaar? Oefen op dezelfde website, hyperbool, eufemisme en understatement.

www.cambiumned.nl