H4.1 Indeling van de levende natuur

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

This is the place to bio

     Thema 4             

Vandaag

1. Bespreken toets afgelopen toetsweek

2. Start thema 4: Evolutie

Leerdoelen 4.1

Na deze les:

Kan ik het ordeningssysteem van organismen beschrijven en toepassen.

Het leven op aarde

• 4,6 miljard jaar geleden: ontstaan van de aarde
• 3,8 miljard jaar geleden: eerste eencellige vormen van leven in zee
• 670 miljoen jaar geleden: eerste meercelligen 

Indeling van de levende natuur

• Door de ontwikkeling is er een enorme biodiversiteit.
• Om dit overzichtelijk in te delen is er een systeem ontwikkeld, wat onderverdeeld wordt in drie domeinen:
• Bacteriën
• Archaea
• Eukaryoten

Prokaryoten

Indeling van de levende natuur

De levende natuur wordt ingedeeld aan de hand van verschillende kenmerken

• Celwand
• Celkern
• Bladgroenkorrels
• Voedingswijze
• Moleculaire eigenschappen

Verschillen

Let op: 

• aanwezigheid organellen,

(prokaryoot vs eukaryoot)

• celwand 

(wel/geen, opgebouwd uit)

• plastiden 

(chloro-, chromo-, myloplast)

Van prokaryoot naar eukaryoot:

endosymbiosetheorie (BINAS 94C)

Voedingswijze: Organismen kunnen organische en anorganische stoffen uit het milieu opnemen

Voedingswijze: Autotroof

• Maken organische stoffen uit anorganische stoffen
• Organismen met bladgroenkorrels=> fotosynthese
• Maken hun eigen organische stoffen
• Planten zijn autotroof, maar ook bijv. de cyanobacterie

Heterotroof  

• maken organische stoffen uit andere organische stoffen van organismen
• heeft een ander organisme nodig  als voedsel
• Schimmels en dieren zijn heterotroof, net als meeste bacteriën

Indeling van de levende natuur

Indeling groepen organismen op basis van moleculaire eigenschappen: 

• bouw van membranen
• eiwitten
• erfelijk materiaal (DNA)

Deze criteria zijn steeds vaker doorslaggevend

Welke cellen hebben een celwand?

1. plantaardige cellen
2. plantaardige en dierlijke cellen
3. plantaardige cellen, schimmels en bacteriën
4. alle cellen

Ik heb het tot nu toe begrepen..

😒🙁😐🙂😃

Prokaryoten en Eukaryoten

Prokaryoten: 

• Eencellige 
• Geen celkern
• DNA los in cytoplasma
• Alleen ribosomen

Eukaryoten: 

• Celkern 
• verschillende organellen bv mitochondriën

Domeinen zijn opgedeeld in rijken

Criteria voor indeling:

- uiterlijke kenmerken (aantal cellen, aanwezigheid organellen)

- voedingswijze (autotroof/ heterotroof)

Welke groepen kunnen
we maken?

Domeinen

Rijken

Stammen

Klassen

Orden

Families

Geslachten

Soorten

Rassen

Ezelsbruggetje:

De Rijke Spanjaarden Krijgen Op Familiefeesten Grote Stukken Rosbief

Organismen ordenen

• Organismen hebben allerlei kenmerken
• Sommige groepen organismen hebben gemeenschappelijke kenmerken
• Die groepen horen dan bij elkaar

de groepen die ontstaan bij de verdere indeling van een rijk

Vertakkingsschema

Ik snap dit onderdeel..

😒🙁😐🙂😃

Het is duidelijk dat de hond (Canis lupus familiaris) afstamt van de wolf (Canis lupus) en niet van de coyote (Canis latrans), de Gewone jakhals (Canis aureus) of een andere hondachtige. Het is op grond van de genetische analyse niet duidelijk of de hond nog van een specifieke ondersoort van de wolf afstamt, zoals de Perzische wolf (Canis lupus pallipes). Inmiddels is bekend dat er ook vele wolvensoorten zijn uitgestorven, zoals de reuzenwolf (Canis dirus).

Hoeveel verschillende soorten worden in dit stukje tekst genoemd, geef het aantal en de namen?

Het kruisbladblauwtje (Maculinea rebeli) is nauw verwant aan het in Nederland levende Genitaanblauwtje (Maculinea alcon). Het overeenkomstige deel Maculinea in beide namen laat dit zien. Hoe heet dit overeenkomstige deel?

1. familienaam
2. rasaanduiding
3. geslachtsnaam
4. soortaanduiding

Ik heb het begrepen.

😒🙁😐🙂😃

Ik kan uitleggen wat de begrippen biodiversiteit - organische stoffen - anorganische stoffen - autotroof - heterotroof - prokaryoot en eukaryoot betekenen.

ja, allemaal

meerdere: 5 of 6

een aantal: 3 of 4

1 of 2

Nog geen

Ik kan uitleggen wat de kenmerken zijn om organismen te ordenen.

ja

nee

Leerdoelen 4.1

Na deze les:

Kan ik het ordeningssysteem van organismen beschrijven en toepassen.

Aan het werk: maak thema 4.1

Maak nu opdrachten: 29 t/m 43

Weet je het antwoord niet?

•  Lees de tekst, overleg met buur 
•  Stel een vraag als je er echt niet uit komt.

Niet klaar ? Maak het thuis af.

Eerder klaar lees basisstof 4.4 en/of maak een samenvatting van BS 4.3