Mensfilosofie: focus op stromingen

• Latijn en Grieks
• Secundair onderwijs

Filosofie

Van de Griekse natuurfilosofen tot de Romeinse mensfilosofie

Wat is je bijgebleven filosofie vorig jaar?

Wat is filosofie volgens jou?

Nu je dit filmpje gezien hebt opnieuw de vraag: wat is filosofie? Zie je het anders of nog steeds hetzelfde?

Volgens woordenboeken/encyclopedieën

→ de wetenschap die zich bezighoudt met het wezen van alle dingen en het leven

→ het kritisch onderzoeken van de basis van fundamentele overtuigingen en de analyse van de basisbegrippen, dogma's en praktijken die uiting geven aan deze overtuigingen

→ wetenschap die streeft naar kennis en wijsheid (~wijsbegeerte)

Een inleiding op de volgende slide

https:

Besluit

→ Geen eenduidige definitie

→ Het domein van de filosofie bestaat uit “alle intellectuele inspanningen om antwoorden te vinden op universele vragen”

   De 'mens'-filosofie

5de-4de eeuw v. Chr.: gouden eeuw van Athene

-> bloei van politiek, geschiedschrijving, cultuur, wetenschappen, democratie, ... én uiteraard filosofie!

Sofisten

- rondtrekkende leraren

- worden al snel schijngeleerden genoemd

- Relativisme: geen absolute waarheid! 

'De mens is de maat van alle dingen'

Wie?

Socrates was een opvallend figuur in het Athene van de 5de-4de eeuw v. Chr. Hij zou heel lelijk en irritant geweest zijn. 

Wat?

Socrates zijn filosofische methode was op basis van het inzicht dat de mens niets wist. Daarom stelde hij vragen:

Vragen -> tegenspraak met jezelf

Vragen -> spontaan het juiste antwoord (anamnese)

We noemen dit de 'techniek van de vroedvrouw'. 

Wat?

Ook zocht hij al discussiërend naar definities van algemene begrippen vb. liefde, rechtvaardigheid,... (=dialectische methode)

-> Wie het goede kent, zal ook het goede doen. Als je het niet kent, kan je ook niet goed doen. 

Zijn einde

Aangeklaagd voor goddeloosheid & bederven van jeugd, maar eigenlijk tegen aspecten van democratie.

Hij kon nog ontkomen, maar vond dat als de Atheners vonden dat hij moest sterven, hij ook trouw moest blijven aan hun wil en wet.

Plato

- Schrijver van dialogen en brieven -> via hem is Socrates nooit vergeten

-Ideeënleer

- Dualist

- Ideale Staat

Filmpje?!

   De Hellenistische filosofie

Vanaf 4de eeuw v. Chr.:

- epicurisme

- stoïcisme

- scepticisme

00:54

Wat is hedonisme

1. een levenswijze die veel pijn veroorzaakt
2. een levenswijze die streeft naar genot
3. een levenswijze van gelukkige mensen
4. een mengeling van pijn en genot

01:28

Som (één per één) de kernwaarden van het epicurisme op.

02:11

Op welke natuurfilosoof baseert hij zich dan?

1. Heraclitus
2. Anaxagoras
3. Democritus
4. Empedocles

02:34

Hoe staat Epicurus tegenover angst voor de goden en angst voor de dood?

1. De goden zorgen ervoor dat je niet bang moet zijn voor de dood.
2. De goden en de dood bestaan niet.
3. De goden bemoeien zich niet met de mens en de dood komt pas als de mens er niet meer is.
4. Goden zijn pas belangrijk voor de mens na de dood.

02:39

Geef één kernwoord om het epicurisme te typeren.

00:15-00:17

predicamant?

netelige situatie

01:01

Wat onderwijst Zeno?

1. atomenleer en zelfcontrole
2. moed, verdraagzaamheid en zelfcontrole
3. emotieloosheid en zelfcontrole
4. boekenwijsheid en zelfcontrole

01:11-01:13

disciples?

leerlingen

01:20

Wat verstaat men nu onder stoïcijns?

01:49

Waar heeft de mens geen invloed op?

De gebeurtenissen die ons overkomen.

1

Wat kan de mens wél zelf bepalen?

de manier waarop we op gebeurtenissen reageren.

2

02:28

Wat zijn de vier pijlers van het Stoïcisme?

Stoïcisme

→ Stichter: Zeno van Citium

→ Basis: de logos ordent het universum en is overal aanwezig. 

→ Levenswijze: De mens moet leven volgens de logos, dus mag geen overdreven gevoelens koesteren.

Het scepticisme

We kunnen enkel en alleen gelukkig zijn als we beseffen dat de wereld waarin we leven misschien niet de echte werkelijkheid is. 

Heb je nog vragen,opmerkingen,...?