10.2 de Koude Oorlog

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

10.2 De Koude Oorlog (1945 - 1991)

Hoe de wereld in twee ideologische blokken werd verdeeld die elkaar dwars wilden zitten.

Kapitalisme versus Communisme

Wat hield de Koude Oorlog in, denk je? Leg zoveel mogelijk uit!

Leerdoelen

Hoe begon de Koude Oorlog?

Hoe werd de Koude Oorlog een wereldwijd conflict?

Welke periodes van spanning en ontspanning waren er?

Hoe eindigde de Koude Oorlog?

Dit was Ronald Reagan, één van de presidenten van de VS tijdens de Koude Oorlog.

Belangrijke begrippen

Koude Oorlog: vijandschap tussen de Sovjet-Unie en de VS en hun bondgenoten (1945-1989)

Ijzeren gordijn: gesloten grens tussen het communistische en niet-communistische deel van Europa.

Containment: (indamming) Amerikaanse politiek tegen het communisme.

Marshallhulp: Amerikaanse financiële en economische hulp aan West- en Zuid-Europa (vanaf 1947).

NAVO: westers militair bondgenootschap.

Warschaupact: militair bondgenootschap van het Oostblok.

Dominotheorie: blok van communistische Europese landen onder leiding van de Sovjet-Unie.

Vreedzame coëxistentie: in vrede naast elkaar bestaan.

Vanaf 1963 t/m 1974 wordt er in Zuid-Vietnam een 'proxy-oorlog' gevoerd vanuit de Verenigde Staten tegen het communistische Noord-Vietnam, dat het kapitalistische zuiden aanviel.

Hoe begon de Koude Oorlog en werd het een wereldwijd conflict?

Hoe werd de Koude Oorlog een werldwijd conflict?

1. De grote machten Duitsland en Japan waren verslagen, waardoor de Sovjet-Unie en de Verenigde Staten hun invloedssferen konden uitbreiden.

______________________________________________

2.  De Amerikanen en het Westen hadden een containmentpolitiek, waarbij ze de invloed van het Communisme wilden inperken. Met Marshallhulp wilde de VS de Europese landen helpen om zich te verweren tegen het Oostblok vanaf 1948. Het Oostblok verenigde zich in het Warschaupact: Sovjet-Unie en de Oost-Europese 'satellietstaten'.

Het Ijzeren Gordijn was de 'harde grens' tussen het communistische en niet-communistische gedeelte van Europa.

______________________________________________

Dit is een kaart van Europa ten tijde van de Koude Oorlog

Hoe begon de Koude Oorlog en werd het een wereldwijd conflict?

Welke periodes van spanning en ontspanning waren er?

Periodes van spanning

Vanaf 1948 t/m 1962 was er spanning tussen de Sovjet-Unie en het Westen. Stalin dreigde met kernwapens, net zoals zijn opvolger Chroestjov. Hij dreigde zelfs dat Berlijn overgegeven moest worden aan Oost-Duitsland, maar dit kon hij later niet waarmaken.

Vanaf 1975 was er weer hoge spanning toen er middellangeafstandsraketten werden geplaatst in communistische staten en kapitalistische landen. Ze bedreigden elkaar.

Periode van ontspanning (detente)

Chroestjov riep al om vreedame coëxistentie, maar dit kwam pas vanaf 1970 tot 1975 toen ze besloten de kernvoorraad niet uit te breiden. Zo was er meer rust tussen de twee ideologische blokken in de wereld.

Dit is hoe de hele wereld was ingedeeld in de NAVO en het Oostblok.

Welke periodes van spanning en ontspanning waren er?

Hoe eindigde de Koude Oorlog in 1990?

Twee redenen

1. In de Sovjet-Unie was er veel onvrede en armoede - Gorbatsjov probeerde hervormingen ( Glasnost/Perestrojka) door te voeren in 1985: meer openheid - meer vrijheid voor de handelsmarkt. Er was toen meer vrijheids van meningsuiting in de SU en bedrijven kregen meer economische vrijheden.

Het gevolg was dat er  in meer communistische landen revoluties plaatsvonden die de communistische regering afzetten.

____________________________________________________

2. In 1990 werd de Sovjet-Unie opgeheven door verkiezingen - na het wegvallen van Polen, Hongarije en Roemenië had de Sovjet-Unie geen aanhang meer. Het grote communistische Rusland hield op met bestaan.

In 1989 viel de Berlijnse muur - mensen uit Oost-Duitsland konden nu naar West-Duitsland. De communistische invloedssfeer brokkelde af.

Leg uit hoe de Sovjet-Unie en het Warschaupact eindigde en wat Gorbatsjov ermee te maken had.

Stel je voor dat je onderzoek naar Westerse propaganda tijdens de Koude Oorlog.
Leg uit waarom...
- deze bron bruikbaar is voor dit onderzoek, en...
- waarom deze poster niet past bij het begrip 'vreedzame coëxistentie'.