KA28 - Voortbestaan van het ancien régime met pogingen om het vorstelijk bestuur op eigentijdse verlichte wijze vorm te geven.

Thema 2 - De strijd om de macht
KA28 - Voortbestaan van het ancien régime met pogingen om het vorstelijk bestuur op eigentijdse verlichte wijze vorm te geven.
Tijd van pruiken en revoluties 1700-1800
1 / 18
volgende
Slide 1: Tekstslide
GeschiedenisMiddelbare schoolhavoLeerjaar 4

In deze les zitten 18 slides, met interactieve quizzen en tekstslides.

time-iconLesduur is: 30 min

Onderdelen in deze les

Thema 2 - De strijd om de macht
KA28 - Voortbestaan van het ancien régime met pogingen om het vorstelijk bestuur op eigentijdse verlichte wijze vorm te geven.
Tijd van pruiken en revoluties 1700-1800

Slide 1 - Tekstslide

tijdvak 3: tijd van monniken en ridders (500-1000) / vroege Middeleeuwen

11. de vrijwel volledige vervanging in West-Europa van de agrarisch-urbane cultuur door een
zelfvoorzienende agrarische cultuur, georganiseerd via hofstelsel en horigheid
12. het ontstaan van feodale verhoudingen in het bestuur. 
tijdvak 4: tijd van steden en staten (1000-1500) / hoge en late Middeleeuwen

13. de opkomst van handel en ambacht die de basis legde voor het herleven van een agrarisch-urbane
samenleving;
14. de opkomst van de stedelijke burgerij en de toenemende zelfstandigheid van steden;
15. het conflict in de christelijke wereld over de vraag of de wereldlijke dan wel de geestelijke macht het
primaat behoorde te hebben;
16. de expansie van de christelijke wereld naar buiten toe, onder andere in de vorm van de kruistochten;
17. het begin van staatsvorming en centralisatie. 
KA28 - Voortbestaan van het ancien régime met pogingen om het vorstelijk bestuur op eigentijdse verlichte wijze vorm te geven.

Slide 2 - Tekstslide

tijdvak 6: tijd van regenten en vorsten (1600-1700) / Gouden Eeuw / 17e eeuw

23. het streven van vorsten naar absolute macht; 

tijdvak 7: tijd van pruiken en revoluties (1700-1800) / eeuw van de Verlichting/ 18e eeuw

27. rationeel optimisme en ‘verlicht denken’ dat werd toegepast op alle terreinen van de samenleving:
godsdienst, politiek, economie en sociale verhoudingen;
28. voortbestaan van het ancien régime met pogingen om het vorstelijk bestuur op eigentijdse verlichte
wijze vorm te geven (verlicht absolutisme);
30. de democratische revoluties in westerse landen met als gevolg discussies over grondwetten,
grondrechten en staatsburgerschap. 
KA28 - Voortbestaan van het ancien régime met pogingen om het vorstelijk bestuur op eigentijdse verlichte wijze vorm te geven.

Slide 3 - Tekstslide

Tijd van pruiken en revoluties, 1700 - 1800
Terugblik
Geef aan welke twee uitgangspunten van de verlichting in deze tekst terugkomen.


KA28 - Voortbestaan van het ancien régime met pogingen om het vorstelijk bestuur op eigentijdse verlichte wijze vorm te geven.

Slide 4 - Tekstslide

Tijd van pruiken en revoluties, 1700 - 1800
Terugblik
1. Rationeel optimisme: Mensen kunnen van hun gezonde
verstand gebruikmaken als men hun dat leert, ook al
kunnen ze dat nog niet. Kant zegt namelijk dat de mens wel
genoeg verstand heeft, maar dat hij nooit geleerd heeft dat
te gebruiken. Het volk kan zichzelf dus wel verlichten.

2. Vrijheid: Om rationeel te kunnen nadenken is vrijheid
nodig, want, zoals Kant zegt, zijn er allerlei instanties die
mensen dwingen iets te doen zonder na te denken. Daarna
zegt hij ook dat mensen pas verlicht kunnen worden als men
hun maar voldoende vrijheid geeft.
KA28 - Voortbestaan van het ancien régime met pogingen om het vorstelijk bestuur op eigentijdse verlichte wijze vorm te geven.

Slide 5 - Tekstslide

Tijd van pruiken en revoluties, 1700 - 1800
Op zoek naar een nieuw evenwicht
In de tweede helft van de 18e eeuw waren vorsten in heel Europa in de ban van de verlichte filosofen.

Absoluut vorsten geïnteresseerd in de ideeën van deze denkers. 

Interesse betekende niet dat ze de ideeën ook overnamen - slecht voor de machtspostitie!

Wel probeerden ze bepaalde ideeën toe te passen die hun positie niet aantastte.
KA28 - Voortbestaan van het ancien régime met pogingen om het vorstelijk bestuur op eigentijdse verlichte wijze vorm te geven.
De verlichtingsfilosoof Voltaire hield briefcontact met verschillende verlichte vorsten

Slide 6 - Tekstslide

Tijd van pruiken en revoluties, 1700 - 1800
Verlicht absolutisme
Naast zoektocht naar beste bestuur werd er ook gezocht naar een nieuwe balans tussen vorst en onderdanen.

  • Droit divin - achterhaald idee
  • In diverse Europese landen meer godsdienstvrijheid
  • Meer aandacht welzijn bevolking

Maar macht vorst moest absoluut blijven

Voor het volk, niet door het volk!

Bij het verlicht absolutisme ziet de vorst zichzelf nog altijd als enige aangewezen persoon om volk te leiden.
KA28 - Voortbestaan van het ancien régime met pogingen om het vorstelijk bestuur op eigentijdse verlichte wijze vorm te geven.

Slide 7 - Tekstslide

Tijd van pruiken en revoluties, 1700 - 1800
Hervormingsgezinde alleenheerser
Catharina de Grote (Rusland)

Onderhield briefwisseling met diverse verlichte filosofen.

Streefde ernaar Rusland op culturele kaart te zetten:
  • stimuleerde het boekdrukken en kocht veel kunst.

Investeerde ook in Russische volk:
  • Meer onderwijs, oprichting universiteit
  • gezondheid - vaccinatie tegen pokken

KA28 - Voortbestaan van het ancien régime met pogingen om het vorstelijk bestuur op eigentijdse verlichte wijze vorm te geven.

Slide 8 - Tekstslide

Tijd van pruiken en revoluties, 1700 - 1800
Hervormingsgezinde alleenheerser
Catharina de Grote (Rusland)

Ze bleef een absoluut vorst. Speelde haar rol slim. 
  • Feodalisme bleef bestaan (Adel moest ook tevreden worden gehouden)
  • Maatregelen die niet (in haar voordeel) werkten draaide ze gelijk terug.

Verlichting was leuk, maar moest wel haar dienen!

Uiteindelijk had het volk nul invloed.

KA28 - Voortbestaan van het ancien régime met pogingen om het vorstelijk bestuur op eigentijdse verlichte wijze vorm te geven.

Slide 9 - Tekstslide

In welke eeuw(en) komen het ancien régime en
verlicht absolutisme tot ontwikkeling?

Slide 10 - Open vraag

Wat is absolutisme?

Slide 11 - Open vraag

Wat is het ‘droit divin’?

Slide 12 - Open vraag

Wat hebben het ancien régime en het
absolutisme met elkaar te maken?

Slide 13 - Open vraag

Waarom schreven verlichte denkers en vorsten
elkaar?

Slide 14 - Open vraag

Wat is een verlichte absolute vorst?

Slide 15 - Open vraag

Noem drie maatregelen die Catherina nam en leg
kort uit hoe deze pasten bij de verlichting.

Slide 16 - Open vraag

Leg uit dat vorsten niet te ver konden gaan met
het invoeren van verlichtingsidealen.

Slide 17 - Open vraag

Wat is een despoot?

Slide 18 - Open vraag