H5 TH 3 Vertering BS 5 Gezonde Voeding

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

H5 TH 3 Vertering BS 5 

Gezonde Voeding

H5 - T3: Vertering - BS5: gezonde voeding

6 groepen voedingsstoffen

koolhydraten (sachariden; binas 67F)

eiwitten (peptiden; binas 67G)

vetten (lipiden; binas 67H)

water

mineralen

vitaminen

Nu in het nieuws:

Suiker te hoog

Suiker te laag

Insuline

Glucagon

Suiker goed

suiker omlaag

suiker omhoog

Glycogeen

ADI-waarden

ADI = Aanvaardbare Dagelijkse Inname

Binas 82A/B

• vitaminen
• additieven & ADI-waarde

Scheurbuik

Scheurbuik bij zeevaarders door gebrek aan vitamine C

Oplossing: Verse citroenen en sinaasappels mee op reis.

Voedingsmiddelentabel

Eiwitten

- Vooral bouwstof, in mindere mate ook brandstof

- Aan elkaar geschakelde aminozuren

- Er zijn 20 soorten aminozuren, waarvan 8 'essentiëel' (móet je binnen krijgen met voeding, kan je

zelf niet maken).

- Zie BINAS 67 H:

- Let op '2' onder aminozuur.

Eiwitten

- functie: vooral bouwstof; zijn nodig bij 

transport van stoffen: zie hiernaast:

overbrengen signalen (bv hormonen)

of helpen chemische reacties versnellen 

(als enzymen): 

Eiwitten

- Ook brandstof, maar niet ideaal.

- Teveel eiwit? Kan je niet opslaan! Dan maar verbranden. Dat levert NH₃ ammoniak op (giftig).

- Ook eiwitverbranding bij te weinig brandstof.

- Extreem tekort aan brandstof (dan al niet/nauwelijks lichaamsvet meer): je eigen spieren 'opeten'.

Cholesterol-HDL-ratio

Cholesterol is een belangrijke bouwstof;

• Overtollig cholesterol zet zich af tegen bloedvaten: nauwe bloedvaten (hart- en vaatziekten)
• Gemaakt in de lever;
• Vervoerd als lipoproteïnen (cholesterol + eiwit)
• VLDL (Very Low Density Lipoprotein), LDL (Low Density Lipoprotein) en HDL (High Density Lipoprotein)

Cholesterol-HDL-ratio

• Cellen in weefsels nemen vetten uit VLDL op.
• VLDL wordt LDL (bevat voornamelijk cholesterol);
• Veel LDL wordt opgenomen in de lever, bijnieren en teelballen of eierstokken;
• LDL in het bloed zet zich af tegen de wanden van bloedvaten.

Cholesterol-HDL-ratio

HDL (gemaakt door de lever) neemt LDL-cholesterol op;

Dit wordt vervoerd naar de lever: LDL-cholesterolgehalte daalt.

• Verzadigde vetzuren zorgen voor toename LDL-cholesterol;
• Onverzadigde vetzuren zorgen voor toename HDL-cholesterol.

Hoe hoger HDL-gehalte, hoe beter de afvoer van overtollige LDL naar de lever.

Welk van de onderstaande voedingsstoffen is geen brandstof?

1. Vetten
2. Nucleinezuren
3. Koolhydraten
4. Eiwitten

Vooral brandstof

Vooral bouwstof

Alleen brandstof

Alleen bouwstof

Eiwit

Koolhydraat

Vet

Water

Mineralen

Vitaminen

Voedingsvezels helpen bij

1. Spierwerking
2. Darmwerking
3. Zenuwstelsel
4. Bloedsomloop

glucose wordt in de lever omgezet naar...

1. glycogeen
2. glucagon
3. insuline
4. suiker

Wat krijg je van vitamine A tekort?

1. Je bloed kan niet goed stollen
2. Scheurbuik
3. Kromme botten
4. Je wordt blind

Dat je dik wordt van veel patat met mayo is bekend. Kun je ook dik worden van het eten van veel eiwitten (bijv. veel mager vlees, eieren, melk, kwark, etc.)?

1. Nee, eiwitten zijn bouwstoffen, geen brandstoffen
2. Nee, overtollige eiwitten kunnen niet worden opgeslagen
3. Ja, eiwitten kunnen ook worden omgezet in vet
4. Ja, overtollige eiwitten leveren ook energie, net als glucose of vet

Welke vorm van cholesterol wordt ook wel 'gezond' genoemd?

1. HDL
2. LDL

Wat is BMI?

1. bloedmeting instrument
2. blood musculair instrument
3. body mass index
4. beperkte meting insuline

Wat wordt er bedoeld met suikers?

1. lipiden
2. aminozuren
3. polysachariden
4. mono- en disachariden

Welke aminozuren MOETEN in de voeding aanwezig zijn?

1. essentiële aminozuren
2. niet-essentiële aminozuren

Waardoor ontstaat scheurbuik?

1. Als je lange tijd op zee bent.
2. Niet genoeg vers water.
3. Niet genoeg voedsel.
4. Gebrek aan vitamine C.

Onverzadigde vetten:

1. Hebben dubbele bindingen, zijn gezond
2. Hebben dubbele bindingen, zijn ongezond
3. Geen dubbele bindingen, zijn gezond
4. Geen dubbele bindingen, zijn ongezond

Voor een goede gezondheid moeten de volgende stoffen in je voeding zitten:

1. Essentiële aminozuren en vetzuren
2. Niet-essentiële aminozuren en vetzuren

Welk soort (voeding)stof levert de meeste energie?

1. Koolhydraat
2. Vet
3. Eiwit
4. Alle drie evenveel