Thema 3, mens en milieu basisstof 1 en 2

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 4

Thema 3: Mens en milieu

Week 1: Basisstof 1 en 2

schoon water, energie, grondstoffen, recreatie, voedsel en frisse lucht (zuurstof)

manieren waarop de
mens het milieu
gebruikt

Leerdoelen deze week

1. Je kunt 6 manieren noemen waarop de mens afhankelijk is van het milieu

2. Je kunt de voornaamste milieuproblemen noemen, de oorzaken daarvan en de maatregelen die worden genomen.

3. Je kunt het verschil uitleggen tussen intensieve veeteelt en biologische veeteelt.

4. Je kunt manieren noemen waardoor de voedselproductie hoger wordt.

Invloed van mensen

Mensen veranderen hun milieu.
Hierbij ontstaan soms milieuproblemen:

1. Vervuiling = toevoegen van stoffen die er niet horen
2. Uitputting = te veel stoffen uit het milieu halen
3. Aantasting = natuurgebieden kappen/platbranden voor steden, fabrieken en landbouw
   
   

Vervuiling     Uitputting    Aantasting

Waar hoort elke afbeelding bij?
Sleep de afbeeldingen naar de juiste plek

Oorzaken van de milieuproblemen

1. Bevolkingsgroei
2. Manier van leven. Dit bepaald je ecologische voetafdruk
   (= hoeveel ruimte je inneemt op aarde-> hoeveel energie gebruik je hoeveel schoon water hoeveel voedsel gooi je weg, waar komt je voedsel vandaan, hoeveel gif is er nodig geweest voor om jouw voedsel te kweken ...)

Bevolkingsgroei

Ecologische voetafdruk

Gevolgen van de milieuproblemen

1. Klimaatverandering = verandering van weertype
   Bijv. zwaardere stormen, overstromingen, droogte
2. Zeespiegelstijging = stijging waterniveau in zeeën en oceanen
   Bijv. overstromingen
3. Veranderingen in biodiversiteit = soorten die in een gebied leven nemen toe of juist af bijv. uitsterven witte neushoorn, toename processierups
4. Ontbossing = kappen/platbranden bossen voor voedsel, grondstof, wonen. De leefomgeving van dieren veranderd.
   Meer kans op uitsterven van diersoorten

Is het toenemen van het aantal mensen op de aarde een oorzaak of een gevolg van de milieuproblemen?

1. Oorzaak
2. Gevolg

Ontbossing is een oorzaak van milieuproblemen.

1. Juist
2. Onjuist

Je ecologische voetafdruk kun je verkleinen door niet met de bus, maar met de fiets naar school te gaan

1. Juist
2. Onjuist

Op welke manier kun je, je ecologische voetafdruk het kleinst maken?

1. Als je alleen groenten eet die in Nederland geteeld worden
2. Als je groenten eet uit Nederland, die in kassen geteeld zijn
3. Als je groenten eet uit Nederland, die op het land verbouwd zijn
4. Als je alle groenten eet die je in de supermarkt kunt krijgen

Milieuproblemen tegengaan

- Duurzaamheid = rekening houdend met het milieu 
Bijv. zonne-energie gebruiken i.p.v. normale stroom
of 
rijden in een elektrische auto i.p.v. een dieselauto

- Milieubeleid van de overheid, per land maar ook wereldwijd

- bijv. afval scheiden zodat een deel gerecycled kan worden
of

- geen gratis plastic tasjes meer (helpt bijvoorbeeld tegen de plastic soep in zeeën en oceanen)

Veeteelt

Levert dierlijk voedsel: melk, vlees, eieren

Twee soorten veeteelt:

1.intensieve veehouderij = bio-industrie

2. biologische veeteelt

Intensieve veehouderij (bio-industrie)

• veel dieren op kleine oppervlakte
• veel dierlijke mest (uitwerpselen + urine), soms mestoverschot
• verhogen productie door:
     * veredeling
     * kunstmatige inseminatie
     * genetische modificatie

Intensieve veehouderij (bio-industrie)

• Voordelen:
• Hoge opbrengst
• Lage kosten
• Goedkoop vlees
• Nadelen
• Sneller ziektes
• Gebruik van veel medicijnen
• mestoverschot
• mogelijk veel dierenleed

Intensieve akkerbouw

• monocultuur
• veel dierlijke of kunstmest 
• pesticiden
• veel kans op plagen
• kans op resistentie tegen pesticide
• goedkoop produceren

Biologische akkerbouw

• alleen weinig mest
• geen pesticiden
• weinig kans op plagen
• inzet van natuurlijke vijanden, lokdozen, plakstrips
• wisselteelt
• geen resistentie tegen pesticide
• duurder om te produceren

Veredeling

Ouders met goede eigenschappen worden uitgezocht.
De kinderen die daar uitkomen en de beste eigenschappen hebben
worden gebruikt om verder mee te fokken
(in het voorbeeld is dat varken nr. 2).

Kunstmatige inseminatie (KI)

sperma mannelijk dier met goede eigenschappen wordt opgevangen en vervolgens ingebracht in de baarmoeder van een vrouwelijk dier.

Genetische modificatie (GM)

Veranderen van erfelijke eigenschappen in het laboratorium

Een organisme waarbij dat gebeurt is noem je transgeen organisme (of GM-organisme)

Genetische modificatie (GM)

Veranderen van erfelijke eigenschappen in een laboratorium.

Een organisme waarbij dat gebeurt is noem je transgeen organisme (of GM-organisme)

Een stukje DNA wordt verwijderd (boven) en vervangen door DNA met gunstigere eigenschappen (onder)

Biologische veeteelt

- Dieren krijgen meer ruimte

Dieren krijgen onbespoten voedsel 
- Minder gebruik van medicijnen

Biologische veeteelt

• Voordelen:
• Geen gifstoffen
• dieren hebben het goed
• kwalitatief goed vlees
• Nadelen
• Minder opbrengsten
• Minder dieren kun je houden
• vlees is duurder

Vleesvervangers

• Voordelen:
• geen dieren nodig
• Nadelen
• vrij prijzig, soms duurder dan vlees (bio-industrie
• het is niet precies hetzelfde als vlees

Erfelijke eigenschappen van dieren kunnen verandert worden. Op welk van onderstaande manieren maak je een transgeen organisme?

1. Genetische modificatie
2. Veredeling
3. Kunstmatige inseminatie

Waarom is je ecologische voetafdruk veel kleiner wanneer je vleesvervangers eet ipv vlees?

Aan de slag

Maak basisstof 1 en 2 in je boek.
Deze moeten aan het einde van het volgende lesuur af en nagekeken zijn.

Noem 2 dingen die je vandaag geleerd hebt.

Schrijf 1 ding op dat je nog lastig vindt.

Was het nu makkelijker om op te letten tijdens de uitleg, omdat je steeds tussendoor op je tablet/laptop mee moest doen om vragen te beantwoorden?

1. 
2. 
3. 
4. 

Heb je nog tips voor mij?