6.4 Zuurbase reacties

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4,5

6.4 Zuurbase reacties

• Uitleg zuurbase reacties
• Lezen 6.4 (niet: rekenen)
• Maken 38 t/m 40, 42, 43, 45, 46

Leerdoelen

• Je leert om een zuurbase reactie te herkennen.
  
• Je leert om zelf een zuurbase reactievergelijking op te stellen.
  

Zuurbase reacties

• Een zuur en een base reageren altijd samen.
• Hierbij worden één of meerdere H+ ionen overgedragen van zuur naar base.

Voorbeeld: 6 HF + Fe2O3 -> 6 F- + 2 Fe3+ + 3 H2O

• HF is een (zwak) zuur: staat een H+ af waarbij F- overblijft.
• Fe2O3 bevat O2- ionen, die reageren als (sterke) base: neemt H+ op waarbij water ontstaat.

BaO + H2O -> Ba2+ + 2 OH-

Is dit een zuurbase reactie?

1. Ja, O2- in BaO reageert als zuur, neemt H+ op.
2. Ja, O2- in BaO reageert als base, neemt H+ op.
3. Ja, O2- in H2O reageert als base, neemt H+ op.
4. Nee, dit is geen zuurbase reactie.

Uitleg quizvraag

• BaO is een zout, wat bestaat uit Ba2+ en O2- ionen.
• O2- is een sterke base.
• O2- neemt H+ op van H2O, waarbij OH- ontstaat.

• H2O kan zowel als zuur en als base reageren.
• In dit geval reageert het als zuur: hij staat een H+ af, waarbij OH- overblijft.

Leg uit of deze reactie een zuurbase reactie .

2 H2 + O2 -> 2 H2O

Leg uit of deze reactie een zuurbase reactie is.

Stappenplan zuurbase reacties

Stap 1: Schrijf op welke deeltjes aanwezig zijn.

• Zure oplossing: noteer H+ en negatieve ion los (H⁺ + Z^-)*
• Bij zouten (basen): is het aanwezig als vaste stof of als oplossing? In het geval van een oplossing, noteer je de losse ionen.

* HZ is de algemene notatie van een zuur

Stappenplan zuurbase reacties

Stap 2: Zoek het zuur en de base

• Gebruik Binas 49
• Let op, vaste zouten staan niet in Binas 49! Check het negatieve ion (wat zal ontstaan na oplossen).

Stap 3: Geef de reactievergelijking

• Let op meerwaardige zuren/basen (overdracht van meer dan 1 H+).
• Twee instabiele zuren: koolzuur (H2CO3) en zwaveligzuur (H2SO3) -> valt uiteen in CO2/SO2 en H2O

Voorbeeld 1: zoutzuur + natronloog

1. Deeltjes: H⁺, Cl^-, Na⁺, OH^-, H₂O,

(zoutzuur = oplossing waterstofchloride dus losse ionen; natronloog = oplossing van natriumhydroxide in water dus losse ionen)

2. Zuur: H⁺, base: OH^-

3. Reactievergelijking: H⁺ + OH^- -> H₂O

Voorbeeld 2: azijnzuur + kaliloog

1. Deeltjes: CH₃COOH, K⁺, OH^-, H₂O

(azijnzuur = ethaanzuur, kaliloog = oplossing van kaliumhydroxide in water dus losse ionen)

2. Zuur: CH₃COOH, base: OH^-

3. Reactievergelijking: CH₃COOH + OH^- -> CH₃COO^- + H₂O

Voorbeeld 3: zwavelzuur + kaliumoxide

1. Deeltjes: (2) H⁺, SO₄^2-, K₂O

(zwavelzuur = sterk zuur, dus losse ionen; kaliumoxide = vast zout, dus volledige formule zout)

2. Sterkste zuur: H⁺, sterkste base: O^2- in K₂O

3. Reactievergelijking: 

oplossen: K₂O -> 2 K⁺ + O^2-

zuurbase: 2 H⁺ + O^2- -> H₂O

totaal: K₂O + 2 H⁺ -> 2 K⁺ + H₂O

Voorbeeld 4: zoutzuur met magnesiumcarbonaat

1. Deeltjes: H⁺, Cl^-, MgCO₃

(zoutzuur = oplossing zuur, dus losse ionen; magnesiumcarbonaat = vast zout, dus volledige formule zout)

2. Zuur: H⁺, base: CO₃^2- in MgCO₃

3. Reactievergelijking: 

oplossen: MgCO₃ -> Mg²⁺ + CO₃^2-

zuurbase: 2 H⁺ + CO₃^2- -> H₂O + CO₂ (zie Binas 49, instabiel zuur H₂CO₃)

totaal: MgCO₃ + 2 H⁺ -> Mg²⁺ + H₂O + CO₂

Geef de reactievergelijking waarbij ammoniak reageert met een salpeterzuur-oplossing.

Aan de slag

• Lees 6.4
• Maak 38 t/m 40, 42, 43, 45, 46