8.3 Ken je rechten

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

8.3 Ken je rechten

Leerdoelen:

Je kunt uitleggen wat een arbeidsovereenkomst is en wat erin staat

Je kunt het doel van de arbowet uitleggen 

Je kunt de begrippen minimumloon, nettoloon en brutoloon uitleggen

Wat bepaalt je maatschappelijke positie?

Wat bepaalt je maatschappelijke positie?

• Je inkomen: veel geld = veel aanzien
• Je status/aanzien:  profvoetballers, artsen, muzikanten
• Je talent: als je iets goed kunt kijken mensen tegen je op
• Je kennis en vaardigheden: kok meer aanzien dan leerling
• Hoeveel macht of verantwoordelijkheid je hebt: eigen baas     dan kun je mensen ontslaan, politicus veel macht in een land

Hoog

Laag

Arts

Piloot

Schoonmaker

Rechter

Burgemeester

Advocaat

Leraar

Café eigenaar

Automonteur

Profvoetballer

Boer

Kapper

Politieagent

Militair

Tandarts

Wat is sociale mobiliteit?

1. Vermogen om jezelf door het land te verplaatsen
2. Vermogen om te stijgen of dalen op de sociale ladder
3. Al het verkeer van mensen in Nederland
4. Het aantal interacties van iemand op een dag

Welk onderdeel heeft GEEN invloed op de je plek op de sociale ladder?

1. opleiding
2. je vervoersmiddel
3. werk
4. ervaring

Contracten

Arbeidsovereenkomst: Afspraken tussen werkgever en werknemer.

Afspraken staan in het CAO: Collectieve arbeidsovereenkomst.

Rechten en plichten

Twee soorten arbeidsovereenkomsten:

• de vaste arbeidsovereenkomst (zonder einddatum);
  
  
  
• de tijdelijke arbeidsovereenkomst (met einddatum).
  

Flexwerkers hebben een tijdelijke arbeidsovereenkomst.

Arbeidsovereenkomst

CAO = Collectieve ArbeidsOvereenkomst

Individuele  arbeidsovereenkomst

Bedrijfstak

1 Werknemer

Wat staat er in een arbeidsovereenkomst?:

De afspraken die je maakt tussen werkgever en werknemer:

- Je functie

- Je werktijden

- De lengte van het contract 

- Je loon

- Het aantal vakantiedagen

- Je proeftijd

CAO

CAO = collectieve arbeidsovereenkomst.

• Afspraken tussen werknemers (vakbonden) en werkgevers over werk, veiligheid, loon, etc.
• Verschillende belangen

Brutoloon en nettoloon

Brutoloon: Loon die op je arbeidscontract staat, krijg je niet op je bankrekening. 

Nettoloon: Loon die je overhoudt na het aftrekken van loonbelasting en sociale premies. 

Verschil tussen wit en zwart werk

- Bij wit werk ben je verzekerd voor ongevallen en ziekte, bij zwart werk niet

- Bij wit werk betaal je premie en bij zwart werk niet

Wit werk- zwart werk

Zwart werk mag niet

- je betaalt geen belasting en premie

- Je bent niet verzekerd

- je krijgt niet doorbetaald als je ziek bent

- je hebt geen rechten.

nos.nl

Recht op werk

Werken is een recht daarom moet de overheid voor genoeg banen zorgen.

Als het niet lukt om een baan te vinden heb je recht op een uitkering. 

'Je moet wel blijven solliciteren dit noem je sollicitatieplicht.

Drie onderdelen Arbowet

• Arbowet bestaat uit drie onderdelen: 

1. Veiligheid
2. Gezondheid
3. Welzijn

Werk je veilig en gezond?

• Belangrijk om op een gezonde en veilige plek te werken.
• In Nederland hebben wij de Arbowet
• Werkgevers moeten zich aan de Arbowet houden.

Arbowet: Arbeidsomstandighedenwet, hoe werkgevers voor gezonde en veilige werkplekken moeten zorgen. 

PO = CV maken

Vormgeving:

- creativiteit

- netheid

Inhoud

- Persoonlijke info

- Werkervaring (bijbaantjes?)

- Professionele foto

- Vaardigheden en talenten

- Interesses 

- Voorkom spelfouten 

De arbowet is

1. Hierin staat wie, in Nederland, er allemaal mag werken.
2. Hierin staat wie elke job mag uitvoeren.
3. Hierin staat hoe werkgevers moeten zorgen voor gezonde en veilige werkplekken.
4. Hierin staat hoe werknemers zich moeten gedragen op de werkvloer.

Welke uitspraak over het minimumloon is juist? Het minimumloon is:

1. het laagste loon in een bedrijf
2. het loon dat je minimaal moet ontvangen als je werkt
3. het loon na belastingen en premies
4. een ander woord voor de bijstand

Je hebt sollicitatieplicht als je een uitkering krijgt

1. Waar
2. Niet waar

In een CAO staan

1. Werkafspraken voor werknemers in een hele bedrijfstak
2. Werkafspraken voor werknemers in een bedrijf
3. Werkafspraken voor vrijwilligerswerk
4. Wetten met betrekking tot arbeid

Het verschil tussen zwart- en wit werk is...

1. Zwart werk is crimineel, wit werk is legaal
2. Bij zwart werk krijg je altijd meer betaald dan bij wit werk
3. Bij zwart werk betaal je geen belastingen en premies, bij wit werk wel
4. Bij zwart werk betaal je belastingen en premies, bij wit werk niet