BS 12.7: de lever en nieren

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo g
• Leerjaar 4

BS 12.7: de lever en nieren

Planning

1. Terugblik BS 12.6
2. Leerdoelen
3. Uitleg BS 12.7
4. Opdrachten maken
5. Wat hebben we geleerd?

Terugblik 12.6

1. Hoe ademen insecten?
2. Halen kikkers hun hele leven op dezelfde manier adem?
3. Hoe werken kieuwen van een vis?

Leerdoelen

• Je kunt in een afbeelding de onderdelen van de lever benoemen
• Je kunt de functies van de lever noemen
• Je kunt in een afbeelding de onderdelen van de nieren benoemen
• Je kunt de functies van de nieren noemen

Welk nummer is de lever?

1. 3
2. 4
3. 5
4. 9

Anatomie

• Rechtsboven in de buikholte net onder middenrif
• Na huid grootste orgaan
• Aan lever bloedvaten, poortader en galblaas

Produceert gal:

• Lever maakt gal
  
• Wordt opgeslagen in de galblaas
  
• Wordt via de galbuis afgevoerd naar de twaalfvingerige darm
  
• Gal emulgeert vetten (grote vetdruppels worden verdeeld in kleine vetdruppels) 

Functie lever

• Gifstoffen uit bloed halen en afbreken
• Afvalstoffen uit bloed halen en afbreken
• Gal maken

Afvalstoffen en gifstoffen afbreken:

• Gifstoffen zoals alcohol, drugs en medicijnen worden uit bloed gehaald onwerkzaam gemaakt door lever
• Lichaam slaat geen eiwitten op, lever haalt overtollige eiwitten uit lijf en breekt ze af
• Rode bloedcellen die niet goed werken worden door leven afgebroken -> kleurstoffen maken ontlasting bruin

Hoe heten de hormonen vanuit de alvleesklier die helpen bij het constant houden van de concentratie glucose in het bloed?

Glucosegehalte

Hoog glucose gehalte van het bloed:

• Glucose --> glycogeen (door insuline)
• Glycogeen wordt opgeslagen in de lever
  

Laag glucose gehalte van het bloed:

• Glycogeen --> glucose (door glucagon)
• Glucose wordt opgenomen in het bloed

Bewerking voedingsstoffen:

• Uit eiwitten vanuit voedsel maakt de lever fibrinogeen
  
• Fibrinogeen is een plasma eiwit: nodig bij bloedstolling (thema 6)

Via welke ader komen de voedingsstoffen (opgenomen vanuit de darmen) in de lever terecht?

Hepatitis:

Ontsteking van de lever door hepatitis virus

Hepatitis B:

• Overgebracht door bloed, sperma, vocht uit de vagina
  
• Verschijnselen zijn eerst mild, later leverkanker of afsterven levercellen
  

Welk nummer zijn de nieren?

1. 3
2. 10
3. 5
4. 9

Anatomie lijf

• 2 nieren
• Aan kant van rug, bovenin buikholte

Anatomie nieren

Functie nieren

• Halen afvalstoffen uit bloed, zoals zouten en afgebroken medicijnen
• Niermerg en nierschors scheiden samen water met afvalstoffen uit -> dit is urine
• Nierbekken verzamelen urine en voeren via urineleiders af naar blaas

Urine

• Wordt opgeslagen in blaas, blaas wordt geleegd door samenknijpen als hij vol is. 
• Urine verlaat blaas via urinebuis
• Hoeveelheid en samenstelling urine is niet altijd hetzelfde
  -> urine kan net als bloed gebruikt worden voor onderzoek van functioneren lichaam

Opdrachten maken

Maak BS 12.7: opdrachten 1 t/m 10

Opdrachten maken (K)

Klaar? Ga aan de slag met de leerdoelenlijst van thema 6

Basisstof	Opdrachten
7.1	1 t/m 4
7.2	5 t/m 8

Wat hebben we geleerd?

1. Welke stof wordt opgeslagen in de lever?
2. Welke stof wordt geproduceerd in de lever om vetdruppels kleiner te maken?
3. Welke stof die nodig is voor bloedstolling wordt door de lever uit eiwitten gemaakt?
4. Hoe heet het virus die ontsteking aan de lever veroorzaakt?