5.2 voelen, ruiken, proeven H

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

bs 1.3 metamorfose

Welkom

• Ga rustig zitten volgens de plattegrond
• Op je tafel: laptop, etui en biologie schrift 
• Laptops blijven dicht
• Wanneer de les start ben je stil
• Aantekeningen in je schrift

Leerdoelen

• Je kunt de bouw en functie van de huid beschrijven.
• Je kunt benoemen hoe je verschillende geuren ruikt.
• Je kunt benoemen hoe je verschillende smaken proeft. 

Zintuigen in de huid

• Tastzintuigen: structuur van voorwerpen (Ruw, glad.)
• Drukzintuigen: Hoeveelheid druk op de huid.
• Warmtezintuigen: Reageren op aanraking met iets dat warmer is dan de huid. 
• Koudezintuigen: Reageren op aanraking met iets dat kouder is dan de huid. 
• Pijnpunten: uiteinde van zenuwen

De Huid

Grootste orgaan, oppervlakte van 1,5 - 2,0 m2 (volwassene)

Opgebouwd uit meerdere lagen, elk eigen functie

De huid

Opperhuid

Kiemlaag: levende cellen

• Onderste celen delen zich 
• Oudere cellen verhoornen  sterven af >>

Hoornlaag: Dode huidcellen

• Bescherming tegen uitdroging, beschadiging en ziekteverwekkers
  

Lederhuid

Zintuigen: 

Zweetklieren: 

Haarzakjes: 

Haarspiertjes:

Talgklieren:

Bloedvaatjes:

• Waarnemen
• Temperatuur
•  Uitstulping  kiemlaag 
• 'Kippenvel'
• Productie talg
• Temperatuur en voedingsstoffen

Onderhuids bindweefsel

Hierin is vet opgeslagen 

Bloedvaten en zenuwen

Functie:

• Isolerend
• Reserve voeding

Aan de slag

Basisstof 2

Opdrachten huid, 1, 2, 6, 7 

Klaar? 

samenvatting 5.2 of werkblad superzintuigen

bs 1.3 metamorfose

Welkom

• Ga rustig zitten volgens de plattegrond
• Op je tafel: laptop, etui en biologie schrift 
• Laptops blijven dicht
• Wanneer de les start ben je stil
• Aantekeningen in je schrift

Ruiken

Welk dier kan het beste ruiken?

Afrikaanse olifant

2000 geur receptoren in de neus

5 keer sterker dan de mens 

Ruiken

Waarnemen van geur via reukzintuig 

• Boven in neusslijmvlies

• Geurstoffen bij reukzintuig > 

impuls naar je hersenen

Ruiken

Specifieke zintuigcel voor elke geurstof. 

Door patroon van impulsen 

wordt de geur herkent in de hersenen.

Proeven

Smaakzintuigen oppervlakte  tong. 

Smaakknopjes met smaakzintuigcellen  in groeven tong

Welke smaken zijn er?

smaakzintuig

Smaakzintuigcellen ontvangen prikkel smaakstof > Sturen impuls naar hersenen

Kennis van Vroeger

Kennis van Nu

Kun je proeven zonder te ruiken?

• Je proeft met je tong, maar ook met het reukzintuig

• smaakzintuigen kunnen de smaak vanille en aardbeien niet onderscheiden. Je proeft alleen zoet.
• Door combinatie geur en smaak proef je

Aan de slag

Basisstof 2

Opdrachten smaak- reukzintuig  3, 4, 8, 9, 

Opdrachten huid 1, 2, 6, 7, 

Klaar? 

samenvatting 5.2 of werkblad superzintuigen

Orgaan dat reageert op een invloed uit de omgeving

Invloed uit de omgeving

Liggen in een zintuig

Elektrische signalen

Leiden impulsen naar de hersenen

Zintuig

Prikkel

Zintuigcellen

Impulsen

Zenuwen

prikkel

impuls

hersenen

reactie

Welke opmerking over impulsen is juist?

1. Impulsen laten zintuigen reageren.
2. Impulsen geven prikkels door aan de hersenen.
3. Impulsen ontstaan in zintuigen.
4. Impulsen gaan altijd naar spieren toe

Gedrag ontstaat door prikkels. Wat is een prikkel?

1. een verandering in je omgeving waarop je kunt reageren
2. iets wat een mens of dier doet
3. een handeling
4. een verandering van gedrag

De huid:

De huid bestaat uit verschillende onderdelen. In welk deel liggen je zintuigen in de huid?

1. Hoornlaag
2. Kiemlaag
3. Lederhuid
4. Onderhuidse bindweefsel

Welk zintuig van de huid ligt dieper in de huid?

1. Pijnpunten
2. Drukzintuigen
3. Koudezintuigen
4. Tastzintuigen