Week van het Geld: Baas boven Baas

• Burgerschap
• MBO
• Studiejaar 1-4

Baas boven baas

Ben jij je geld de baas?

Deze les is speciaal gemaakt voor de Week van het Geld

Het bevat thema's die aansluiten bij de onderwerpen zoals door Wijzer in Geldzaken aangegeven.

Duur: 60 minuten

Waar gaan we het over hebben!

1.    Phishing
2.    WhatsApp fraude
3.    Geldezelen
4.    Kopen op afbetaling

1. Vertel dat dit deze les gaat over de verschillende valkuilen waar je als jongere in kunt lopen die je veel geld kunnen kosten.
2. Benoem kort de onderwerpen. Over deze onderwerpen zullen de vragen in dit onderdeel gaan.
3. Tip: maak er een wedstrijd van! Je kunt aan het eind (of zelfs na iedere vraag als je dat leuker vindt) de tussenstand laten zien door linksonderin op 'Leerlingen' te klikken en vervolgens op 'Stand'. 

Phishing

Hoe word jij binnen gehengeld?

In dit onderdeel gaan we in op phishing aan de hand van filmpjes en vragen.

Hoe herken je foute e-mails?

• Kijk goed wat er achter het @ staat. Staat daar wel de volledige naam van het bedrijf.
  
• Kijk of er een "s" staat achter de https-adresregel (http:// of https://).
  
• Staat het hangslot in de browser op dicht of open. Bij banken is die altijd dicht.
  
• Geachte heer of mevrouw zonder je eigen naam.
  
• Spelfouten .
  

Deze slide laat zien hoe je foute e-mails herkent. 

De slide heeft 5 bullet points. Klik ze 1 voor 1 open en bespreek ze.

Je kunt ook eerst aan de studenten vragen hoe zij denken dat je een foute e-mail herkent en de bullets daarna laten zien.

Echt of nep?

Vraag aan de studenten wie denkt dat het echt is en wie dat het nep is. Doe dit met hand opsteken.

Kijk naar afzender Ziggo.nl. Het lijkt of het van ziggo afkomt, maar het komt van [e-mail].

Factuur is verkeerd geschreven, daar kijk je snel overheen.

Het woord betaalherrinering in de onderwerpregel is verkeerd geschreven. Dit moet betaalherinnering zijn met één r en twee n-en.

Echt of nep?

Vraag aan de studenten wie denkt dat het echt is en wie denkt dat het nep is. Doe dit met hand opsteken.

Leg uit wat hoveren is. Hoveren is het zweven boven een link zonder erop te klikken. Hierdoor kun je de afzender zien zonder dat je op de link klikt. Vertel dat ze nooit zomaar moeten klikken op een link.

Kijk naar afzender http://grupahomebiznes.pl.

Het is http in plaats van https. Dit is een indicator van een foute e-mail. Kijk ook naar de pl extensie. De mail komt waarschijnlijk uit Polen.

WhatsApp fraude

Help!

In dit onderdeel gaan we in op WhatsApp fraude en hoe je dit kunt herkennen.

Wie heeft wel eens zo'n bericht gekregen?

Vraag wie wel eens een vreemd bericht op zijn telefoon heeft gekregen en wat hij/zij daar mee gedaan heeft.

Hoe herken je WhatsApp fraude?

• Iemand die je "kent" stuurt je een appje vanaf een onbekend nummer. De profielfoto kan       kloppen. Vaak is het een bericht waarin staat dat hij/zij een nieuw nummer heeft.
• Deze 'bekende' vraagt je om een rekening voor te schieten.
  
• Hij/zij heeft vaak (veel) haast .
  
• De 'bekende' wil niet op een andere manier contact of hij/zij zegt dat dit niet kan,    bijvoorbeeld door een kapotte telefoon.
• In sommige gevallen hoor je als je belt vaag de stem van de bekende, waarna het gesprek stopt. Dit zijn dan geluidsfragmenten die van social media zijn gehaald.
  

Deze slide somt op hoe je fraude kunt herkennen. De slide heeft 5 bullet points. Klik ze 1 voor 1 open en bespreek ze.

Je kunt ook eerst aan de studenten vragen hoe je fraude herkent en de bullets daarna laten zien.

Geldezelen

Snel rijk worden?

In dit onderdeel gaan we in op geldezelen aan de hand van filmpjes en quizvragen.

1. Laat het filmpje zien. Hierin wordt een uitleg gegeven over geldezelen.
2. Stel de vraag: Hoe worden geldezels benaderd?
   - Op school
   - Op straat
   - Via social media (instagram, WhatsApp)

Wat kunnen de gevolgen zijn als je gepakt wordt als geldezel?

Meerdere antwoorden zijn juist.

1. Je krijgt een strafblad.
2. Je kunt 1 jaar geen bankrekening openen.
3. Je kunt 8 jaar geen bankrekening openen.
4. Je moet het hele bedrag dat op jouw rekening is gezet of weggehaald terugbetalen.

Antwoord A, C en D zijn juist.

Geef een extra toelichting: 

Je kunt maar liefst 8 jaar geen bankrekening openen. Dit heeft consequenties voor bijvoorbeeld het krijgen van een hypotheek, storten salaris. 

Soms kan bewindvoerder of een hulpverlenersorganisatie een basisrekening aanvragen.

Hoe groot is de pakkans?

1. 25 %
2. 50 %
3. 75 %
4. 100 %

Antwoord D is juist, 100%!

Geef een extra toelichting: 

Dit komt doordat je bankrekeningnummer bekend is. Slachtoffers kunnen onder bepaalde voorwaarden NAW gegevens bij de bank opvragen. Het slachtoffer kan de geldezel aansprakelijk stellen.

Banken controleren rekeningen, bijvoorbeeld als er in korte tijd veel bedragen naar het buitenland worden overgeboekt.

Hoe voorkom je
dat je geldezel wordt?

1. Stel de vraag: Hoe voorkom je dat je geldezel wordt?
2. Bespreek de antwoorden.
3. Vul eventueel aan:

• Geef nooit je bankpas en pincode aan iemand anders. 
• Bewaar je pincode niet op papier, maar leer deze goed uit je hoofd en vertel hem aan niemand.
• Als je bankpas is kwijtgeraakt of gestolen, bel dan direct naar je bank om hem te laten blokkeren.

Wat moet je 

doen als je er tegenaan loopt?

• "Bel meteen je bank om je   pinpas te laten blokkeren".
• "Neem contact op met de   politie".
• "Praat er met vrienden over of   met iemand die je vertrouwt".

Bespreek de punten.

Kopen op afbetaling

Waarom niet?

In dit onderdeel gaan we in op kopen op afbetaling aan de hand van filmpjes.

Laat deze video zien die over AfterPay gaat.

Waar denken jullie aan bij Riverty (AfterPay)?

Vraag aan de studenten wat ze weten over Riverty en bespreek dit. Riverty is het nieuwe AfterPay. De filmpjes in deze module spreken nog wel over AfterPay.

.

Wat is een voorbeeld van kopen op krediet?

1. Een broek kopen via Ideal of Paypal
2. Een telefoon kopen op afbetaling
3. Geurtje kopen met waardebon

Het juiste antwoord is B. 

Laat de video zien. Deze duurt 38 seconden. Vraag voor wie dit herkenbaar is.

Wat kunnen de gevolgen zijn van niet op tijd betalen?

• Extra kosten (aanmaningskosten).
• BKR registratie (bijv voor telefoon op afbetaling).
• Na 14 dagen betaal je incassokosten en rente.
• Niet langer achteraf kunnen betalen.
• Deurwaarder.

5 bullit points verschijnen 1 voor 1 in beeld met wat de gevolgen zijn.

Je kunt ook eerst aan de studenten vragen wat zij denken dat de gevolgen zijn en dan de bullet points laten zien.