§ 5.2 De middeleeuwse stad

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

5.2 De middeleeuwse stad

Programma

1. Voorkennis steden 

2. Opkomst van steden 

3. Aan de slag

a) Leg uit hoe waarom het belangrijk was om lid te worden van een hanze.
b) Noem de kenmerken van de Romaanse bouwstijl en de Gotische bouwstijl.

In de vroege middeleeuwen (500-1000) leefden mensen in Noordwest-Europa

1. Autarkisch in klein gemeenschappen
2. van handel en rondom grote steden
3. Precies zoals de Romeinen leefden in een groot verenigd rijk

H5. Steden, staten en de kerk	5.1 Opkomst steden
1. Ik kan twee oorzaken noemen voor het ontstaan van steden in Noordwest Europa én één gevolg van de verbeterde landbouwtechnieken(70) 2. Ik kan uitleggen hoe er een geldeconomie ontstond. (71) Begrippen , jaartallen en historische personen
5 regels van 5.1

• 1. Er werden nieuwe ontdekking gedaan met betrekking tot landouw: het drieslagstelsel werd uitgevonden en de Halsjuk. 
• 2. Kloosters en domeinheren lieten woeste gronden ontginnen om deze geschikt te maken voor landbouw. 
• Gevolg van deze landbouwverbeteringen: stijging van landbouwopbrengsten zorgden voor bevolkingsgroei en overschotten die verhandelt konden worden. 
• Overschotten werden verhandelt op markten, en steeds meer mensen kwamen hier rondom wonen.

• Eerst ruilhandel, dit was alleen onhandig. Producten konden immer bederven, én je moest veel producten meenemen die niet altijd geruild konden worden. 
• Daarom  gebruikten domeinheren en boeren munten. 
• Elke stad had zijn of haar eigen munt. 
• Deze munten dienden geruild te worden bij een bank door middel van wisselbrieven. 

H5. Steden, staten en de kerk	5.1 Opkomst steden
3. Ik kan uitleggen aan de hand van een voorbeeld van een middeleeuws netwerk tussen handelsteden waarom samenwerking voordelig was. 4. Ik kan uitleggen hoe de Europese cultuur in Europa zich in de late middeleeuwen ontwikkelden Begrippen , jaartallen en historische personen
5 regels van 5.1

Er ontstonden netwerken tussen Noordwest-Europese steden door middel van handel, dit worden Hanze genoemd. 

Voorbeelden van Hanze waren: 

• De steden langs de Noordzee en de Oostzee voor hout, huiden, en graan. 
• In Engeland kocht men linnen en wol;
• Nederlandse steden zoals: Deventer, Zwolle, Zutphen en Kampen waren lid van Hanze.  
• Voordelig om lid te zijn van Hanze omdat: 
• Samen varen bood meer bescherming tegen piraterij, 
• Minder tol betalen als je lid was, 

• 11e eeuw Romaanse stijl van kerkbouw: 

• kenmerken waren dikke muren, ronde bogen en kleine vensters 
• 13e eeuw werd de bouwstijl gotiek de nieuwe bouwstijl: 
• kenmerken waren: 
• Dunne muren, grote ramen, en spitse vormen aan de bovenzijde
• Muziek en kunst werden uitbundiger 

H5. Steden, staten en de kerk	5.2 De middeleeuwse stad
5. Ik kan de vier sociale lagen noemen uit de middeleeuwse stad en uitleggen hoe en waarom gildes bestonden. (77) 6. Ik van uitleggen waarom de invoering van stadsrechten laat zien dat dat steden in de late middeleeuwen meer macht kregen ten opzichte van de adel (78) Begrippen , jaartallen en historische personen
5 regels van 5.2