Evolutie opfrisles

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Evolutie opfrisles

Wat gaan we doen?

Oefenen voor de toets.

Vragen?

Inleiding in de evolutie

Welke cellen hebben een celwand?

1. plantaardige cellen
2. plantaardige en dierlijke cellen
3. plantaardige cellen, schimmels en bacteriën
4. alle cellen

Waarin verschilt een schimmelcel van een plantencel

1. De celwand
2. De bladgroenkorrels
3. De ribosomen
4. De mitochondrium

Autotroof

Heterotroof

Kan zelf voedsel maken

Is afhankelijk van andere organismen voor voedsel

Fotosynthese

Bladgroenkorrels

Consument

Producent

Dierlijke cel

Prokaryoot

Eukaryoot

Meercellig

Eencellig

Celkern

Celwand

Autotroof

Heterotroof

Hoe delen wij het leven in?

1. 2 Domeinen: Prokaryoten en Eukaryoten
2. 3 Domeinen: Bacteriën, Archaea en Eukaryoten
3. 4 Rijken: Bacteriën, Dieren, Planten en Schimmels
4. 5 Rijken: Bacteriën, Dieren, Planten, Schimmels en Virussen

Indeling van de levende natuur

De levende natuur wordt ingedeeld aan de hand van verschillende kenmerken

• Celwand
• Celkern
• Bladgroenkorrels
• Voedingswijze
• Moleculaire eigenschappen

Verschillen

Let op: 

• aanwezigheid organellen,

(prokaryoot vs eukaryoot)

• celwand 

(wel/geen, opgebouwd uit)

• plastiden 

(chloro-, chromo-, myloplast)

Van prokaryoot naar eukaryoot:

endosymbiosetheorie (BINAS 94C)

Indeling van de levende natuur

Indeling groepen organismen op basis van moleculaire eigenschappen: 

• bouw van membranen
• eiwitten
• erfelijk materiaal (DNA)

deze criteria zijn steeds vaker doorslaggevend

Binaire naamgeving

Geslachtsnaam soortaanduiding

Bv Turdus              merula

Binaire naamgeving

Soorten krijgen een wetenschappelijke naam: de binaire naamgeving.

• Geslachtsnaam en soortaanduiding
• Geslachtsnaam is voorop, met grote letter
• Soortaanduiding is achterop, met kleine letter. -------------------->

Toevoeging op de wetenschappelijke naamgeving

Homo sapiens sapiens

Homo sapiens neanderthalis

De regels:

• Geslachtsnaam krijgt hoofdletter
• Geslachtsnaam eerst
• Soortnaam geen hoofdletter
• derde woord: ondersoort. 

2 ondersoorten behoren wel tot dezelfde soort!

Bacteriën, virussen en schimmels

Wat is het belangrijkste verschil tussen een prokaryotische cel en een eukaryotische cel?

1. Celwand
2. Celkern
3. Voortplanting
4. Grootte

Welke celorganellen zijn uitsluitend aanwezig in eukaryotische cellen?

1. Ribosomen
2. Cytoplasma
3. Mitochondriën
4. Celmembranen

Welke uitspraak over virussen is correct?

1. Eigen stofwisseling
2. Hebben celkern
3. Gastheer nodig voor reproductie
4. Alle drie de antwoorden zijn juist

Wat wordt bedoeld met genetische modificatie?

1. Natuurlijke selectie van eigenschappen
2. Het kruisen van verschillende soorten
3. Aanpassing van het DNA van een organisme
4. Veranderen van omgevingsfactoren

Hoe planten de meeste bacteriën zich voort?

1. Sporenvorming
2. Meiose
3. Deling
4. Seksuele voortplanting

Wat was het organisme dat Alexander Fleming gebruikte om antibiotica te ontdekken?

1. E. coli
2. S. aureus
3. Saccharomyces cerevisiae
4. Penicillium

De evolutietheorie

Welke afbeelding geeft de evolutietheorie weer? A of B?

Bij natuurlijke selectie past een organisme zich aan aan de omgeving

1. Juist
2. Onjuist

In de geschiedenis van de aarde zijn er regelmatig klimaatsveranderingen geweest. Hierdoor veranderde de mate van invloed van abiotsche factoren op populaties. Sommige individuen hadden, door toeval, een hogere fitness. Na veel generaties ontstonden dan nieuwe soorten.

Welke factor mist nog in het bovenstaande verhaal?

1. Genetische variatie (verscheidenheid in genotypen)
2. Natuurlijke selectie (survival of the fittest)
3. Soortvorming door reproductieve isolatie
4. Natuurlijke selectie (de sterkste overleefd)

Reproductieve isolatie

Soortvorming komt tot stand door ...

B

1. Isolatie, mutaties en natuurlijke selectie
2. Isolatie, natuurlijke selectie en verschillen in de omstandigheden
3. Isolatie, mutaties en verschillen in de omstandigheden
4. Isolatie, verschillen in de omstandigheden, mutaties en natuurlijke selectie

De berkenspanner is een vlinder waarvan een lichtgrijze en een zwarte variant voorkomt. In Engeland was rond 1850 slechts 1% van de vlinders zwart. In 1900 bleek echter 99% zwart te zijn, hetgeen verklaard werd doordat de lichte exemplaren sterk opvielen op de door roet zwart geworden boomstammen en daardoor een opvallende prooi vormden. Welke van de onderstaande termen omschrijft deze verschuiving in de kleurverhoudingen het beste?

1. adaptatie
2. evolutie
3. genetische isolatie
4. natuurlijke selectie

Wat is natuurlijke selectie?

1. De best aangepaste diersoort zal overleven en nakomelingen krijgen.
2. De geleidelijke ontwikkeling van diersoorten op aarde.
3. Het reconstrueren van organismen aan de hand van fossiele resten.
4. Het onderzoek naar de overeenkomsten in erfelijke eigenschappen.

De eerste stap van evolutie is het bestaan van………………….?

1. Natuurlijke selectie
2. Reproductieve isolatie
3. Prokaryoten
4. Genetische variatie

Wat is de goede volgorde van evolutie?

1. Natuurlijke selectie, genetische variatie, overerving goede eigenschappen
2. Genetische variatie, natuurlijke selectie, overerving goede eigenschappen
3. Natuurlijke selectie, overerving goede eigenschappen, genetische variatie
4. Genetische variatie, overerving goede eigenschappen, natuurlijke selectie

Evolutie in populaties

homologe organen

overeenkomstige vorm door verwantschap, de functie kan verschillen

Dit zijn analoge organen. Organen die niet zijn ontstaan uit dezelfde grondvorm, maar door aanpassingen aan het milieu wel een vergelijkbare functie hebben.

rudimentaire organen

Waardoor ontstaat genetische variatie?

Beschrijf de selectiedruk in het ontstaan van een lange nek bij een giraffe.

Wat is de definitie van genenpool

1. Verzameling van alle allelen in een populatie
2. alle allelen van één individu
3. een ander woord voor genetische variatie
4. Allele allelen van een soort

Gele toekan vrouwtjes hebben een voorkeur voor mannetjes die dezelfde kleur hebben als zijzelf. De genenpool zal veranderen vanwege ...

1. Genetic drift
2. Seksuele selectie
3. Kunstmatige selectie
4. Gene flow

Genetische drift is de verandering in frequentie van een bestaande genvariant in de populatie als gevolg van willekeurige kans . Genetische drift kan ervoor zorgen dat genvarianten volledig verdwijnen en daardoor de genetische variatie verminderen.

Hoe groter de genenpool hoe groter de genetische variatie

1. juist
2. onjuist

Wat is de definitie van allelfrequentie

1. Hoe vaak een allel voorkomt bij een soort
2. Hoe vaak een allel wordt doorgegeven aan de volgende generatie
3. Hoe vaak een allel voorkomt in de populatie
4. geen van deze antwoorden is juist

Wat gebeurt er met de allelfrequentie van een gemuteerd allel dat dominant is?

1. neemt af
2. blijft gelijk
3. kun je niet zeggen
4. neemt toe

Welke is ONJUIST?
De allelfrequentie of genfrequentie kan veranderen door

1. gelijke overlevingskansen
2. genetic drift
3. selectiedruk
4. mutaties

Onderzoek naar evolutie

Zijn de voorpoot van een krokodil en de voorpoot van een mol homologe of analoge organen? Leg uit

Zijn de vleugel van een vleermuis en de vleugel van een vlieg homologe of analoge organen? Leg uit

Leg uit hoe het vergelijken van anatomie
een bewijs kan zijn voor... 1) het bestaan van verwantschap, 2) evolutie.

Zijn gibbons en orang-oetans meer of minder verwant aan elkaar dan gibbons en chimpansees? Leg uit.

Wat zijn Fossielen?

1. Verkalkte dieren
2. Versteende overblijfselen van organismen
3. Mijn opa en oma.
4. Leven de wezens die heel oud zijn geworden.

Vragen?