5V 2021 SK H12.4 radicaalmech. substitutie

• Scheikunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5,6

5V SK @ LPM Hoofdstuk 12

reactiemechanismen met behulp van filmpjes

deze les

vandaag: radicaal mechanisme en substitutie

reactie mechanismen

HOE vindt een reactie plaats? 'Wie valt wie aan?'

Dit vraag inzicht in de geometrie van de reagerende stoffen.

We bespreken radicaal-mechnisme en ionair mechanisme.

• Initiatie: o.i.v. (uv)-licht ontstaan radicalen (deeltje met ongepaard elektron) .

• Propagatie: de ontstane radicalen reageren met moleculen (reactie 1), en op deze manier nieuwe radicalen vormen, die weer verder kunnen reageren met andere moleculen (reactie 2). 

• Terminatie: De derde stap, waarbij twee radicalen met elkaar reageren en daardoor stopt de reactie: de deeltjes reageren niet verder.

vorige les: additie reactie via radicaal mechanisme. Deze stappen zijn ook van toepassing bij substitutie

uitwerking HW opdracht: teken de additiereactie via radicaalmechanisme van propeen met Br₂. 

Tip: noteer altijd eerst de eindreactie zodat je weet 'waar het naartoe moet'.

Broom reageert met methaan tot tetrabroommethaan.
De reactie blijkt een substitutie te zijn.
Hoeveel Br₂ moleculen zijn daarvoor nodig, denk je, als deze ook via een radicaalmechanisme verloopt?

1. 2 Br₂ want dan kun je 4 x Br vervangen
2. 2 Br₂ want je kunt 2 x Br₂ toevoegen
3. 4 Br₂ want elke keer voeg je één Br-radicaal toe.
4. 4 Br₂ want elke keer vervangt één Br-radicaal een H-tje.

elke reactie levert één vervanging op

CH₄ + Br₂ → CH₃Br + H-Br

CH₃Br + Br₂ → CH₂Br₂ + H-Br

CH₂Br + Br₂ → CHBr₃ + H-Br

CHBr₃ + Br₂ → CBr₄ + H-Br

dus 4 x een Br₂ molecuul.

substitutie reactie & radicaal mechanisme

voorbeeld met filmpje:

butaan reageert met chloor tot 1-chloorbutaan

(belangrijk dat we weten wat eindproduct is)

aantekening 

neem de voorbeelden over

Welk bijprodukt kan er in het eindprodukt (mengsel) ook zijn ontstaan tijdens de terminatie?

dit was de terminatie reactie: 

1. hexaan
2. heptaan
3. octaan
4. butaan

Het radicaal CH₃CH₂CH₂CH₂∙ reageert met Cl₂, dit molecuul splitst in twee Cl∙ radicalen. 

Eén Cl∙ reageert met het radicaal  CH₃CH₂CH₂CH₂∙, en één Cl∙ blijft over. Deze kan verder reageren (propagatie '2') of termineren.

Terminatie kan ook als twee butaan-radicaal elkaar treffen!

octaan!

nog meer nieuw??

lees rustig het boek door

gebruik je aantekeningen bij het maken van de opgaven 

kijk filmpjes op Youtube: 

zoek op: substitutie, additie, vwo, mechanisme

- scheikunde lessen

- kemia scheikunde 

- wouter renkema scheikunde

HW

lees 12.4 (we hebben nog steeds niet alles behandeld)

maak opg 38 en 43

en zoek je blad met koolwaterstofnaamgeving alvast op...