5.

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

HC Lage Landen

Welke invloed hadden sociaaleconomische en politieke ontwikkelingen op de positie van de stedelijke burgerij in de Nederlandse gewesten (1302-1602)?

Syllabus

Rond 1300 vormden Vlaanderen en Brabant het economische zwaartepunt van de Nederlandse gewesten. Brugge vormde het handelscentrum van een netwerk waarbinnen elke stad door innovatie en schaalvergroting de eigen positie én het netwerk als geheel versterkte. Steden hadden in dat netwerk een eigen positie. Antwerpen had een goede verbinding met het Europese achterland en was toegankelijk voor de nieuwe, grotere zeeschepen. In Brugge combineerden handelaren de principes van de wisselbrief en de bank tot de eerste koopmansbeurs. Het noordelijke Amsterdam werd in de loop van de 14e eeuw een gespecialiseerde voorhaven voor de graanhandel met het Oostzeegebied.

Brugge is handelscentrum 
(rond 1300)

Oorzaken:

• Jaarmarkten in N-Frankrijk steeds onveiliger. Handelaren wijken uit naar Brugge. 
• Engelse wol import via Brugge
• Invoer graan vanuit Oostzeegebied via Brugge.

Brugge

Het stadbestuur bevordert de handel op vele vlakken:

• Bieden van service: bouw van kranen, bevaarbaar houden v Zwin
• Privileges voor (buitenlandse) handelaren
• Financieel centrum: eerste koopmansbeurs

Amsterdam

Gespecialiseerde haven voor de Oostzeehandel

Antwerpen

• Goede verbinding met het Europese achterland
• Toegankelijk voor grote zeeschepen

Syllabus

Behalve van de adel, nam de stedelijke burgerij ook taken van de geestelijkheid over, zoals sociale zorg en onderwijs, en ontwikkelde zij ideeën over het algemeen belang of bonum commune van de stedelingen. Met de vestiging van bedelorden en begijnhoven probeerde de geestelijkheid omgekeerd aansluiting te vinden bij een meer individuele geloofsbeleving van stedelingen, de moderne devotie.

Rijke burgers spelen een actieve rol in de stad

Bonum Commune : het idee van het algemeen belang.

Ten behoeve van het algemeen belang heeft de stad rechten boven het individu.

Hoe was het eerst

Kloosterscholen: opleiding gericht op de kerk 

Armenzorg door de kerk

Verandering

Stadsscholen: opleiding gericht op ambacht en handel

Oprichting gilden

Liefdadigheid door rijke burgerij

Moderne Devotie

Beweging die persoonlijke geloofsbeleving nastreefde door arbeid en bezinning door het lezen van bepaalde literatuur.

Begijnhoven

Groep van kleine huizen, gesticht voor lekenzusters. Een groep vrouwen leefde daar onder toezicht van een priester. 

Bedelorden

Kloosterorden die leven zonder bezit. Zij zijn afhankelijk van bedelen en doen liefdadigheidswerk.