Thema 7 Ecologie en milieu B5 Kringlopen B6 duurzaamheid

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Thema 7               Ecologie

B6

Kringlopen

Leerdoelen B6

• Je kunt de koolstofkringloop beschrijven
• Je kunt de stikstofkringloop beschrijven

Begrippen: assimilatie, dissimilatie/verbranding, autotroof, heterotroof, fossiele brandstoffen, stikstofassimilatie, ammonificatie, nitrificatie, denitrificatie, stikstofbinding, wortelknolletjes, vlinderbloemigen, knolletjesbacteriën

Koolstofkringloop

Opdeling in twee verschillende groepen organismen: autotrofe organismen en heterotrofe organismen.

Autotrofe organismen kunnen uit anorganische stoffen organische stoffen maken. Hierbij maken ze gebruik van chloroplasten en lichtenergie.

Heterotrofe organismen: organische stoffen uit andere organische stoffen. Voor de organische stoffen zijn zij afhankelijk van autotrofe organismen.

Dode resten en andere afvalproducten van organismen heet detritus of afval. Dit wordt afgebroken door dierlijke afvaleters en reducenten tot CO2, dat weer door autotrofe organismen opgenomen kan worden.

koolstofkringloop

https:

Maak opdracht 42 t/m 44

Programma

herhaling kringlopen

groenbemesting

B7 Voedselproductie

Pak je Binas er bij (of afb 43) en beantwoord de volgende vragen

1. Waarom hebben organismen stikstof nodig?
2. Welke bacteriën kunnen stikstofgas (N2) maken?
3. Welke stikstofbindingen nemen planten op?
4. Op welke 2 manieren komt NH4+=ammonium (of NH3) in de bodem terecht? Welke omzettingen zijn daar voor nodig?
5. Noem 3 manieren hoe gasvormig stikstof N2 in de bodem kan komen.

Antwoorden

1. DNA en eiwitten 
2. denitrificerende bacteriën
3. NH4/NH3 en NO3
4. via uitwerpselen/urine ureum -> rottingsbacteriën -> NH4+ en stifkstofbindende bacteriën N2 -> NH4+
5. bliksem, industrie en stikstofbindende bacteriën

Bespreken 

31b en c, 33b

1

2

3

4

5

nitraatbacteriën zetten nitriet om in nitraat

ammoniak wordt in de bodem omgezet in ammoniumionen

planten kunnen nitraat opnemen via hun wortels

rottingsbacteriën zetten eiwitten uit dood organisch materiaal om in ammoniak

het grootste deel van de ammoniumionen wordt door nitrietbacteriën omgezet in nitriet

Stikstofkringloop

• Organisch gebonden stikstof komt vooral voor in eiwit, nucleotiden en nucleïnezuren. 
• Stikstof komt ook voor in afvalproducten als ureum.
• Producenten nemen stikstof op via NO₃^- of NH₄⁺. 
• Stikstoffixerende bacteriën kunnen N₂ uit de lucht omzetten in bruikbare stikstof voor planten (stikstofbinding). Dit kan alleen anaeroob. Vandaar dat deze bacteriën in symbiose leven met planten. 

• Consumenten halen stikstof alleen uit plantaardige eiwitten.
• Reducenten zetten via ammonificatie stikstofhoudende verbindingen om in NH₃. De ammoniak (NH₃) wordt door nitrificerende bacteriën omgezet in nitriet en vervolgens in nitraat  (nitrificatie).
• Bij denitrificatie wordt nitraat door bacteriën omgezet in stikstofgas. 

Groenbemesting

Bij groenbemesting wordt klaver op stikstofarme grond geteeld, waarna deze omgeploegd wordt. Klaver leeft in symbiose met stikstofbindende bacteriën, waardoor extra stikstof in de bodem komt. Door om te ploegen, blijft de stikstof beschikbaar voor nieuwe planten. Als planten geoogst worden, wordt de stikstof die als eiwitten aanwezig zijn in de plant onttrokken aan de bodem. De kringloop wordt onderbroken.

Maak opdracht 51 (5 min)

Eutrofiering= te veel mineralen in het water

Eutrofiëring

	Sterke toename van mineralen in het water
	Een sterke algengroei in het water
	Het selecteren op gunstige eigenschappen en onderling voortplanten van planten
	Het ophopen van gifstoffen door de voedselketen
	Vorm van bestrijding waarbij gebruik wordt gemaakt van natuurlijke vijanden

Veredelen

Eutrofiëring

Waterbloei

Biologische bestrijding

Accumulatie

Eutrofiëring 

1

2

3

4

5

6

Door afwezigheid zuurstof vrijwel geen leven meer

meer mineralen in oppervlaktewater

andere organismen sterven

reducenten nemen toe

algenbloei

door verminderd zonlicht sterven ondergedoken waterplanten

Lees 163-165 bestrijding van plagen (10 min)

Noem 2 voordelen van chemische bestrijding en 3 nadelen.

Bekijk afb 52 maak opdracht 59 

Huiswerk

B6 en B7

v

Maak opdracht 45 en 46

Stikstofbinding

Bij fotochemische stikstofbinding reageert N₂ met ozon (O₃) tot nitraat, die zo beschikbaar komt voor planten.

Stikstofbinding door stikstofbindende bacteriën:

Binas

93H

https:

Maak opdracht 46 t/m 51

Klaar?

Neem de context 'Afvalwater levert grondstoffen' door en maak opdracht 52 

Check je leerdoelen!

• Oefen de begrippen met de flitskaarten
• Controleer je leerdoelen met Test Jezelf

Stukje moeilijker...

https:

Aantal oefenvragen

Stikstofkringloop

https:

Maak opdracht 46 t/m 51

Klaar?

Neem de context 'Afvalwater levert grondstoffen' door en maak opdracht 52 

Check je leerdoelen!

• Oefen de begrippen met de flitskaarten
• Controleer je leerdoelen met Test Jezelf

Hoeveel procent scoorde je?