Deelcontext 2 Kritieke momenten (1955 - 1963)

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Hoofdvraag

Waardoor liep de koude oorlog op kritieke momenten niet uit op een directe militaire confrontatie tussen beide grootmachten, 1955 - 1963?

Kenmerkende aspecten

• 37 De rol van moderne propaganda- en  communicatiemiddelen en vormen van massaorganisatie
• 38 Het in de parktijk brengen van de totalitaire ideologieen communisme, fascisme / nationaalsocialisme
• 45 De verdeling van de wereld in twee ideologische blokken in de greep van een wapenwedloop en de daaruit voorvloeiende dreiging van een atoomoorlog.

Jaartallen die je moet kennen

1953: Josef Stalin overlijdt, zijn opvolger is Nikita Chroetsjov.
Gevolg: periode van dooi in de Koude Oorlog.
1955: De BRD wordt lid van de NAVO.
Reactie SU: Oprichting van het Warschaupact. Lidmaatschap DDR.

1956: De Hongaarse opstand
1961: De bouw van de Berlijnse Muur
1962 - 1963: De Cubacrisis


 

Hoofdrolspelers uit deze periode

"Ontdooiing"

1955: Oost - Westverhouding lijkt zich te stabiliseren in Europa en zorgt voor ontspanning

oorzaak:
BRD lidmaatschap NAVO
DDR lidmaatschap Warschaupact
gevolg:
militair evenwicht

" Ontdooiing"

1956 Nikita Chroetsjov kondigt vreedzame co-existentie aan: Kapitalistische Westen en Communistische Oosten kunnen vreedzaam naast elkaar bestaan. 

De ' strijd' gaat op het gebied van economie, sport, ruimtevaart en productiecijfers wel door.

Boedapest 23 oktober 1956

 Honderdduizenden burgers nemen in Boedapest deel aan een door de studenten en arbeiders uitgelokte betoging voor nationale onafhankelijkheid en democratie. 
Standbeeld van Stalin werd neergehaald.

oorzaak: de vreedzame co-exsitentie en destalinisatie politiek geeft de Hongaren het idee zich los te kunnen maken van de SU

oorzaak: Veel Hongaren zijn ontevreden met de Stalinistische regeermethoden van Gerö en het kopiëren van de sovjeteconomie

Boedapest

Demonstranten eisten meer vrijheid en het vertrek van Russische troepen uit Hongarije.
Nagy wordt aangesteld als 1e minister, Gerö blijft partijleider.
Druk op de regering neemt toe.
Sovjetregering grijpt in, omdat het Warschaupact intact moet blijven. Opstandelingen worden met geweld onderdrukt.
Hongarije ligt in de invloedssfeer van de SU

Boedapest en Amsterdam

In Amsterdam werd evenals in andere westerse steden geprotesteerd. Felix Meritis werd bestormd, waar het bestuur van het CPN zetelde.

De Berlijnse muur

13 augustus 1961 Oost - Duistland werd afgesloten met prikkeldraad. Het westen greep niet in, 3 dagen later werd de muur gebouwd. 

Bouw van de muur idee van Ulbricht, hij wilde verhinderen dat er nog langer mensen uit de DDR overliepen naar West-Berlijn. 

De Berlijnse muur

De bouw van de muur werd in het westen ontvangen als een daad van agressie, maar zorgde tegelijkertijd voor ontspanning. 

De Cubacrisis 1962, 

wat ging er aan vooraf?

1959 Fidel Castro had de macht overgenomen van de corrupte door Amerikanen gesteunde Batista. Fidel, zijn broer Ramon en Che Guevara waren overtuigde maxisten 

https://www.youtube.com/watch?v=X7QuS5aYcAM

De cubacrisis

Fidel wil  Cuba uit de armoede tillen en de economische afhankelijkheid van Amerika beperken. 

Eerste hervorming uitgeroepen. 

Amerika greep in.

De Cubacrisis

De kloof tussen Cuba en de VS werd steeds groter 

Chroetsjov toonde steeds meer belangstelling voor Cuba. 

1961 VS verbrak de diplomatieke betrekkingen met Cuba. 

De Cubacrisis

1962 Met spionage vliegtuigen ontdekt  VS dat de SU op Cuba bezig was met lanceerbasis voor raketten aan te leggen. 

Kennedy grijpt in:  invasie in de Varkensbaai mislukt.

Kenndey reageerde eerst als een havik, later als duif. 

VS stelt blokkade in, Chroetsjov eervolle aftocht.

Waardoor loopt de Koude Oorlog op kritieke momenten niet uit op een directe militaire confrontatie tussen beide grootmachten, 1955 - 1963?

De twee grootmachten, de VS en de SU, zijn bevreesd voor een Derde wereldoorlog. Tussen de twee militaire bondgenootschappen waar zij leiding aangeven ( NAVO  / Warschaupact ) bestaat een militair machtsevenwicht, waardoor beiden op kritieke momenten in de KOude Oorlog niet uit zijn op een directe militaire confrontatie en een mogelijke atoomoorlog.