Les 1.1 - introductie scheikunde en stofeigenschappen(15-10)

• Natuurkunde / Scheikunde
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Hoofdstuk 6: Stoffen en deeltjes

Paragraaf 1: Deeltjes, water ijs en lucht

Wat gaan we doen deze les (kennen en kunnen)

• Wat zijn deeltje en moleculen?
• Welke fase en faseovergangen zijn er?
• Kun je de fase overgangen beschrijven met de toestandsaanduidingen?
• Wat is de dichtheid van een stof

Stofeigenschappen

Een stof is niets anders dan een verzameling gelijksoortige, kleine deeltjes die moleculen worden genoemd.

Moleculen bestaan uit nog kleinere deeltjes: atomen 

Elke stof heeft een unieke combinatie van stofeigenschappen. Er zijn dus geen twee precies dezelfde stoffen.

Stofeigenschappen

- Fase (vast, vloeibaar of gasvorming)

- Smaak (helaas mag je bij Scheikunde nooit proeven)

- Geur (zolang je maar voorzichtig ruikt)

- Kleur

- Oplosbaarheid in water

- Kookpunt

- Smeltpunt

eigenschappen van moleculen

Molecuulmodel gebaseerd op

Kleinste deeltje van een stof heet molecuul

Molecuul is voor elke stof verschillend

Moleculen zijn altijd in beweging

Moleculen trekken elkaar aan

Deeltjesmodel

(s)                                         (l)                                         (g)

Het deeltjesmodel: afspraken

– Iedere stof is opgebouwd uit heel kleine deeltjes, meestal moleculen genoemd. 

– Elke stof bestaat uit zijn eigen soort moleculen. 

– Moleculen bewegen voortdurend en de snelheid van bewegen hangt af van de temperatuur. 

– Moleculen trekken elkaar aan.

Fasedriehoek

samenhang tussen de fase en de beweging van de moleculen

Smaak

Het verschil tussen zout en suiker kan je proeven. Alles het andere wat we bij scheikunde tegenkomen mag je absoluut NOOIT proeven. 

Geur

Het ruiken van stoffen wordt wel vaker gedaan. Sommige stoffen hebben zo een sterke geur dat je het kan ruiken als je de fles open maakt.

Kleur

Een stof is ook te herkennen aan zijn kleur. Hiernaast zijn 3 voorwerpen te zien. 

Oplosbaarheid (in water)

Sommige stoffen lossen snel en goed op in water. Denk aan zout en suiker. 

Benzine oplossen in water gaat niet! 

Elektrische geleiding

Elektrische geleidbaarheid gaat over hoe goed een stof stroom geleid. Metalen zijn hier goed in, maar een plastic laat geen stroom door.

Kookpunt & smeltpunt

Grootheden

Met het rekenen met de dichtheid kennen we 3 grootheden. 

Volume, massa en de dichtheid.

De eenheden

De eenheid van de dichtheid kan vaak afwijken van het gegeven hier naast. In dat geval kan je het omrekenen naar de gewenste eenheid.

Zuivere stof en mengsel

Zuivere stof: 

• is één stof en bestaat uit dezelfde moleculen (deeltjes)
  

Mengsel:

• meerdere verschillende soorten moleculen (deeltjes) door elkaar

Zuivere stof/ mengsel

Hoe bepaal je of het een mengsel of zuivere stof is?

Laat de stof smelten, stollen of verdampen (koken)

• als het een zuivere stof is: blijft de temperatuur hetzelfde bij de faseverandering
• als het een mengsel is dan:  dan verandert de temperatuur tijdens de faseverandering