Module 5 (theorie + vragen)

• Welzijn
• MBO
• Studiejaar 1

Module 5 (theorie + vragen)

Kwaliteitszorg & professioneel handelen

Thema 16 - Geweld, mishandeling en misbruik 

Inhoud thema:

1.1 Huiselijk geweld 

1.2 Kindermishandeling  

1.3 Signalen kindermishandeling

1.4 Meldcode en verantwoordelijkheden 

1.5 Kritische beroepssituaties 

1.6 Verdieping: Mishandeling op  de werkvloer  

16.1 Huiselijk geweld 

Huiselijk geweld:

• Geweld binnen de huiselijke sfeer. 
• Is meestal niet zichtbaar voor de omgeving omdat het binnenshuis afspeelt. 
• Lichamelijke mishandeling, psychische mishandeling, verwaarlozing, bedreiging, stalken, financiële uitbuiting, seksueel geweld, schenden van grondrechten. 
• Er is altijd een machtsverschil tussen dader en slachtoffer.  

Je kan vier soorten huiselijk geweld onderscheiden:

• (ex)partnergeweld
• ouderen mishandeling
• kind-oudermishandeling & cultuurgerelateerd geweld 
• 
  

16.1 Huiselijk geweld 

(ex)partner geweld:

• Geweld tegen de huidige partner of de ex-partner met als doel deze te domineren of te controleren. 
• Mannen maken zich vaker schuldig aan huiselijk geweld dan een vrouw 

Ouderenmishandeling:

• Iemand van 65 jaar of ouder is slachtoffer van huiselijk geweld. 
• Familieleden, vrienden of zorgverleners plegen dit geweld.

16.1 Huiselijk geweld 

Kind-oudermishandeling:

• Wanneer pubers of jongvolwassen hun ouders mishandelen. 
• Als ouders proberen op te treden en het kind iets verbieden, wordt het kind agressief. 
• Moeders zijn vaker slachtoffer hiervan. 

Cultuur gerelateerd geweld:

• Eergeweld -> Hierbij gaat het om alle vormen van dwang, psychisch of lichamelijk geweld om te voorkomen dat een familielid een misstap begaat om de eer van de familie te herstellen. 
• Huwelijksdwang -> Iemand wordt verplicht om te trouwen.
• Achterlating -> Iemand wordt tegen zijn eigen wil achtergelaten in het land van herkomst. 
• Vrouwenbesnijdenis -> De schaamlippen of clitoris wordt voor een deel of helemaal weggesneden 

Of de vagina wordt vernauwd door de schaamlippen af te snijden en aan elkaar vast te hechten

16.2 Kindermishandeling

Kindermishandeling:

• Elke vorm van geweld of bedreiging op lichamelijk, psychisch en seksueel vlak richting een minderjarige, met als gevolg ernstig fysiek of psychisch letsel bij de minderjarige. 
• De minderjarige is altijd afhankelijk van de dader en daardoor kwetsbaar. 

Vormen van kindermishandeling:

• Verwaarlozing
• Mishandeling
• Seksueel misbruik 

16.2 Kindermishandeling

Verwaarlozing en mishandeling:

Er zijn verschillende vormen van verwaarlozing en mishandeling.

• Psychische verwaarlozing
• Lichamelijke verwaarlozing
• Psychische mishandeling
• Lichamelijke mishandeling 

16.2 Kindermishandeling

Psychische verwaarlozing:

• Als een ouder geen liefde en aandacht geeft aan een kind. 

Lichamelijke verwaarlozing:

• Als een ouder de verzorging van het kind verwaarloost op het gebied van hygiëne, voeding en kleding.
• Ook als een kind in een onveilige leefomgeving opgroeit wordt het lichamelijk verwaarloost. 

Psychische mishandeling:

• De ouder gebruikt stelselmatig verbaal geweld of maakt negatieve en kleinerende opmerkingen, waardoor het kind opgroeit in angst en onzekerheid. 

16.2 Kindermishandeling

Lichamelijke mishandeling:

• Als de ouder lichamelijk geweld gebruikt tegen het kind. 
• Denk aan slaan, schoppen, knijpen, krabben en bijten, expres laten vallen, brandwonden toebrengen. 

• Shakenbaby syndroom:
• De baby loopt hersenbeschadiging op doordat de baby heen en weer wordt geschud. 

• Münchhausen-by-proxysyndroom:
• De ouder doet alsof het kind ziek is of maakt het kind ziek. De ouder wil zelf graag aandacht en bezoek artsen om te achterhalen wat het kind heeft. 

16.2 Kindermishandeling

Seksueel misbruik:

• Seksuele handelingen die iemand gedwongen moet uitvoeren, ondergaan of getuigen van moet zijn. 
• Meestal pleegt een bekende van het kind het seksueel misbruik. 

Oorzaken kindermishandeling:

• Weinig ouders mishandelen kun kinderen bewust. 
• Ouders zijn niet in staat om adequaat te reageren op het kind. 
• Persoonlijke problemen van ouders 

16.2 Kindermishandeling

Gevolgen kindermishandeling:

• Deze kinderen doen het slechter op school dan hun leeftijdsgenoten. 
• Kampen met leerproblemen en lopen achter op cognitieve- en taalontwikkeling.
• Moeten vaak een klas overdoen of gaan naar speciaal onderwijs. 
• Hebben een onveilige hechting. 
• In de pubertijd kunnen gedragsproblemen ontstaan. 

16.3 Signalen kindermishandeling

Signalen die je kan tegenkomen bij kinderen en jong volwassen van 0 tot 23 jaar:

• blauwe plekken, botbreuken
• brandwonden, snijwonden
• slecht onderhouden gebit
• ongewassen kleding
• oververmoeid, vaak ziek
• hongerig 
• tragere motorische ontwikkeling
• passief 
• wantrouwend 
• toont geen gevoelens of pijn 

16.3 Signalen kindermishandeling

Signalen die je kan tegenkomen bij kinderen en jong volwassen van 0 tot 23 jaar:

• in zichzelf gekeerd
• hyperactief en agressief 
• weinig zelfvertrouwen 
• speelt weinig met andere kinderen
• volgzaam of schrikachtig naar ouders
• gedraagt zich anders in het bijzijn van ouders 
• angst om uit te kleden 
• verstijft bij lichamelijk contact
• overdreven aanhankelijk 
• vermijdt oogcontact 

16.3 Signalen kindermishandeling

Signalen die je kan tegenkomen bij kinderen en jong volwassen van 0 tot 23 jaar:

• plotselinge gedragsveranderingen 
• gedraagt zich niet naar zijn leeftijd 
• taal- en spraakstoornissen 

Signalen 0 tot 4 jaar:

• Groeiachterstand of voedingsproblemen
• Ernstige luieruitslag

16.3 Signalen kindermishandeling

Signalen 4 tot 12 jaar:

• Groeiachterstand
• Overgewicht 
• Klaagt veel over hoofdpijn en buikpijn 
• Flauwvallen, eetstoornissen, en slechte leerprestaties 
• Niet zindelijke zijn 
• Angstig 
• Depressief 
• Vluchtige vriendschappen en rondhangen na schooltijd 

16.3 Signalen kindermishandeling

Signalen 12 tot 23 jaar:

• Agressief naar ouders
• Alcohol en drugs 
• Weglopen van huis 
• Crimineel gedrag vertonen 

Signalen seksueel misbruik:

• Verwonding aan geslachtsdelen
• Vaginale infecties en afscheiding 
• Jeuk, pijn bij lopen of zitten, problemen bij plassen, urineweginfecties 
• SOA's 

16.3 Meldcode en verantwoordelijkheden

Signalen 12 tot 23 jaar:

• Agressief naar ouders
• Alcohol en drugs 
• Weglopen van huis 
• Crimineel gedrag vertonen 

Signalen seksueel misbruik:

• Verwonding aan geslachtsdelen
• Vaginale infecties en afscheiding 
• Jeuk, pijn bij lopen of zitten, problemen bij plassen, urineweginfecties 
• SOA's