§ 2.2 Het periodiek systeem

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

2.2 Periodiek systeem

H2.2 Periodiek systeem

Leerdoelen § 2.2

Je leert ...

• dat moleculen uit atomen bestaan,
  
• de belangrijkste atoomsoorten en hun symbolen,
  
• hoe het periodiek systeem is opgebouwd,
  
• dat metalen niet uit moleculen, maar uit atomen bestaan
  

Stoffen - moleculen - atomen

Stoffen bestaan uit moleculen

Moleculen bestaan weer uit nog kleinere

deeltjes: atomen

Atomen zijn opgebouwd uit protonen, 

neutronen en elektronen  

Moleculen bouwen

Met atomen kan je een molecuul maken.

De atomen die je krijgt zijn;

3x zwart

8x wit

1x rood

Zijn alle gemaakte moleculen hetzelfde?

 

Twee verschillende soorten stoffen

Niet-ontleedbare stof: Het molecuul bestaat uit maar ÉÉN atoomsoort. 

Ontleedbare stof / verbinding: Het molecuul bestaat uit 2 of meer verschillende atoomsoorten.

Symbolen van atoomsoorten

Het symbool van Elementen begint altijd met een hoofdletter. Heeft het symbool meer dan 1 letter dan is de tweede letter een kleine letter

Het periodiek systeem der elementen

Alle atomen zijn gerangschikt

in een systeem.

18 verticale groepen

7 horizontale periodes

Periodiek systeem

Deze verschillende atoomsoorten zijn gerangschikt in een tabel.

Eerst zijn de atomen op volgorde van klein naar groot gezet.

Het kleinste atoom heeft 1 proton in de kern (= waterstof) en de grootste is Oganesson (Og) en heeft 118 protonen in de kern.

Periodiek systeem

Daarna zijn de atomen op chemische eigenschappen (hoe reageren ze met een zuur en hoe reageren ze met zuurstof) gegroepeerd. De stoffen die op dezelfde wijze reageren zijn onder elkaar gezet.

Zo'n kolom noemen we een groep. Zo is de tabel in 18 groepen gezet.

Metaal- en niet-metaal atomen

De atoomsoorten die aan de linkerkant van het periodieksysteem staan, noemen we de metalen.

De atoomsoorten die aan de rechterkant van het periodieksysteem staan, noemen we de niet-metalen.

Vier groepen

Er zijn vier groepen van de die je bij naam moet kennen.

De edelgassen zijn de atoomsoorten die juist niet (of zeer moeilijk) kunnen reageren. Die staan helemaal rechts in het periodieksysteem. Dit is groep 18

De groep die er naast staat (groep 17) zijn de halogenen.

De halogenen zijn niet-metalen, die heel erg heftig met metalen reageren.

Bij deze reactie ontstaat altijd een zout

Groep 1: Alkalimetalen reageren heftig met water

Groep 2: Aardalkalimetalen reageren ook met water

Mg héél langzaam, Ba vergelijkbaar met Sr

Verschillende atomen kennen

Er zijn in totaal 118 verschillende atomen

Een aantal daarvan (~36) moet je uit je hoofd kennen

https:

Hoe heet de tabel waar alle elementen in staan?

1. elementen tabel
2. atoomsysteem
3. periodiek systeem
4. elementen systeem

Waar staan de metalen in het periodiek systeem?

1. links
2. rechts

Waar staan de edelgassen in het periodiek systeem?

1. groep 1
2. groep 2
3. groep 17
4. groep 18

Hoe heten de stoffen in groep 17 van het periodiek systeem?

1. edelgassen
2. metalen
3. halogenen
4. nietmetalen

Verbinding of niet-ontleedbare stof?

Zuurstof molecuul

1. Verbinding
2. Niet-ontleedbare stof

Verbinding of niet-ontleedbare stof?

Alcohol

1. Verbinding
2. Niet-ontleedbare stof

Verbinding of niet-ontleedbare stof?

Water molecuul

1. Verbinding
2. Niet-ontleedbare stof

H2.3 Formuletaal

2.3 Formuletaal Leerdoel

Je leert

• hoe je stoffen met een formule kunt weergeven (opdracht 31 t/m 37).
• de formules van een aantal belangrijke stoffen (opdracht 38 en 39).
• de naamgeving van eenvoudige stoffen (opdracht 40 t/m 42).
• de molecuulmassa berekenen met atoommassa's (opdracht 43 t/m 47).
• het massapercentage van een atoomsoort in een molecuul berekenen (opdracht 48 en 49)

De molecuulformule

Atomen stellen we voor als bolletjes met
een elementsymbool. De eerste letter is een HOOFDLETTER

Cl

H

H

O

O

C

C

O

H

De molecuulformule

De elementen kunnen we samenvoegen tot moleculen.

                    CO₂                                                                                                          

 

Molecuultekening

C

O

O

H

H

O

Index: geeft het aantal atomen aan (staat rechtsonder het symbool)

H₂O

De molecuulformule

Meerdere moleculen worden weergegeven met
het coëfficiënt. Dit getal komt voor het molecuul te staan.

C

O

O

C

C

C

C

O

O

O

O

O

O

O

O

Hier is de coëfficiënt 5

dus 5CO₂

Opdracht

Uit hoeveel moleculen en atomen (per soort) bevatten de volgende opgaven:

O₂

H₂O

4CH₄

7C₆H₁₂O₆

Moleculen

De molecuulformule geeft de soort en het aantal atomen in een molecuul weer, je zet de symbolen van de atomen in alfabetische volgorde. 

De index achter het symbool van een atoomsoort geeft aan hoeveel van deze atomen er in een molecuul zitten.
De coëfficiënt geeft het aantal moleculen weer.

Elementen

In het periodieksysteem staan alle elementen genoemd. De naam van een element begint altijd met een hoofdletter. De naam van een element kan uit 1 of uit 2 letters bestaan. Wanneer de naam uit 2 letters bestaat, is de tweede letter altijd een kleine letter. 

Let dus goed op hoofdletters en 

kleine letters.

H  = waterstof
He = helium

Brusse Organiseert NaaktFeesten In Het Clubhuis

De moleculen van deze atomen bestaat altijd uit twee dezelfde atomen:

-Cl₂  : Chloormolecuul

-F₂    : Fluormolecuul

-N2   : Stikstofmolecuul

-H2   : Waterstofmolecuul

-O2   : Zuurstofmolecuul

-I2     : Joodmolecuul

-Br₂  : Broommolecuul

Systematisch naamgeving

Officiële scheikundige naam

Systematische naamgeving

Systematische naamgeving moleculen

Aan de slag

Online Mk en lr H2 volgens eigen planning