5.3 Beenverbindingen

• Biologie
• Voortgezet speciaal onderwijs
• Leerroute 1

5.3 Beenverbindingen

Thema 5 Stevigheid en beweging

Wat weten we al?

Waar liggen de cellen van kraakbeenweefsel?

1. Tussen de botten
2. In de tussencelstof
3. In groepjes rond de botten
4. Buiten de tussencelstof

Waarvoor dienen de kanaaltjes in beenweefsel

1. Afvoeren van afvalstoffen
2. Vervoeren van uitlopers
3. Om kringen te maken in het bot
4. Verbindingen maken

Waarvoor dienen kalkzouten?

1. Beenweefsel buigzaam maken
2. Breekbaar maken van het bot
3. Vervoeren mineralen in het lichaam
4. Maken het beenweefsel hard

Waarom breken ouderen sneller hun botten dan jonge kinderen?

1. Ze hebben minder lijmstof in hun botten
2. Ze hebben meer lijmstof in hun botten
3. De kalkzouten lossen op uit het lichaam
4. Beenweefsel wordt vervangen door kraakbeenweefsel

Begrippen 5.2

• Beenweefsel
• Kalkzouten
• Kraakbeenweefsel
• Lijmstof

Leerdoelen 5.3

• Je kunt vier beenverbindingen onderscheiden.
• Je kunt delen van een gewricht noemen met hun functies.
• Je kunt de bouw en werking van drie typen gewrichten onderscheiden.

Beenverbindingen

Er zijn vier manieren waarop botten met elkaar verbonden kunnen zijn.

• Vergroeid
• Naad
• Kraakbeen
• Gewrichten

Onbeweeglijke verbindingen

• Het heiligbeen bestaat uit een aantal wervels die met elkaar vergroeid zijn. Deze wervels kunnen niet bewegen. Het staartbeen bestaat ook uit vergroeide wervels.
  
• De schedelbeenderen zijn door een naad met elkaar verbonden. Ook tussen deze botten is geen beweging mogelijk.

Wat voor beweging is mogelijk tussen de wervels van het heiligbeen?

1. Geen beweging mogelijk
2. Buigen
3. Uitrekken
4. Draaien

Wat voor beweging is mogelijk tussen de schedelbeenderen?

1. Op-en-neer beweging
2. Geen beweging mogelijk
3. Zijwaartse beweging
4. Rotatie

Beweeglijke verbindingen

• De ribben en het borstbeen zijn door kraakbeen met elkaar verbonden. Hierdoor is er een beetje beweging mogelijk tussen de botten. Dit is nodig als je ademhaalt.
• De ribben en de wervels zijn door gewrichten met elkaar verbonden. Er is veel beweging mogelijk tussen de botten.

Hoe zijn de ribben en de wervels met elkaar verbonden?

1. Door gewrichten
2. Door bloedvaten
3. Door pezen
4. Door zenuwen

Hoe zijn de ribben en het borstbeen met elkaar verbonden?

1. Door kraakbeen
2. Door pezen
3. Door spieren
4. Door ligamenten

Bouw van een gewricht 1/2

• Een gewricht verbindt twee botten met elkaar. 
• Het ene bot heeft een gewrichtskogel en het andere een gewrichtskom.
• De gewrichtskogel kan bewegen in de gewrichtskom. 
• Beide zijn bedekt met een kraakbeenlaagje. 
• Daardoor kunnen de botten soepel bewegen en is er minder slijtage

Bouw van een gewricht 2/2

• Een gewricht zit meteen gewrichtskapsel aan elkaar vast. Dit houdt de botten op hun plaats.
• De binnenkant van het gewrichtskapsel geeft gewrichtssmeer af. Dat is een stroperige vloeistof waardoor de botten soepel bewegen.
• Om veel gewrichten zitten stevige kapselbanden. Deze lopen op verschillende manieren kruislings over het gewrichtskapsel. 
• De botten blijven zo nog beter op hun plaats zitten.

Wat geeft de binnenkant van het gewrichtskapsel af?

1. Lymfe
2. Bloed
3. Urine
4. Gewrichtssmeer

Wat zit meteen aan het gewricht vast?

1. Pezen
2. Spieren
3. Ligamenten
4. Gewrichtskapsel

Wat bedekt de gewrichtskogel en de gewrichtskom?

1. Spieren
2. Bloedvaten
3. Kraakbeenlaagje
4. Zenuwen

Typen gewrichten

Er zijn 3 typen gewrichten:

• Kogelgewricht: de gewrichtskogel van het ene bot draait in de gewrichtskom van het andere.
• Rolgewricht: de botten draaien om de lengteas om elkaar heen voor een draaiende beweging.
• Scharniergewricht: het ene bot beweegt als een scharnier ten opzichte van het andere bot.

Wat gebeurt er bij een kogelgewricht?

1. Het ene bot beweegt als een scharnier ten opzichte van het andere bot.
2. De botten draaien om de lengteas om elkaar heen.
3. De botten schuiven heen en weer.
4. De gewrichtskogel van het ene bot draait in de gewrichtskom van het andere.

Hoe bewegen de botten bij een rolgewricht?

1. De botten draaien om de lengteas om elkaar heen.
2. Het ene bot beweegt als een scharnier ten opzichte van het andere bot.
3. De gewrichtskogel van het ene bot draait in de gewrichtskom van het andere.
4. De botten schuiven heen en weer.

Ik kan nu

• Je kunt vier beenverbindingen onderscheiden.
• Je kunt delen van een gewricht noemen met hun functies.
• Je kunt de bouw en werking van drie typen gewrichten onderscheiden.

Begrippen 5.3

• Gewricht
• Gewrichtskapsel
• Gewrichtskogel
• Gewrichtskom
• Gewrichtssmeer
• Kapselbanden
• Kogelgewricht
• (verbinding met) Kraakbeen
• Naad

Aan het werk!

Maken opdrachten 5.3 : 1 t/m 7

Klaar?

Laten checken bij docent, bij goedkeuring nakijken.

Klaar?  Werk laten zien aan docent.

Veel fout? -> Maken test jezelf 5.3

Veel goed? -> Maken 8+ online extra  5.3