7.2 Wereldtentoonstelling: Etalage van de vooruitgang

• Kunst
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 4

7.2 Wereldtentoonstelling: Etalage van de vooruitgang

Achtergrond:

Door industriële revolutie ontstaat een economie op wereldschaal. Massaproductie en de jacht op grondstoffen dragen bij aan de groei van het machtige Westen. Vanaf 1850 is zo'n beetje de hele wereld verdeeld onder Europese landen, met Groot Brittannië als grootste machthebber.

Als gevolg van Industriële Revolutie worden, vanaf 1851, op Wereldtentoonstellingen uitvindingen en producten getoond. 

• Door snelle technische ontwikkelingen ontstaan nieuwe vormen van architectuur, gebaseerd op toepassingen van staal en glas. 
• Meubels worden zo ontworpen dat ze vrijwel geheel machinaal gemaakt kunnen worden.
• Vanuit de fotografie ontstaat een kunstvorm die in de 20ste eeuw de wereld zal veroveren: film

Dit is het gebouw van de eerste Wereldtentoonstelling in 1851: 

"The Great exhibition of the works of industry of all nations"

Zes  miljoen bezoekers verbazen zich over allerlei vertoonde producten en uitvindingen.

Een kassenontwerper Joseph Paxton krijgt de opdracht een gigantisch 'paleis' van glas en gietijzer te ontwerpen en bouwen: 

Het Crystal Palace:

Gegoten gietijzeren standaardonderdelen worden vooraf in massaproductie vervaardigd en op de bouwplaats gemonteerd. Dit heet Prefab bouwen!!!

Crystal Palace: eerste voorbeeld Functionalisme: denkwijze waarbij functie van object als uitgangspunt wordt genomen voor de vormgeving. Alleen functionele aspecten bepalen het uiterlijk: 'form follows function'. Alle decoraties kunnen worden weggelaten: 'less is more'

Het Crystal Palace in Londen brandde in 1936 af door een ongeluk. Waarschijnlijk ontstond de brand door een elektrisch defect, mogelijk kortsluiting. Het gebouw bestond grotendeels uit hout (van binnen) en glas, waardoor het vuur zich snel kon verspreiden. Door de droge omstandigheden en sterke wind werd de brand binnen enkele uren verwoestend. Er vielen geen doden, maar het iconische gebouw was niet te redden en werd volledig verwoest.

Het meest iconische bouwwerk van de negentiende eeuw wordt door ingenieur en spoorwegenbouwer Gustave Eiffel ontworpen voor de tiende wereldtentoonstelling in Parijs.

Aanvankelijk reageerde de Franse bevolking verdeeld op de Eiffeltoren. Toen de bouw begon in 1887, was er veel kritiek, vooral van kunstenaars, schrijvers en architecten. Ze vonden de toren lelijk en vreesden dat hij het Parijse stadsbeeld zou verpesten. In een beroemde protestbrief noemden ze het een “ijzeren monster”. Er wordt zelfs afgesproken dat hij na 20 jaar zal worden afgebroken.

Toch veranderde de publieke opinie na de voltooiing in 1889. Veel mensen waren onder de indruk van het technische vernuft en de imposante hoogte. De toren werd al snel een populaire attractie en groeide uiteindelijk uit tot een geliefd symbool van Parijs.

Amerika kreeg het Vrijheidsbeeld cadeau van Frankrijk in 1886 als symbool van vriendschap en gedeelde idealen tussen de twee landen.

De goedkope Thonet Stoel No. 14, van Michael Thonet, is samengesteld uit zes onderdelen van gebogen hout en met 10 schroeven in elkaar gezet. Het zuinige materiaalgebruik en de machinale productie maken massaproductie mogelijk, waardoor Thonet gezien wordt als de eerste industrieel ontwerper.

Op de elfde Wereldtentoonstelling trekt Eadweard Muybridge veel bekijks met de voorloper van de fimprojector: de zoöpraxiscoop. 

Een tijdje daarvoor heeft hij al een project gedaan om renpaardenbewegingen te fotograferen. Hij plaats een hele rij fotocamera's naast elkaar die foto's maken door dunne draden die het paard met zijn benen raakt. Muybridge maakt nog vele fotoseries van mensen en dieren en wordt gezien als de grondlegger van de film.

In 1895 wordt de eerste film vertoond in de bioscoop door de gebroeders Lumière

In 1888 al eerste film, paard en ruiter, maar vanaf 1927 pas films met geluid.